Përllogaritjet e vitit të kaluar treguan se vendit i mungonin rreth 10.000 punëtorë në vit, dhe atë më së shumti në ndërtimtari dhe turizëm. Bile sivjet dhe në vitet e kaluara, të rinjtë plotësojnë deficitin në sektorin e hotelerisë dhe hotelierisë në Ohër dhe Strugë. Apo, në vendet e lira të punonjësve që u larguan masivisht për të punuar në Kroaci për paga më të larta, këtë verë janë punësuar gjimnazistë dhe studentë.
Njëherësh disa vite më parë, Banka Botërore njoftoi se mbi 500 mijë qytetarë janë shpërngulur nga vendi apo një e katërta e popullatës. Në ndërkohë, analizat e Revizorëve tregojnëse se shteti nuk ka masa efektive kundër shpënguljeve që kushtojnë qindra milionë euro. Emigrimi sjell edhe humbje të mëdha për shtetin dhe ekonominë. Analizat e auditimit kanë treguar se në një periudhë tetëvjeçare shteti ka investuar mesatarisht 5 miliardë denarë për 2500 persona në vit, ose gjithsej 44.7 miliardë denarë të shpenzuar për tërë periudhën.
Kjo është mbi 80 milionë euro në vit, apo për periudhën tetëvjeçare humbje rreth 650 milionë euro. Por shifrat janë më të larta sipas përllogaritjeve të bëra nga auditorët për efektet totale ekonomike të dëbimit që shkon në 8.34 për qind të Prodhimit të Brendshëm Bruto (PBB) në nivel vjetor.
Është një shumë prej 458 milionë euro nëse merret buxheti i fundit për vitin 2024 i parashikuar në mbi 5.5 miliardë euro.
IKJA SHQETËSUESE
“Është shqetësuese që sondazhet mes nxënësve të shkollave të mesme dhe studentevë tregojnë shifra katastrofike – pothuajse çdo i treti fëmijë dëshiron të largohet nga vendi”, thekson Angel Dimitrov nga Organizata e Punëdhënësve.
Me fjalë tjera, shteti po përballet me një humbje të madhe të talentit, por edhe të punëtorëve që ndihet pothuajse në të gjithë sektorët e ekonomisë. “Reduktimi i popullsisë aktive ndikon në numrin e të punësuarve në vend, çka do të ndikojë në uljen e kontributeve për pensione, për shëndetësi , ndërsa nga ana tjetër administrata mbetet e madhe”, thekson Dimitrov.
Të rinjtë janë të zhgënjyer me standardin e jetesës dhe po largohen. Ato janë të pakënaqur me arsimin, sigurinë dhe punësimin. Në këta 3 sektorë, ata kanë pritshmëri shumë më të larta për kushtet dhe përfitimet që duhet t’u sigurojë shteti. Ky është përfundimi i diskutimeve të zhvilluara me gjimnazistë, studentë dhe persona nga organizatat rinore, për përgatitjen e Strategjisë Kombëtare për Rininë 2023-2027, në Agjencinë për Rini dhe Sport. Gjithastu, të dhënat e Entit Shtetëror të Statistikave tregojnë se në periudhën 2018-2023 numri i popullsisë aktive është zvogëluar për 165.976 persona. Nëse në vitin 2018 kishte 957.623 punëtorë, në pesë vjet ky numër shkri në 791.647. Në vetëm tre muaj që nga fillimi i vitit, vendi ka 2738 punëtorë. Problemet me ikjen e popullatës jashtë, mungesën e punonjësve, plakjen e popullatës… po rëndojnë edhe ndaj të gjitha shteteve të rajonit, por edhe më gjërë.
Guvernatori i Bankës së Greqisë po jep alarmin për mungesën shumë të madhe të fuqisë punëtore, duke theksuar se nëse nuk bëhen përpjekje të menjëhershme për plotësimin e rreth 200 mijë vendeve të lira të punës që ekzistojnë sot, “problemin do ta gjejmë përballë”.
Siç përmend në mënyrë tipike Yiannis Stournaras, në një artikull në Çështjen e Përvjetorit të Parlamentit për Postkolonizimin, “na mungojnë duart në aktivitetet rreth turizmit, sektorit bujqësor dhe ndërtimit. Nëse nuk i gjejmë menjëherë, do të fillojmë të kemi probleme edhe në ekonomi”.
Duke iu referuar mungesës së fuqisë punëtore, zoti Sturnaras, përveç nevojës imediate për të mbushur boshllëkun prej 200 mijë poziçionesh, kujton se “në vitet 90, në proçesin e konvergjençës drejt Bashkimit Evropian -së, punëtorët e huaj ishin ata që mbajtën inflacionin në Greqia e ulët. Nëse nuk do të kishim emigrantë në sektorin e bujqësisë dhe në ndërtim, nuk do të kishim përmbushur kriterin e inflaçionit shoi ai.
Edhe në Kroaci punëdhënësit ankohen për mungesën kronike të punëtorëve, sidomos në turizëm dhe ndërtimtari. Besohet se banorët vendas duhet të vendosen së pari në tregun e punës, pasi kjo, ndër të tjera, gjeneron konsum të brendshëm. Në Kroaci janë rreth njëqind mijë punëtorë të huaj dhe rreth 30 mijë pensionistë vendas që janë rikthyer në tregun e punës, por ende ka mungesë kronike të punëtorëve të të gjitha profileve dhe niveleve arsimore, u tha në seancën e Dhomës së Tregtisë në Zagreb.
Vlerësohet se mungesa e vazhdueshme të fuqisë punëtore do të vazhdojë, që mund të shpjegohet pjesërisht me trendet demografike, pasi numri i popullsisë në moshë pune është në rënie.
Sipas guvernatorit kroat Boris Vujçiq, është e nevojshme të rritet pjesëmarrja në tregun e punës. Ai vuri në dukje të dhënat pozitive sipas të cilave shkalla e numrit të personave në moshë pune të cilët janë aktivë në tregun e punës është rritur me tetë pikë përqindje në vitet e fundit dhe ka arritur në 70 për qind sot. “Megjithatë, ajo është ende nën mesataren e BE-së prej 75 përqind. Vetëm nëse, tha Vujçiq, do të arrihet mesatarja e BE-së, kjo do të nënkuptonte edhe 120 mijë punëtorë të tjerë në tregun e punës. Nëse do ta kishim, nuk do të kishim nevojë për fuqi punëtore të huaj”, shtoi ai. /Koha/
