Përktheu Roland Gjoza
Exlibris
Gwendolyn Brooks
NËNA
Nuk mund t’i harroj dështimet
Kujtoj foshnjat që erdhën në jetë, po në të vërtetë nuk erdhën
Ato mishra imcak, të qullur, tullac ose me pak flokë
Kengetarë apo punëtorë që nuk provuan kurrë të thithnin ajër
Nuk mund t’i le rrugëve, apo t’i rrah
Ose të hesht, ose t’iu blej një ëmbëlsirë
Nuk mund të ul gishtin e madh para tyre
Ose të zhduk fantazmat kur iu shfaqen
S’kam si t’i le të përgjojnë psherëtimat e mia të mëdha
Ose të ha diçka me ta me syrin e nënës llupëse
Kam dëgjuar në zërat e erës zerat e fëmijëve të mi të vrarë
Kam folur me ta. Dhe jam lehtësuar.
Kolopuçët e mi të zbehtë nuk mund të pinin më gji,
Iu kam thënë; shpirtrat e mi, nëse kam mëkatuar, nëse kam penguar fatin tuaj
Nëse kam vjedhur lindjet, emrat tuaj
Lotët aq të dëlirë të foshnjës, lojërat tuaja
Pasionet e zjarrta, dashuritë romantike, tërbimet e papritura, dhembjet,
vdekjet tuaja,
Nëse kam helmuar frymëmarrjen tuaj
Besomëni, edhe në qëllimin tim kam qenë e paqëllimshme.
Edhe pse duhet të ankohem, të akuzoj
Kuptojeni këtë, se krimi ishte i tjetërkujt, jo imi
Megjithatë ju keni vdekur.
Ose më qartë, mund të them, se ju nuk u bëtë,
Kurrë, kurrë dhe për këtë kam shumë frikë.
Është krim! Oh, ç›farë të them tjetër, si duhet thënë e vërteta?
Ju keni lindur, keni patur trup, keni vdekur.
Thjeshtë nuk keni qeshur, nuk keni bëlbëzuar, nuk keni qarë.
Më besoni, të gjithëve ju kam dashur
Më besoni, edhe pse ju kam njohur fare pak, ju kam dashur, ju kam dashur
Të gjithëve
Emily Dickinson
KA NJË PJERRËSI TË ÇUDITSHME DRITA
Ka një pjerrësi të çuditshme drita
Pasditeve dimërore
Të shtypin në shpirt katedralet
Tingujt në kumbanore
Dhembje qiellore sjellin për ne
Por ato s’lënë shenja askund
Dallimi është i brendshëm, i thellë
Aty ku rrinë kuptimet, në fund
Askush s’mund ta thotë aq qartë
Se si e zë trishtimi, vaji
Se si kjo vuajtje perandorake
Vjen nga lart, nga ajri
Dhe kur vjen, natyra mban vesh
Shtang, s’merr frymë as hija
Kur ikën, si vdekja e zbehtë
Ka pamjen largësia
Mary Oliver
SINGAPOR
Në Singapor, në aeroport
Një skenë të trishte panë sytë e mi
Në banjën e grave, një derë wc-je ishte e hapur
Një grua e përkulur po lante diçka në gropën prej porcelani të bardhë
M’u përzje në stomak
Ndieva në xhep biletën e udhëtimit.
Në një poezi duhet të ketë gjithmonë zogj
Fajkoj, bie fjala, me sy të guximshëm dhe krahë të fuqishëm.
Lumenj magjepsës dhe pemë gjithashtu
Një ujëvarë, dhe nëse kjo s’është e mundur, një shatërvan me ujin që ngrihet lart dhe bie me fiskajë
Sepse gjithmonë dikush dëshiron të qëndrojë në një vend të lumtur, në një poezi.
Kur gruaja u kthye nga unë, nuk mund t’i përgjigjesha shprehjes së fytyrës së saj
Bukuria dhe turpi ishin përzierë bashkë në një mimikë të ngrirë
Dhe të dyja binin shumë në sy, pa bërë dallim.
Ajo buzëqeshi dhe unë buzëqesha. S’kishte gjë më absurde!
Natyrisht të gjithë përpiqen të gjejnë një punë.
Ndërsa dikush dëshiron të qëndrojë gjithmonë në një vend të lumtur, në një poezi
Kjo grua i kushtohet me mish e me shpirt një pune të rëndomtë, që është tejet e mërzitshme
Tani po pastron hirnoret e cigareve, tavllat e mëdha si disqe makinash
Me një leckë blu
Duart e saj të vogla kthejnë kapakët përmbys, i lajnë dhe i fshijnë
Ajo nuk punon ngadalë, po as shpejt, si një lumë
Flokët e saj të zinj janë si krahë zogu
Nuk dyshoj për asnjë çast nëse ajo e do jetën e saj
Unë dëshiroj që ajo të ngrihet mbi zhulin dhe llumin dhe të fluturojë tutje mbi lumë
Kjo s’mund të ndodhë
Por edhe mund!
Nëse bota do të ishte vetëm dhembje dhe arsyetim, kush do ta donte atë kaq shumë?
Sigurisht s’ka si të jetë kështu
Jo, as që dua të besoj te mrekullitë, por mund të them se
Dhe nga një jetë mund të shkrepëtijë drita. Dhe këtë e shikoj
Te ato dy duar, te mënyra se si e shpalosin dhe e palosin atë leckë blu,
Te mënyra se si buzëqeshja e saj ndriçoi për shkakun tim
Te mënyra se si kjo poezi u mbush me pemë dhe zogj
Edna St. Vincent Millay
MË KUJTOHET
Ishim shumë të lodhur, ishim shumë të gëzuar
Kishim lundruar gjithë natën me traget
Ai ishte i zbrazët dhe plot dritë, por mbante erë stallë
Pamë një zjarr diku, u mbështetëm në një tryezë
U shtrimë në majë të një kodre nën dritën e hënës
Dhe bilbilat këndonin dhe agsholi erdhi shpejt
Ishim shumë të lodhur, ishim shumë të gëzuar
Kishim lundruar gjithë natën me traget
Dhe ti hëngre një mollë dhe unë hëngra një dardhë
Nga një dyzinë që kishim blerë të dy
Dhe qielli u zbeh dhe era u bë e ftohtë
Dhe dielli u ngrit duke derdhur një kovë flori
Ishim shumë të lodhur, ishim shumë të gëzuar
Kishim lundruar gjithë natën me traget
I thamë; “Mirëmëngjes, nënë!”një koke të mbuluar me shall të zi
Dhe i bleva gazetën e mëngjesit, po nuk e lexuam as unë, as ti
Dhe ajo qau; “Zoti ju bekoftë!” për dardhat dhe mollët
Dhe për gjithe paratë që i dhamë, madje dhe qindarkat e fundit
Që i ruanim për biletat e metrosë
Nelly Suchs
VDEKJE, UNË JAM E BARDHË NGA MALLI PËR TY
Vdekje, unë jam e bardhë nga malli për ty
përtej dritës tënde të fundit që vdes
duke derdhur çdo pikë gjaku në çastin e hiçit tënd
këtej e tutje zbulimi i mungesës së jetës tek ty-
Ringjallja
Elizabeth Bishop
ARTI I HUMBJES
Arti i humbjes nuk ështe i vështirë per t’u mësuar
shumë gjëra të menduara me një qëllim të caktuar
mund të humbasin dhe humbja e tyre nuk është një fatkeqësi
Humb diçka çdo ditë. Tronditshëm prano
humbjen e çelësave të deres, orën e harxhuar për dreq
Arti i humbjes nuk është i vështirë për t’u mësuar
Pastaj praktiko humbjen që do vijë, humbjen më të shpejtë
vendet dhe emrat, atje ku ke ndërmend
për të udhëtuar. Arti i humbjes nuk është i vështirë për t’u mësuar
Kam humbur orën e nënës. Dhe ç›ndodhi? Veç kësaj
dhe disa humbje pas saj; tri shtëpitë e dashura që shkuan
Arti i humbjes nuk është i vështirë për t’u mësuar.
Kam humbur dy qytete, o, ç›dashuri që shkoi! Po dhe të tjera,
disa perandori që unë i zotëroja, dy lumenj, një kontinent
kam humbur, por kjo nuk është një fatkeqësi.
Edhe duke të humbur ty, ( shakatë, gjestet e tua,
Të dua! ) kurrë s’të kam gënjyer. Është e qartë gjithsesi
Arti i humbjes nuk është i vështirë për t’u mësuar
Megjithëse duket ( mos e harro këtë! ) si një fatkeqësi
Amy Lowell
DHURATË
E ndjen? Jam jotja përgjithmonë, i dashur!
Fjalët e mia janë si poçe të vogla
Që ti mund t’i marrësh dhe t’i vendosësh nëpër rafte.
Format e tyre janë të çuditshme dhe te bukura
Me shume ngjyra te kendshme dhe reflekse magjike
Je i lutur që me kujdes t’i ruash.
Aroma e tyre do ta mbushë dhomën
Me ëmbëlsinë e luleve dhe të barishteve të shtypura.
Kur unë do të jap poçen e fundit
Ti do të më kesh mua të plotë e të pacënuar
Por unë ndërkaq do të kem vdekur
Alda Merini
FLUTURA TË LIRA
Oh, gra të varfëra dhe të vetmuara
të dhunuara nga ata
që nuk ju njohën.
gra me duar
në foshnjëri.
Sekrete të ëmbla
dashurish mbani mend
me të cilat
babëzia juaj natyrale
nuk do të ngopej kurrë.
Do të hani dhe pluhur
do të përpiqeni të çmendeni
por nuk do t’ia arrini,
do ruani fillin e arsyes
që do t’ju ndajë
më dysh.
Nga këto thellësi
plagësh
do të çliroheni
flutura të lira.
