Prodhuesit e mjaltit në Maqedoni me vite ankohen për konkurrencën jolojale të mjaltit që ofrohet shpesh nga jashtë dhe pa dëshmi për cilësinë e tij. Ata, njëherësh kërkojnë që në kavanozat e mjaltit që shiten, të qëndrojë edhe kush është prodhues dhe jo vetëm kush e paketon mjaltin.
Kryetari i Shoqatës së Bletarëve “Qyteti Bletëve”, Driton Dikena, thotë për gazetën KOHA se problemi i mjaltit fals nuk shqetëson vetëm konsumatorët në Maqedoninë e Veriut, por ai është një problem që prek të gjitha shtetet në botë, që e luftojnë atë në mënyra të ndryshme. Në rastin tonë nevojitet edhe një strategji pak më e ashpër për luftimin dhe parandalimin e kësaj dukurie, që duket se nuk mund të zhduket tërësisht, mirëpo së paku mund të mbahet nën kontroll dhe të ulet në një nivel të pranueshëm, thotë Dikena.
“Mjalti është produkti I katërt më i falsifikuar në botë, andaj edhe shtetet e ndryshme kanë qasje serioze ndaj këtij problem. Tek ne jo se mungojnë kontrollet sistematike nga ana e institucioneve, dhe se nuk luftohet një fenomen i tillë ku vetëm vitin e kaluar u mbyllën dy qendra të tilla, mirëpo nevojitet të ndryshohet mënyra e luftimit, duke shpallur edhe në gazetën zyrtare kompanitë që vendosin në qarkullim mjaltin e falsifikuar, duke rritur kontrollet në vendkalimet kufitare dhe në pikat e brendshme të shitjes… e kështu me radhë”, thekson Dikena.
Sipas tij, edhe konsumatorët nevojiten të bëjnë më shumë kujdes kur blejnë mjaltë dhe të paraqesin në organizatën e konsumatorëve apo në Agjencinë e Ushqimit dyshimet për mjaltë jocilësor apo të falsifikuar, për shkak se vetëm luftimi i përbashkët i kësaj dukurie, mund të sjellë rezultate. Lidhur me çmimin e mjaltit, ai thotë se si shoqatë kanë sjellë vendim që një kilogram mjaltë të shitet në rajonin e Pollogut me 800 denarë, si rrjedhojë e rritjes së madhe të kostos së prodhimit të tij, ndërsa shton se çdo bletarw garanton në mënyrë individuale për cilësinë e mjaltit të tij.
Ministri i Bujqësisë, Ljupço Nikollovski paralajmëron zgjidhje të mundshme të këtij problemi me përcaktimin e manipulimeve në prodhimtari, për shkak se në treg po mungon gjithnjë e më shumë mjalti, si dhe me krijimin e një modeli më të drejtë dhe më real të subvencioneve, ku do të synohet që bletarët e vërtetë të fitojnë përkrahje më të madhe, ndërsa edhe po punohet në gjetjen e manipulimeve që po bëhen me subvencionet e bletarëve.
“Duhet të zbulojmë manipulimet dhe abuzimet që po kryen në sistem, dhe pikërisht kjo është një nga temave që jemi dakorduar me anëtarët e Grupit nënsektorial që të jetë një nga temat në takimet e rregullta që nga dita e hënë. Mendoj se shoqatat më së shumti mund të na ndihmojnë, duke ofruar sugjerime dhe ide se si të reformojmë dhe riorganizohet modeli i subvencionimeve në bletari, për shkak se po japim më shumë para, ndërsa po shikojmë më pak mjaltë”, shton Nikollovski. Sipas tij, me mjetet që shteti po ofron – nevojitet të ketë më shumë efekte që janë vendosur si qëllim në bletari.
Në ndërkohë, bletarët që kanë së paku 20 koshere bletësh sivjet kanë mundur të aplikojnë për subvencione prej 700 denarë për një familje bletësh, ndërsa kusht për fitimin e tyre është ruajtja e këtij numri deri më 30 nëntor 2022. Njëherësh, për mbarështimin e mbretëreshave të bletës parashikohen 1000 denarë për koshere. Përcaktimi i gjendjes numerike bëhet në bazë të të dhënave nga Regjistri i kafshëve shtëpiake në ditën e paraqitjes së kërkesës për subvencione. Nëse aplikuesi ka detyrime të papaguara ndaj Ministrisë së Bujqësisë, mund të bëhet kompensim. Domethënë, me një deklaratë të mëparshme të aplikuesit të vërtetuar nga noteri – se ai pranon të kompensojë borxhet e papaguara me mbështetjen financiare të miratuar. Deklarata duhej të dorëzohet në Agjencinë e pagesave brenda 20 ditëve nga dita e dorëzimit të njoftimit për detyrimet financiare të arkëtuara. Në rast se aplikuesi nuk dorëzon pëlqimin, subvencioni nuk do të paguhet. Nëse shuma e miratuar nuk është e mjaftueshme për shlyerjen e të gjitha detyrimeve, prioritet për arkëtim kanë borxhet ndaj ministrisë, e më pas ndaj menaxhimit të ujërave dhe ndërmarrjes publike për kullosa.
Në fillim të muajit gusht, Agjencia Pagesore për 5877 bletarë që zotërojnë së paku 35 familje të regjistruara bletësh që kanë kaluar dimrin, ka dorwzuar mbështetje financiare prej 210 milionë denarë. Shuma e pagesave direkte për familjet e bletëve me mbiemër është 600 denarë për familje bletësh, gjegjësisht 800 denarë për ato ekonomi bujqësore me numër të raportuar të familjeve të bletëve për mbështetje financiare nga minimumi 50 deri në maksimum 100 familje bletësh.
Ndryshe, sipas të dhënave të Agjencisë për mbështetje financiare në bujqësi dhe zhvillim rural, në Maqedoninë e Veriut në vitin 2018 janë regjistruar 242.000 familje bletësh, për të cilat ishin ndarw 2.5 milionë euro subvencione nga buxheti. Para katër vitesh janë vendosur edhe masa të reja, apo rritje e subvencionit për një familje bletësh nga 600 në 800 denarë, ndërsa bletarët me 10 familje bletësh mund të regjistrohen dhe të aplikojnë për subvencione. Me kontrollin e Agjencisë së Ushqimit dhe rregulloret e miratuara, bletarët e vegjël kanë mundësi të marrin leje, apo të kenë objekte të vogla prodhuese dhe në këtë mënyrë të rrisin konkurrencën e tyre për të arritur një çmim më të lartë. /koha/
