Një vit e gjysmë që nga fillimi i krizës shëndetësore dhe ekonomike të shkaktuar nga pandemia Covid-19 në Maqedoni, e ardhmja është ende e pasigurt. Edhe pse vaksinat sjellin njëfarë optimizmi, mutacionet e virusit shkaktojnë arsye për shqetësim. Pyetjet janë nëse do të ketë luhatje ekonomike në gjysmën e dytë të këtij viti, cilat do të jenë rreziqet dhe pasojat dhe nëse kufizimet e mundshme të reja në të ardhmen në vendet e BE-së, por edhe në Maqedoni, mund të ndikojnë negativisht në ekonomi dhe të kenë pasoja mbi tregtinë, shkruan gazeta KOHA.
“Pasiguria dhe rreziqet në lidhje me perspektivat e rritjes ende ekzistojnë, globalisht ato vlerësohen si të balancuara. Sidoqoftë, për vendet në zhvillim, ku zbatimi i imunizimit është më i ngadaltë, rreziqet janë më të larta, në përputhje me rrezikun e përhapjes së një valë të re të pandemisë të shkaktuar nga llojet e reja të koronavirusit, gjë që ngre shqetësime për rimëkëmbjen e ekonomisë”, thonë nga Banka Popullore e Maqedonisë. Prandaj, ata shtojnë, në nivel global, fokusi i tejkalimit të krizës mbetet në lehtësimin e qasjes deri te vaksinat dhe rritjen e nivelit të imunizimit.
“Në momentin kur parametrat shëndetësorë do të lejojnë normalizimin e aktivitetit ekonomik në një bazë më të qëndrueshme, priten efekte më të favorshme në sistemin bankar, si dhe efekte pozitive më afatgjata në tregun e punës dhe potencialin e rritjes së ekonomive”, shpjegojnë nga Banka Popullore.
Zyrtarët e bankës shtojnë se konsumi i dobët i brendshëm kontribuoi në uljen e mëtejshëm të importeve të mallrave dhe shërbimeve, pavarësisht rritjes së eksporteve. “Të dhënat e disponueshme me frekuencë të lartë mbi aktivitetin ekonomik për tremujorin e dytë tregojnë prirje pozitive, duke pasur parasysh stabilizimin e valës së tretë të pandemisë, si dhe imunizimin e vazhdueshëm në vend dhe tërheqjen graduale të masave kufizuese, të cilat kontribuan në rimëkëmbjen graduale të sektorit të shërbimeve. Sidoqoftë, rreziqet për rritjen e ekonomisë ende ekzistojnë me shfaqjen e llojit delta dhe lidhen kryesisht me zhvillimin e pandemisë dhe procesin e vaksinimit”, theksojnë nga BPRMV. Sipas tyre, në bazë vjetore, projeksionet parashikojnë rritje të PBB-së prej 3.9 për qind në 2021 dhe 2022, si dhe rritje prej 4 për qind në vitin 2023.
Profesori i Universitetit të Evropës Juglindore, Abdulmenaf Bexheti, konsideron se përkeqësimi i pritshëm i lidhur me valët e ardhshme pandemike, i cili është i dukshëm, ka të ngjarë të ketë një efekt në zvogëlimin e aktivitetit të përgjithshëm ekonomik.
“Por unë mendoj se duke patur parasysh intensitetin e vaksinimit, si dhe rrezikun e ulët të pritshëm të vdekshmërisë për shkak të vaksinimit, veçanërisht në vendet e BE -së, ku jemi mbi dy të tretat e tregtisë totale, nuk besoj se tendencat negative si vitin e kaluar do të përsëriten. Megjithatë, normalizimi i plotë i ekonomisë pritet vetëm në vitin 2022”, shpjegon Bexheti. Sipas Ministrit të Financave, Fatmir Besimi, pasiguria rreth rimëkëmbjes është ende e lartë, dhe kjo është kryesisht për shkak të krizës së zgjatur shëndetësore, gjegjësisht se sa vaksina do të aplikohen dhe nëse ato do të jenë në mënyrë të kënaqshme efektive kundër llojeve të reja të koronavirusit. “Burimet e pasigurisë janë efektiviteti i politikave për të kufizuar dëmin ekonomik nga pandemia, zhvillimi i kushteve financiare dhe lëvizja e çmimeve të mallrave dhe shërbimeve, si dhe kapaciteti për të rregulluar ekonominë”, tha Besimi.
Prandaj, sipas tij, përveç masave dhe aktiviteteve për rimëkëmbjen e ekonomisë, është e nevojshme të krijohen mekanizma që do të stimulojnë aktivitetin ekonomik në drejtim të rritjes më të lartë dhe të qëndrueshme në periudhën afatmesme. “Ky është qëllimi i strategjisë për rimëkëmbjen ekonomike, rritje të përshpejtuar dhe të qëndrueshme, strategjia përbëhet nga katër shtylla: rimëkëmbja ekonomike nga Covid-19, rritja ekonomike e përshpejtuar, gjithëpërfshirëse dhe e qëndrueshme, forcimi i konkurrencës së sektorit privat dhe zhvillimi i burimeve njerëzore dhe mundësi të barabarta.
