Zharko Trajanoski
Para disa ditëve, lexova në “Forbes” se tani paska numër më të madh të miliarderëve – 2781, ndërsa dy të tretat e tyre janë bërë edhe më të pasur se vitin e kaluar. Njëzet më të pasurit prej tyre këtë vit janë pasuruar për 700 miliardë dollarë. Për të varfrit nuk kishte as edhe një fjalë.
Nëse shikoni listën e Forbes të “Miliarderëve në kohë reale”, do të vini re se shumica janë njerëz që janë pronarë të teknologjive dhe rrjeteve të komunikimit ose kanë fituar pasurinë e tyre falë komunikimit dhe internetit.
Njeriu bindshëm më i pasur në botë, hem është pronar i një rrjeti social, hem shet internet satelitor në më shumë se 100 vende të botës.
Njeriu i dytë më i pasur është pronar i një kompanie teknologjike që merret jo vetëm me tregti elektronike, por edhe me shërbime të tjera komunikimi.
I treti më i pasur është pronar i një gjiganti softuerësh, e i katërt është pronari i një rrjeti social me më shumë përdorues në botë.
Në vendin e gjashtë dhe të shtatë janë miliarderët e lidhur me motorin kryesor të kërkimit në internet, e deri në vendin e 20-të ka disa miliarderë të tjerë të lidhur me sisteme operative dhe teknologji të tjera të (tele)komunikimit.
Qartazi, jetojmë në një kohë kur shumica e banorëve të Tokës kalojnë një pjesë të konsiderueshme të jetës së tyre në internet dhe rrjete sociale, duke bërë qindra, nëse jo mijëra komunikime dhe ndërveprime çdo ditë.
Pronarët e mediave sociale sot përfitojnë nga përdoruesit e tyre, ashtu siç kanë përfituar pronarët e mediave tradicionale (gazeta, revista, televizione, radio…) nga reklamimi i produkteve apo shërbimeve. Me atë dallim që më parë përdoruesit e mediave hem paguanin për të pasur qasje në medium, hem shfrytëzoheshin si “audiencë e synuar” për reklamim. Në formën moderne të reklamokracisë (mund ta quajmë edhe reklamokraturë), ne përdoruesit paguajmë kryesisht për qasje në internet, por qasjen në rrjetet sociale e kemi “falas”.
Mirëpo, nuk është aspak “falas”. Edhe po e humbim kohën, edhe po shfrytëzohemi nga reklamuesit që e përdorin platformën për të na targetuar – si konsumatorë.
Prandaj, është një iluzion që koha e kaluar në rrjetet sociale është “kohë e lirë” e jona dhe se është falas.
Kjo është kohë kur humbim gjënë tonë më të çmuar – kohën e lirë, që të na shfrytëzojnë si konsumatorë.
(Autori është drejtues i hulumtimeve në Institutin për Media dhe Analitikë IMA)
