Në botën e sotme të hiper-lidhur, shumë njerëz përjetojnë ankth kur janë pa telefonat e tyre inteligjentë. Kjo gjendje, e njohur si nomofobia, është bërë gjithnjë e më e zakonshme.
Çfarë është saktësisht nomofobia dhe si mund ta njohësh dhe ta trajtosh atë?
A ju bën “tingulli” i telefonit tuaj të hiqni çdo gjë që jeni duke bërë për të parë se kush “i ka pëlqyer” statusin tuaj të fundit në Facebook?
A po i përgjigjeni emaileve të punës përpara se të fshini gjumin nga sytë tuaj?
A ju bën të dridheni nga frika një bateri që po bie?
Ti, miku im, ka të ngjarë të vuash nga nomofobia. Fatmirësisht, ka mënyra për të trajtuar këtë gjendje për të ndihmuar në trajtimin e varësisë nga smartphone.
Çfarë është Nomofobia?
Nomofobia, shkurt “fobi pa telefon celular”, është frika nga të qenit pa një telefon celular ose të mos jesh në gjendje ta përdorësh atë.Termi e ka origjinën nga një studim i vitit 2008 i porositur nga Zyra Postare e Mbretërisë së Bashkuar për të shqyrtuar ankthet që përjetojnë përdoruesit e telefonave celularë. Studimi zbuloi se gati 53 për qind e përdoruesve të telefonave celularë në Mbretërinë e Bashkuar priren të ndihen të shqetësuar kur “humbin celularin e tyre, kur u mbaron bateria ose kredia ose nuk kanë mbulim rrjeti”.E thënë më thjesht, nomofobia po ka një varësi nga smartfonët dhe është një “problem i botës së parë” që nuk po tregon shenja të ngadalësimit, pavarësisht nga mosha.
Edhe pse mund të tingëllojë budallallëk – a mund të jeni vërtet të varur nga një pajisje dore? – implikimet janë reale.
Rreth gjysma e të rriturve amerikanë po kontrollojnë telefonat e tyre të paktën disa herë në orë, me 11 përqind që prekin ekranet e tyre zgjuar çdo disa minuta. Asnjë hapësirë nuk është e sigurt nga nxitimi i një postimi të ri në Twitter.Pothuajse një në 10 amerikanë ka pranuar se ka përdorur telefonin gjatë seksit, dhe në mesin e të rinjve të moshës 18 deri në 34 vjeç, numri është edhe më i lartë: Një në pesë është angazhuar me telefonin kur është në momentet intim.
A është surprizë, pra, që 12 për qind mendojnë se telefonat inteligjentë janë të dëmshëm për marrëdhëniet?Kur kombinoni nomofobinë me makinat, gjërat bëhen edhe më të frikshme. Në mesin e shoferëve të rritur amerikanë, më shumë se 27 për qind kanë dërguar ose lexuar tekste gjatë vozitjes.Në mesin e të rinjve, ky numër shkon deri në 34 për qind.
Cili është dëmi kur ndërveproni me telefonin tuaj në një semafor të kuq ose kur trafiku është i rënduar? Kini parasysh faktin se mesazhet me tekst gjatë vozitjes rrisin mundësitë për aksident 23 herë më shumë.
Simptomat
Ndërsa nuk ka kritere të përcaktuara për të diagnostikuar këtë gjendje, ekspertët besojnë se nomofobia është një varësi dhe/ose varësi nga smartphone.Njohja e shenjave të nomofobisë është hapi i parë drejt adresimit të saj. Simptomat e zakonshme përfshijnë:
Panik ose ankth kur ndaheni nga telefoni juaj
Kontrollimi i telefonit tuaj në mënyrë të përsëritur pa marrë njoftime
Shmangia e vendeve ose situatave ku përdorimi i telefonit është i kufizuar
Ndiheni të shqetësuar kur telefoni juaj është jashtë valëve Koha e tepërt e shpenzuar në telefonin tuaj, duke ndikuar në jetën e përditshme
Ndryshimet e frymëmarrjes
Djersitje
Agjitacion
Çorientim
Takikardi
Pamundësia për të fikur smartfonin tuaj
Frika nga të qenit pa akses në telefon (pa lidhje interneti ose sinjal celulari)
Frika se nuk mund të përdorni telefonin në rast urgjence
Izolimi social dhe anashkalimi i aktiviteteve për të kaluar më shumë kohë në smartphone tuaj
Rritja e rrahjeve të zemrës
Sipas hulumtimit, disa shenja që dikush mund të ketë nomofobi mund të përfshijnë frikën nga:
Ndjenja e shkëputjes
Të mos kenë akses të menjëhershëm në informacion
Duke hequr dorë nga komoditeti i pajisjes tuaj celulare
Pamundësia për të kontaktuar dhe komunikuar me të tjerët
Disa faktorë kontribuojnë në zhvillimin e nomofobisë:
Lidhja sociale: Frika nga humbja (FOMO) në ndërveprimet sociale dhe përditësimet.
Varësia nga teknologjia: Rritja e mbështetjes në telefonat inteligjentë për detyra të ndryshme të përditshme.
Kënaqësi e menjëhershme: Qasja e menjëhershme në informacion dhe argëtim që ofrojnë telefonat.
Faktorët psikologjikë: Çrregullimet themelore të ankthit ose tiparet e personalitetit.
Shkaqe të tjera të mundshme që hulumtimi ka zbuluar përfshijnë:
mendimet obsesive dhe sjelljet kompulsive të smartfonëve
numër jashtëzakonisht i madh i orëve duke përdorur një smartphone çdo ditë
parehati sociale dhe ndjenja e inferioritetit
Dëmtimi i Nomofobisë
Edhe për ata prej nesh që nuk dërgojnë mesazhe dhe nuk drejtojnë makinën, nomofobia ka pasoja të rënda.
Mund të ketë disa efekte negative në mirëqenien e një individi, si p.sh.
Shëndeti mendor: Rritja e ankthit, depresionit, stresit dhe ndjenjave të vetmisë.
Shëndeti fizik: Qëndrimi i dobët, tendosja e syve dhe shqetësimet e gjumit për shkak të përdorimit të tepërt të telefonit.
Ndërveprimet sociale: Reduktimi i komunikimit ballë për ballë dhe dobësimi i marrëdhënieve.
Produktiviteti: Rënie e fokusit dhe produktivitetit në punë ose shkollë për shkak të kontrollit të vazhdueshëm të telefonit.
Për më tepër, hulumtimi mbi nomofobinë tek adoleshentët dhe të rinjtë e publikuar në vitin 2021 në Frontier in Psychiatry , arriti në përfundimin se “përdorimi i tepërt i smartfonëve lidhet me ndryshime psikiatrike, njohëse, emocionale, mjekësore dhe të trurit që duhet të merren parasysh nga profesionistët e shëndetit dhe arsimit”.Autorët zbuluan se “përdorimi i tepërt i smartfonëve shoqërohet me vështirësi në rregullimin e emocioneve njohëse, impulsivitet, funksion të dëmtuar njohës, varësi ndaj rrjeteve sociale, ndrojtje dhe vetëbesim të ulët. Problemet mjekësore përfshijnë problemet e gjumit, uljen e aftësisë fizike, zakonet e pashëndetshme të të ngrënit, dhimbjen dhe migrenën, uljen e kontrollit njohës dhe ndryshimet në vëllimin e lëndës gri të trurit.
Efektet negative të varësisë nga smartphone:
1. Po humbisni kohë
Ndërsa shumë prej nesh janë të bindur se kryerja e shumë detyrave na lejon të bëjmë më shumë, kryerja e shumë detyrave në të vërtetë nuk funksionon. Jo vetëm që truri ynë nuk është i pajisur për të përballuar dy detyra të ndryshme në të njëjtën kohë, por përpjekja për të përmbushur disa gjëra në të njëjtën kohë përfundon duke humbur më shumë kohë sesa duke kursyer ndonjë.Mendoni për këtë: Sa mirë e ruani informacionin kur dikush flet me ju ndërsa jeni duke lëvizur nëpër email ose duke parë videon më të fundit të maces që ka postuar miku juaj? Edhe nëse trupi juaj është në një dhomë, është e lehtë të humbisni informacione të rëndësishme kur truri juaj është plotësisht diku tjetër.
Plus, le ta pranojmë: Askujt nuk i pëlqen të flasë me dikë që po “dëgjon” me fytyrën e saj të varrosur në një ekran.
2. Jeni më të shqetësuar
Mungesa e telefonit pranë mund të rrisë ankthin. Një studim britanik zbuloi se 51 për qind e pjesëmarrësve vuajnë nga “ankthi ekstrem i teknologjisë” kur ndahen nga telefonat inteligjentë.Disa prej tyre rrjedhin nga ndjenja se, nëse jemi të ndarë nga telefonat tanë, nuk do të përfshihemi kur miqtë bëjnë plane ose nuk do të dinë se cila është meme-ja më e fundit e Facebook.
3. Nuk jeni duke fjetur
“Kontrollo email-in për herë të fundit, sigurohu që asnjë mik të mos ketë postuar ndonjë gjë interesante, një shikim të fundit të Instagramit… oh prit, erdhi një email i ri pune. Sa keq, ai takim pasdite u shty. A u përgatita mjaftueshëm për të? A duhet t’i rishikoj gjërat edhe një herë? Prisni, tashmë është vonë. Mendoj se do të mendoj vetëm për këtë për gjysmë ore të ardhshme, ndërkohë që hedh dhe kthehem duke u përpjekur të bie në gjumë.”
Tingëllon e njohur?
Të përmbytesh me informacion stimulues menjëherë para gjumit shpesh do të thotë që nuk mund të flesh mirë, veçanërisht kur na paraqiten situata përtej kontrollit tonë. Dhe shumica prej nesh flenë me telefonat pranë.
Pothuajse në çdo grupmoshë, të paktën 40 për qind e amerikanëve flenë me telefonat e tyre afër. Për ata të moshës 25 deri në 29 vjeç, numri është edhe më i lartë: Pothuajse 80 për qind janë duke u ngjitur në pajisjet e tyre.Rreziku nuk është vetëm se çdo bip brenda natës ka potencialin të na zgjojë. Telefonat inteligjentë lëshojnë gjithashtu një dritë blu, duke i sinjalizuar trurit se është koha për t’u zgjuar.Dritat blu shtypin melatoninën, hormonin që dikton ritmet tona të gjumit. Po, lufta për të fjetur me telefonin tuaj është e vërtetë.
4. Fëmijët tuaj po marrin zakonet tuaja të këqija
“Bëj siç them unë, jo si bëj unë” është shumë e vërtetë kur bëhet fjalë për kohën e smartfonit. Edhe pse prindërit u kërkojnë fëmijëve dhe adoleshentëve të pushojnë nga Snapchat ose të lënë telefonat e tyre gjatë darkës, ata po kontrollojnë kalendarët, po u përgjigjen mesazheve ose po kënaqen me një lojë të fundit të Candy Crush.
Pra, është e arsyeshme që pothuajse në çdo studim të përdorimit të smartfonëve, të rinjtë kanë normat më të larta të përdorimit. Fëmijët po mësojnë se të qenit gjithmonë të lidhur është normale – dhe humbasin rëndësinë e ndërveprimit njeri me njeriun.
Jeni të varur nga telefoni juaj inteligjent?
Nëse ndonjë nga këto vlen për ju, të gjitha shenjat tregojnë për një varësi nga smartphone:
Ju e kapni telefonin inteligjent kur zgjoheni dhe menjëherë para gjumit.
Nuk është e pazakontë që ju të kapni emailet ose lajmet më të fundit ndërsa jeni duke ngrënë.
Kur telefoni juaj është i paarritshëm, bateria e ulët ose i fikur plotësisht, ju ndiheni të shqetësuar ose të stresuar.
Të qenit jashtë sinjalit të celularit ju bën të ndiheni sikur mund të humbisni diçka.
Ju jetoni për momentin tjetër të Instagram-it.
E keni kontrolluar telefonin tuaj të paktën një herë gjatë leximit të këtij artikulli!
Trajtimi i nomofobisë përfshin një kombinim të strategjive:
Detoksifikimi dixhital: Duke reduktuar gradualisht sasinë e kohës së shpenzuar në telefonin tuaj.
Vendosja e kufijve: Vendosja e zonave ose orareve pa telefon, si p.sh. gjatë vakteve ose para gjumit.
Praktikat e ndërgjegjes: Angazhimi në aktivitete që nxisin relaksimin dhe reduktojnë ankthin, si meditimi ose joga.
Ndihmë profesionale: Kërkimi i terapisë ose këshillimit për të trajtuar problemet themelore të ankthit ose të varësisë. Terapitë e sjelljes si terapia konjitive e sjelljes, terapia e ekspozimit, desensibilizimi sistematik, terapia e neverisë dhe hipnoterapia përdoren shpesh për të ndihmuar në trajtimin e fobive.
Grupet mbështetëse: Të kuptuarit se nuk jeni vetëm dhe të bisedoni me të tjerët mund të ndihmojnë.
Kujdesi për veten: Bëni gjëra për të përmirësuar mirëqenien tuaj mendore dhe fizike, të tilla si relaksim progresiv i muskujve, ushtrime të frymëmarrjes, aktivitete qetësuese, ekoterapi dhe dalje në natyrë, etj. /Metabolizëm/
