Rajoni i Ohrit po përballet me një presion të ri serioz nga UNESCO – një projekt dokument i miratuar këto ditë në sesionin e 47-të të Komitetit të Trashëgimisë Botërore, i cili po mbahet në Paris (6-16 korrik), propozon që trashëgimia e përzier natyrore dhe kulturore e rajonit të Ohrit të përfshihet në Listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik.
Ndikimet ekzistuese dhe kumulative – duke përfshirë eutrofikimin e liqenit, planifikimin e dobët hapësinor, ndërhyrjet e papërshtatshme dhe projektet e mëdha të infrastrukturës janë disa nga shkaqet që kanë çuar në një çrregullim serioz të vlerave kryesore të rajonit, gjë që përbën një kërcënim real për statusin e tij. Nëse miratohet projektvendimi, kjo nuk do të thotë që rajoni i Ohrit fshihet nga lista e zonave të mbrojtura, por do të klasifikohet si një rajon në rrezik. Për disa ekspertë, një hap i tillë është një mundësi për të marrë mbështetje, ekspertizë dhe burime shtesë nga UNESCO për të adresuar problemet dekada të vjetra.
Arsyeja, siç thuhet, është degradimi i vazhdueshëm i vlerave të mbrojtura, duke përfshirë kaosin urban, ndërtimet e pakontrolluara dhe menaxhimin joadekuat inatit cional të rajonit. Dokumenti thotë se shteti nuk ka marrë masa të mjaftueshme për të zbatuar rekomandimet e mëparshme nga UNESCO dhe nuk ka siguruar mbrojtje efektive të objekteve, hapësirës dhe ekosistemeve që janë pjesë e trashëgimisë botërore.
Komiteti thekson edhe një herë nevojën për të përgatitur një Vlerësim Strategjik Mjedisor që do të mbulojë të gjitha ndikimet kumulative në zonën e mbrojtur – diçka që është pritur nga institucionet e Maqedonisë për një kohë të gjatë. Ndërkohë, ai bën thirrje për një pezullim të plotë të ndryshimeve në planet e detajuara urbane, si dhe miratimin e projekteve të reja të zhvillimit, veçanërisht jashtë zonave të populluara, derisa të përfundojnë të gjitha vlerësimet e nevojshme. Dokumenti vëren gjithashtu ngecjen në përgatitjen e planeve të reja të përgjithshme urbane për Ohrin dhe Strugën, si dhe mungesën e instrumenteve të përshtatshme për planifikimin hapësinor të zonave të pazhvilluara. Ai u bën thirrje autoriteteve që urgjentisht të kryejnë një vlerësim sistematik të ndikimit negativ të ndërtimeve ekzistuese të paligjshme, me mundësinë e heqjes ose zbutjes së tyre.
Vëmendje e veçantë i kushtohet Studencishko Blato, për të cilën UNESCO kërkon ndalimin e menjëhershëm të të gjitha aktiviteteve të ndërtimit në afërsi të saj, përfshirë kompleksin Gorica 3, derisa të përfundojnë të gjitha vlerësimet përkatëse.
Në fushën e bashkëpunimit ndërkufitar, UNESCO u bën thirrje Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë të forcojnë dialogun në nivel institucional dhe operacional, me qëllim sigurimin e menaxhimit të koordinuar dhe të qëndrueshëm të të gjithë rajonit. Komiteti kërkon gjithashtu përgatitjen e një studimi të ri për zonën bregdetare të pjesës maqedonase të liqenit, si dhe një studimi paraprak të fizibilitetit për një rrugë alternative për hekurudhën nga Korridori 8, me të gjitha analizat e nevojshme mjedisore dhe infrastrukturore. Rekomandohet të pezullohen të gjitha aktivitetet që lidhen me ndërtimin e seksioneve, derisa studimet të dorëzohen dhe rishikohen. /Koha/
