Sindikatat në vend kanë kundërshtuar Propozim Ligjin e ri për paga, që sipas kompetentëve do të sjellë paga pak a shumë të barabarta dhe sipas kompetencave. Pritet që deri në mesin e muajit shkurt të organizohen debate publike për përmirësimin e tekstit që do të jetë i hapur për vërejtje dhe sugjerime. Ligji përfshin mbi 1300 institucione shtetërore dhe mbi 135 mijë të punësuar që marrin paga nga arka e shtetit.
SISTEM UNIK PAGASH
Në përshkrimin e propozimit të paraqitur nga Ministria e Shoqërisë Informative dhe Administratës, thuhet se në legjislacionin e vendit nuk ekziston një sistem i vetëm pagesash për llogaritjen e pagave të punonjësve në institucionet e sektorit publik, pra nuk ekziston asnjë metodologji e vetme për llogaritjen e pagave të punonjësve në sektorin publik. “Llogaritja dhe pagesa e pagave në institucionet e sektorit publik aktualisht bëhet në bazë të ligjeve të veçanta dhe marrëveshjeve kolektive, e në disa institucione edhe me rregullore në kundërshtim me parimet dhe dispozitat e Kushtetutës. Është evidente se nuk ka rregulla të qarta dhe një metodologji uniforme për llogaritjen e pagave në pushtetin legjislativ, në pushtetin ekzekutiv, në pushtetin gjyqësor, në pushtetin vendor, të personave të zgjedhur, të emëruar dhe të emëruar dhe shoqëritë tregtare në pronësi të plotë të shtetit ”, thuhet në arsyetimin e miratimit të këtij ligji nga ana e Ministrisë së Administratës.
Kryeministri Dimitar Kovaçevski kohë më parë informoi se është duke u hartuar ligji i ri për pagat, i cili do të përcaktojë pagën më të lartë në institucionet publike, në bazë të cilit të gjitha pagat do të unifikohen, përkatësisht do të vendosen në një kornizë konsistente apo të qëndrueshme. Duhet të ketë një ligj që do të sjellë rregull dhe konsistencë në të hyrat, veçanërisht për personat udhëheqës, tha kryeministri Kovaçevski, duke shtuar se me rregulloren aktuale ka mospërputhje në paga. Qeveria po përgatit një ligj të ri për pagat, i cili duhet të vendosë rend sidomos në të ardhurat e mëdha mujore të drejtorëve. “Ky është një proces më i madh sepse është një administratë e madhe me një numër të madh rrogash. Megjithatë, nuk do të heq dorë nga ai koncept që duhet të ketë një ligj që do të vendosë rregull dhe konsistencë në të ardhurat, veçanërisht të drejtorëve. Ndërsa për të punësuarit e tjerë, ai është objekt i marrëveshjeve kolektive, ku sindikatat duhet të marrin pjesë së bashku me punëdhënësit”, thotë Kovaçevski.
SINDIKATAT KËRKOJNË KORRIGJIME
Nga Lidhja e Sindikatave të Maqedonisë kanë kërkuar tërheqjen dhe përmirësimin e projektligjit për sistemin e pagave në sektorin publik, i cili është vendosur disa ditë para vitit të ri në ENER (Regjistri Elektronik Kombëtar i Rregulloreve). LSM thotë se ky propozim ligj po ul të drejtat e punëtorëve dhe eliminon mundësinë e rregullimit të pagave me marrëveshje kolektive. Ata reagojnë edhe për faktin se vlerën e pikës për nivelin e një vendi pune e përcakton Kuvendi me propozim të Qeverisë, gjë që sipas tyre çon në përjashtimin e sindikatave nga ky proces. “Ajo që është brengosëse është se pagat do të ulen edhe më tej nëse punonjësi shfrytëzon pushimin vjetor, e cila është e drejtë e garantuar me Kushtetutë dhe gjatë shfrytëzimit të pushimit vjetor, punonjësit kanë të drejtë në pagë në lartësinë e pagës bazë, ndërsa gjatë kohës së pushimit mjekësor kompensimi i pagës është në masën 80 për qind të pagës bazë. E gjithë kjo tregon se projektligji parasheh kompetencën maksimale të organeve shtetërore në rregullimin e kësaj çështjeje pa një dialog social”, vlerësojnë nga LSM.
Kritika të ashpra kanë ardhur edhe nga kryetari i Sindikatës së Administratës pranë LSM, Trpe Dejanovski. Ai thotë se zgjidhja ligjore është në kundërshtim me Kushtetutën, sepse bëhet përpjekje që pagesa e pagës të rregullohet me rregullore, ndërsa, siç thotë ai, sipas dispozitave të kushtetutës, paga paguhet vetëm me ligj dhe me marrëveshje kolektive.
“Askush nga jashtë nuk do të përfshihet, sindikatat nuk do të jenë të involvuara dhe do të jetë me mënyrën e vjetër, apo vlera e pikës do të bartet ashtu siç ju konvenon në Buxhet”, sqaron Dejanovski. Sipas tij, është kontestuese se do të miratohet një vlerë alternative e pikës në rast krize në vend, që do të thotë se në mes të krizës paga mund të ndryshojë. Dejanovski thotë se si sindikatë nuk janë konsultuar për një zgjidhje të tillë ligjore dhe as nuk janë ftuar kur ka punuar grupi punues. “Kjo vetëm sa do ta komplikojë edhe më shumë situatën. Ata vendosin disa sisteme dhe mbi atë disa nënsisteme. Një do të ketë në administratë, një tjetër në shëndetësi, një të tretë në mbrojtje, një të katërt në ndërmarrjet publike. Kjo më duket sikur duan të kontrollojnë gjithçka, të vënë dorën mbi sindikatat dhe të llogarisin pagat siç dëshiron ministri i financave “, thotë Dejanovski.
ZGJIDHJE SISTEMATIKE E PAGAVE
Nga Ministria e Punës dhe Politikës Sociale thonë se është në interes edhe të Qeverisë edhe të Ministrisë që të ketë paga më të larta, por vetëm përmes zgjidhjes sistematike të çështjeve. Nga ky dikaster thonë se angazhohen për të ndërtuar një sistem të përhershëm dhe të qëndrueshëm. Sqarojnë se Metodologjia e re e pagave do të nënkuptojë rritje të vazhdueshme të pagave të administratës publike, që do të pasojë rritjen e inflacionit dhe rritjen e pagës mesatare në vend. Apo me fjalë të tjera ligj i ri për pagat në administratën publike dhe një marrëveshje e re kolektive, do të rregullojë të drejtat shtesë të administratës publike. Ministrja e Punës dhe Politikës Sociale, Jovana Trençevska, thotë se ky është një ligj sistemor për të cilin së shpejti do të debatohet dhe se ka vend për ndryshime, por se parimi bazë është unifikimi i pagave. “Kemi punonjës në një kompani apo agjenci publike që ka një pagë më të lartë se kryetari i Gjykatës së Lartë, apo se presidenti i shtetit. Një drejtor i caktuar ka rrogë më të madhe se një ministër. Ky është një sistem që do të mundësojë rritjen e pagave në sektorin publik me rritjen e pagës minimale”, thotë ministrja, Jovanka Trençevska.
Në ndërkohë, në propozim Ligjin e ri për paga parashikohet që institucione të ndryshme, vetëm nëse kanë buxhet për të, do të mund të paguajnë shtesa për pagën bazë të punëtorëve, si për shembull për mbajtjen e punëtorëve, shpërblimet e ekipit, për punë të ekspozuar ndaj rrezikut të lartë, për punën e natës, për punë në distancë dhe për punë me turne etj. Të gjithë punonjësit do të paguhen në mënyrë që paga minimale të shumëzohet me një pikë të caktuar, pasi paraprakisht të jetë bërë klasifikimi i vendeve të punës me dekret të qeverisë dhe vlera e pikës për nivelin e vendit të punës shkruhet si unike për të gjithë punonjësit në. sektori publik. Kjo do të votohet nga Parlamenti me propozim të Qeverisë një herë në vit gjatë periudhës kur do të paraqitet buxheti i shtetit për vitin pasardhës. Pagat do të krahasohen edhe me sektorin privat dhe do të bëhen tabela me titujt e vendeve të punës që do të përcaktohen nga secili institucion veç e veç. Për pagat maksimale, ato të drejtuesve dhe më të paguarve, në nënsistemet e ndryshme të pagave do të përcaktohet “Koeficienti i përcaktimit të pagave maksimale dhe koeficienti korrigjues”, në nën sistemet e ndryshme të pagave. Koeficientet do të përcaktohen nga Qeveria në mënyrë të pavarur me dekret me propozim të Ministrisë së Financave.
“Të gjitha kontratat kolektive të miratuara në kundërshtim me dispozitat e këtij neni nuk kanë fuqi juridike dhe nuk mund të jenë bazë për llogaritjen e pagave dhe kompensimin e pagave”, shkruhet në ligj. Njëherësh në ligj theksohet se Koeficientet për përcaktimin e shumës maksimale të pagave në nënsistemet e pagesave do të zbatohen në ditën e miratimit të tyre, ndërsa të gjitha pagat që e kalojnë maksimumin e përcaktuar nuk do të ndryshohen me ndryshimin e pagës minimale derisa të harmonizohen me dispozitat e këtij ligji. /koha/
