Shumë institucione nuk kanë sektorë për përkthim, interpretim dhe lektorim në organizimin e tyre të brendshëm, për zbatimin e ligjit për përdorimin e gjuhëve.
Inspektorati për zbatimin e gjuhëve i cili ka filluar punën muaj më parë, ka konstatuar shkelje në disa institucione, dhe kjo është arsyeja më e zakonshme që marrin nga drejtuesit e institucioneve të cilët janë të detyruar me ligj të sigurojnë dygjuhësi brenda institucioneve të tyre, dygjuhësi në shërbimet që u ofrojnë qytetarëve dhe në faqet e tyre elektronike.
“Pjesa më e madhe e institucioneve thirren në atë se kanë mungesë të përkthyesve. Prapë se prapë ata duhet ta respektojnë ligjin dhe punojnë në bazë të ligjit dhe dispozitave ligjore”, deklaroi Fatmir Iseni, drejtor i Inspektoratit për zbatimin e gjuhëve.
A mendoni se kanë pasur mundësi ta zgjidhin çështjen e përkthyesve gjatë periudhës prej kur ka hyrë ligji në fuqi dhe deri më tani?
“Unë personalisht mendoj që po” , u përgjigj shkurt Fatmir Iseni, drejtor i Inspektoratit për zbatimin e gjuhëve.
Agjencia për Zbatimin e Gjuhëve ofron ndihmë për përkthim dhe lektorim për institucionet, kur këto të fundit e kërkojnë këtë nga Agjencia. Megjithatë, kjo mundësi vazhdon të shfrytëzohet shumë pak. Institucioni në fjalë është në përgatitje të raportit për zbatimin e ligjit të gjuhëve për vitin 2021 por nuk pritet të ketë përmirësim të theksuar nga gjendja e pasqyruar në raportin e vitit 2020. Në 2020-ën, kur kishte dy vjet që ishte miratuar ligji për përdorimin e gjuhëve i cili e bëri gjuhën të cilën e flasin mbi 20% e popullsisë gjuhë të dytë zyrtare, të dhënat ishin dëshpëruese. Nga 119 institucione, 88 nuk kishin paraparë asnjë formë organizative për përkthim dhe lektorim në dhe nga gjuha shqipe, 75 institucione nuk kishin asnjë përkthyes dhe lektorë ndërsa 63 Institucione nuk kishin paraparë mjete financiare për përkthyes dhe lektor për vitin 2021.
Alsat kërkoi të dhëna në Agjencinë për punësim. Gjithsej 154 persona janë në listën e pritjes duke pasur në dorë një diplomë për përthyes dhe interpretues nga shqip në maqedonisht dhe anasjelltas, profesorë të gjuhës shqipe, studime albanologjike dhe të ngjashme.
Të diplomuar në gjuhë shqipe që kërkojnë punë (gjendja 31.01.2022)
Përkthyes dhe interpretues nga gjuha shqipe në maqedonisht dhe anasjelltas 4
Përkthyes dhe interpretues nga gjuha maqedonase në gjuhën shqipe dhe anasjelltas 12
Profesor i diplomuar për gjuhë shqipe dhe literaturë 26
Filolog i gjuhës shqipe 1
Filolog i gjuhës shqipe me gjuhë maqedonase dhe literaturë 2
Filolog i gjuhës maqedonase me gjuhë shqipe dhe literaturë 2
Profesor i gjuhës shqipe 41
Profesor i gjuhës shqipe dhe letërsisë 65
Magjistër i studimeve albanologjike 1
Gjithsej 154
Ligji për përdorimin e gjuhëve është miratuar në janar të vitit 2018 kurse një vit më vonë duhet të ishte arritur zbatimi i plotë i tij. Kanë kaluar më shumë se katër vjet dhe zbatimi varet nga vullneti i lirë i drejtuesve të institucioneve. Versionin në gjuhën shqipe në faqet elektronike të disa institucioneve nuk e gjen kurse disa të tjera e kanë vetëm formalisht. Shpalljet publike, formularët dhe shërbimet e tjera për qytetarët, në pjesën më të madhe të rasteve janë vetëm në gjuhën maqedonase.
