Të mërkurën filloi debati në Parlament mbi Propozimin për Ndryshime dhe Plotësime në Buxhetin e vitit 2025, dhe atë në lexim të dytë, në seancën e Komisionit për Financa dhe Buxhet. Seanca e përgjithshme dëgjimore dhe debati mbi amendamentet do të zgjasin dhjetë ditë. Sipas informacionit të publikuar në faqen e internetit të parlamentit, mbi 200 amendamente në Propozimin e Buxhetit janë paraqitur nga propozues të autorizuar. Planifikohen më shumë investime kapitale, paga dhe pensione më të larta, para për subvencione, për kujdesin shëndetësor, administratë.
Plani i qeverisë është të vazhdojë dinamikën e zhvillimit ekonomik përmes investimeve në projekte të mëdha, kryesisht në sektorin e infrastrukturës.
Fondet e investimeve kapitale po rriten me gati 5% dhe do të arrijnë në 772 milionë euro. Edhe paratë e alokuara për projekte në komuna pritet të jenë nxitësit e rritjes ekonomike. Ndër të tjerash, rishikimi i mjeteve shkon për shërbimin e borxhit, shlyerjen e interesave për kreditë e marra nga vendi dhe jashtë vendit, mbulimin e dëmeve nga fatkeqësitë natyrore, për shpenzimet e paparashikuara, për financimin e projekteve nga programi IPA. Ndër ato me buxhete më të mëdha janë Ministria e Çështjeve Sociale, Arsimit, Mbrojtjes, Transportit dhe Ministria e Brendshme. Disa prej tyre morën fonde shtesë me ristrukturimin, ndërsa të tjerat nuk kanë ndryshuar.
“Ndryshimet dhe plotësimet në buxhetin e vitit 2025 janë një konfirmim i politikës fiskale që kemi ndjekur gjatë vitit të kaluar dhe me të cilën sigurojmë konsolidimin dhe stabilizimin e situatës makroekonomike. Aktiviteti ekonomik po fiton vrull dhe po përshpejtohet, ne do ta ruajmë një trend të tillë në periudhën e ardhshme me politikat e planifikuara në Rebalancimin e Buxhetit. Qasja e disiplinuar në menaxhimin e financave publike do të vazhdojë, deficiti buxhetor mbetet i pandryshuar si në terma absolutë ashtu edhe si përqindje e Prodhimit të Brendshëm Bruto dhe është më i ulët se deficiti i arritur vitin e kaluar, ne gjithashtu po zbatojmë një qasje të kujdesshme dhe serioze në menaxhimin e borxhit publik, dhe treguesi më i rëndësishëm për këtë është ulja prej 36 milionë eurosh e regjistruar në tremujorin e parë të vitit 2025”, tha ministrja e Financave, Gordana Dimitrieska-Koçoska.
Me Projekt-ribalancin e Buxhetit të miratuar nga Qeveria më 19 të këtij muaji, të ardhurat totale janë parashikuar në një nivel prej 362.4 miliardë denarë, ndërsa shpenzimet kapitale janë planifikuar në një nivel prej 47,5 miliardë denarë.
Projeksioni i PBB-së mbetet në 3.7 për qind, ndërsa inflacioni pritet të stabilizohet më tej dhe është projektuar në një nivel prej 2.8 për qind. Deficiti buxhetor mbetet i pandryshuar si në terma absolutë ashtu edhe si përq indje e PBB-së, përkatësisht 41.3 miliardë denarë ose 4 për qind e PBB-së. Megjithatë, disa ekspertë paralajmërojnë se kjo është tepër ambicioze dhe dyshojnë se ekonomia ka kapacitetin për t’i bërë ballë plotësisht kësaj barre.
Instituti Finance Think tregon se zgjerimi i politikës fiskale është një rrezik për inflacionin. Rritja e pagave dhe pensioneve, sipas vlerësimeve të tyre, dobëson konsolidimin fiskal. Rreziku kryesor, sipas tyre, është në pjesën e anës së të ardhurave të buxhetit, kryesisht në pjesën e mbledhjes së taksave, të cilat ata dyshojnë se mund të realizohen në shumën e planifikuar nga Qeveria.
Rishikimi i i buxhetit do të sjellë një rritje të shpenzimeve shtetërore, të cilat mund të vazhdojnë inflacionin edhe vitin e ardhshëm, paralajmëron Instituti Finance Think për Kërkime Ekonomike. Prandaj, ata paralajmërojnë se rritja e planifikuar e të ardhurave tatimore është shumë e madhe dhe ndoshta nuk do të realizohet plotësisht, ndërsa rritja e pagave dhe pensioneve është një burim i madh presioni mbi financat publike dhe stabilitetin e ekonomisë. Finance Think, në komentin e saj mbi rishikimin e Buxhetit të publikuar, riafirmon qëndrimin e saj se rritja e parashikuar e të ardhurave tatimore prej 12.6 për qind, pra më shumë se dy herë më e lartë se shuma e normës së parashikuar të rritjes së PBB-së reale dhe normës (së rishikuar) të inflacionit, është ambicioze.
Në këtë drejtim, thekson ajo, realizimi i të ardhurave tatimore në pesë muajt e parë të këtij viti, i cili arrin në 37.6 për qind (krahasuar me një përqindje realizimi proporcional prej 41.7 për qind), flet ngjashëm me realizimin e të ardhurave nga TVSH-ja (36.9 për qind), akcizat (34.4 për qind) dhe taksat e importit (36.6 për qind) të cilat, thekson Instituti, përfaqësojnë një pasqyrim të drejtpërdrejtë të pulsit të ekonomisë.
Megjithatë, sipas Finance Think, vlen të përmendet se të ardhurat jo-tatimore po rriten me 4.2 miliardë denarë. Konsolidimi fiskal dhe inflacioni rrezikohen edhe rritja në artikullin “mallra dhe shërbime”, me 22.5 për qind krahasuar me performancën e vitit 2024, që është një përshpejtim i ndjeshëm i rritjes që ishte e lartë edhe në parashikimin fillestar (14.8 për qind). Duke pasur parasysh se ky artikull nuk është mjaftueshëm transparent dhe përfshin, për shembull, kontratat për punë si një formë kuazi-punësimi në administratën publike, ai fsheh rreziqe, veçanërisht në një vit zgjedhjesh lokale, thonë Finance Think.
Me rishikimin e buxhetit , shpenzimet kapitale mbahen në një nivel të ngjashëm me parashikimin fillestar nga dhjetori 2024, por, sipas Institutit, që nga maji 2025, ato janë realizuar vetëm me 22.5 për qind. Prandaj, Finance Think parashikon se materializimi i sigurt i rrezikut të mosrealizimit të të ardhurave tatimore deri në fund të vitit do të kompensohet nga nën realizimi i shpenzimeve kapitale, të cilat do ta mbyllin vitin me deficitin buxhetor të parashikuar ose më të ulët , thuhet në komentin mbi Propozimin për Ndryshime dhe Plotësime në Buxhetin për vitin 2025. /Koha/
