Këtë vit, gruri i prodhuar në fushat e Maqedonisë kushton 19 denarë, treguan llogaritjet nga Rrjeti Kombëtar i Fermerëve. Fermerët nga të gjitha rajonet e vendit arritën në disa përfundime në një takim në Sveti Nikole më 15 qershor. Sipas tyre, një çmim ekonomikisht i justifikuar për grurin është 30 denarë. Mirëpo kompetentët informuan se sivjet blerja e drithërave për bukë nga korrja e vitit 2025 do të kryhet me një çmim disa herë më të ulët. Ministri i Bujqësisë, Cvetan Tripunovski, informoi se Ministria zhvilloi një sërë takimesh me grupin e nënsektorit, me përfaqësues të shoqatave bujqësore dhe përfaqësues nga industria e bluarjes dhe pjekjes. “Ajo që dua t’u njoftoj fermerëve dhe të gjithë atyre që do të kenë periudhën e ardhshme të dorëzimit të grurit nga korrja e vitit 2025 – sipas rendimentit dhe cilësisë së këtij viti, mullinjtë do të blejnë grurë nga kategoria e parë dhe e dytë në kategorinë e parë, sepse cilësia, siç theksova, është e shkëlqyer. Çmimi neto i blerjes për grurin do të jetë 12 denarë, plus kostot shtesë që pasojnë”, shpjegoi ministri Tripunovski.
Ai beson se me sasinë e shtuar dhe këtë çmim blerjeje, i cili është rritur në krahasim me vitin e kaluar, është një stimul për fermerët. Ministria dhe Qeveria po sigurohen që puna e fermerit maqedonas të vlerësohet. “Pres që korrja të shkojë mirë në periudhën e ardhshme”, shtoi ai. Ministri theksoi se tendenca e Ministrisë është të arrijë një nivel prodhimi që do të plotësojë nevojat e brendshme. Në korrjen e vitit 2024/2025, u mbjellën 152.080 hektarë me drithëra, nga të cilat 70.000 ishin me grurë.
Kanë ardhur edhe reagimet e para të bujqve për këtë çmim të shitblerjes. Çmimi i blerjes së grurit prej 12 denarë për kilogram dhe mbulimi i të gjitha kostove për prodhuesit është i papranueshëm për Rrjetin Kombëtar të Fermerëve. “Çmimi i blerjes është shumë më i ulët se çmimi i prodhimit, i cili u përgatit që në vitin 2023 dhe është rreth 19 denarë për kilogram grurë. Shteti duhet të ndërhyjë në pagesën e diferencës midis çmimit të prodhimit dhe çmimit të blerjes”, thekson Gjorgji Karakashev nga Rrjeti Kombëtar i Fermerëve.
Mullisët thonë se në fillim të blerjes, çmimi i tregut për grurin ishte përcaktuar dhe ata nuk do të devijojnë nga ai çmim, sepse është më i lartë se ai i vendeve fqinje. “Ne shkojmë me çmimin e tregut, dhe aktualisht është 10 deri në 12 denarë. Është më i lartë se ai në Serbi, nga ku importojmë më shumë grurë. Këtu llogaritet edhe kostoja e transportit, nëse importohen sasi shtesë që mungojnë çdo vit. Në Serbi, një ton grurë tani kushton 150 euro, ose çmimi i blerjes atje është 18-20 dinarë serb për kilogram (rreth 8-10 denarë)”, thotë Goran Malishiq, president i Grupit të Industrisë së Mullirit dhe Pjekjes në Dhomën e Tregtisë.
Ai shton se mullixhinjtë nuk mund të devijojnë nga ky çmim sepse një çmim më i ulët do t’i çojë ata në humbje. “Siç thash, ne dhamë një çmim edhe më të lartë se fqinjët tanë dhe një premtim se do të blejmë të gjitha sasitë e grurit çdo vit. Dhe në tregun botëror, çmimi i grurit është 200 dollarë për ton. Nga ana tjetër, ne kemi një produkt që ka konkurrencë të madhe në treg. Ne importojmë miell serb me një çmim prej 15.5 denarë pa TVSH. Jemi të kërcënuar se për shkak të çmimeve të larta, shteti mund të marrë masa për të ulur çmimet e miellit që kemi tani. Kjo, së bashku me konkurrencën, është një goditje e drejtpërdrejtë për operacionet tona”, thotë Malishiq.
Nga LSDM opozitare thonë se ministri i bujqësisë Tripunovski, ka harruar se gruri shitet për 17 denarë për kilogram gjatë kohës së korrjes – dhe kjo jo shumë kohë më parë. Për më tepër shtojnë se realiteti në terren është poshtërues për fermerët. “Me 12 denarë për kilogram, vetëm një pjesë e vogël, ose rreth 20 për qind, do të blihet, dhe 80 për qind e tjera, me rreth 10 denarë do të blihen”, theksojnë nga LSDM.
Ata shtojnë se kur gruri çohet në mullinj , pastaj çmimi ulet duke treguar se nuk është i cilësisë së mirë, vijojnë zbritjet dhe në fund formohet çmimi, i cili nuk do të jetë më i lartë se 10 denarë. LSDM-ja përmes ribalancimit të buxhetit, ka paraqitur amendamente dhe kërkon që këtë vit të bëhet një ndërhyrje shtesë prej 5 denarësh për kilogram grurë të dorëzuar dhe të blerë. Në Serbinë fqinje prej ku Maqedonia importon shumicën e miellit dhe grurit për bukë qeveria, nëpërmjet Drejtorisë së Rezervave të Mallrave , do t’u ofrojë fermerëve një blerje ndërhyrjeje të grurit me një çmim prej 23.000 dinarësh apo afër 196 euro për ton (pa tatimin mbi vlerën e shtuar). Kompetentët thonë se ky çmim është “maksimumi në këtë moment” dhe se ata duan të dërgojnë një mesazh se “shteti qëndron pas fermerëve të tij” dhe se kjo do të sigurojë mbështetje për prodhuesit në kushtet e një tregu të paqëndrueshëm dhe kërkesës së reduktuar.
Fillimisht në Serbi, fermerëve po u ofrohen 17 deri në 19 dinarë për kilogram, apo 8.5 deri 9.5 denarë ndërsa llogaritjet e tyre tregojnë se kjo është rreth pesë dinarë apo 2.5 denarë nën çmimin e prodhuesit. Mirëpo, ekspertët presin që çmimi të rritet edhe më tej pas disa muajsh. Eksperti Zharko Galetin deklaron se gruri është përgjithësisht një kulturë ekstensive. “Gruri nuk është një kulturë që u sillte fitim prodhuesve tanë. Gruri duhet pranuar, ka ndryshuar pak tani, por gruri është përdorur për vite me radhë për të ashtuquajturin pastrim të parcelës, sepse pas grurit keni parakushte jashtëzakonisht të mira për një kulturë tjetër, më intensive që përdor më shumë burime toke sesa vetë gruri”, theksoi ai.
Ai pret që çmimi mund të shkojë në 24 ose 25 dinarë apo 12 denarë për kilogram pa TVSH-në.
Në Maqedoni edhe vitin e kaluar fermerët ishin të pakënaqur me çmimin e blerjes së grurit. Ata kërkonin 30 denarë për kilogram, ndërsa blerësit u ofruan 10 deri në 12 denarë. Në vitin 2024 Agjencia e Rezervave të Mallrave grumbulloi 15.000 ton grurë nga prodhimi vendor për të stabilizuar tregun dhe çmimet.
Gjithashtu, në vitin 2012 në një ambient ndryshe në rajon dhe botë, por edhe tek ne, çmimi më i ulët i blerjes për grurin ishte 14 denarë për kilogram, me të cilin ranë dakord prodhuesit dhe mullixhinjtë. Drithërat e bukës me cilësi më të lartë do të paguheshin më shumë. “Të dyja palët arritën një marrëveshje për të përcaktuar një çmim minimal blerjeje prej 14 denarësh sipas parimit ‘pashë-bleva’ ose gruri me cilësinë më të ulët. Çdo grurë që është me cilësi më të lartë do të marrë një çmim më të lartë”, theksuan atëherë nga Ministria e Bujqësisë. Në vitin 2016, çmimi mesatar i blerjes së grurit ishte 8 deri në 9 denarë për kilogram, ndërsa mielli kushtonte 12 denarë për kilogram. /Koha/
