Zhvillimet e fundit në shtetin tonë kanë treguar se në vend që të fokusohemi në ndryshimet kushtetuese dhe të licitojmë me datat se kur Maqedonia mund të bëhet anëtare e Bashkimit Evropian, është koha që të bëhet një resetim e plotë e sistemit dhe të fillohet me reforma reale që do të ofrojnë jetë cilësore për qytetarët dhe rikthimi i besimit te institucionet. Por ka individë që ende besojnë se ndryshimet kushtetuese janë e vetmja mënyrë që vendi të ecë në rrugën evropiane dhe janë të bindur se do të ndodhë një mrekulli dhe se deri në vitin 2030 Maqedonia mund të bëhet pjesë e BE-së.
Njëri prej tyre është zëvendëskryeministri përgjegjës për çështjet evropiane, Bojan Mariçiq, i cili mbetet optimist se në gjashtë vitet e ardhshme Unioni do të reformohet, të ndryshojë mënyrën e vendimmarrjes dhe në këtë mënyrë të lehtësojë pranimin e anëtarëve të rinj.
“Qytetarët do të ndjejnë se si është të jesh pjesë e Bashkimit Evropian shumë më herët se sa pritej. Deri në vitin 2030 është e mundur të reformohen disa rregulla në BE për të marrë anëtarë të rinj dhe deri atëherë është e mundur të reformohen vendet tona për të qenë gati për anëtarësim. Është e rëndësishme të kemi një qëllim, sepse nëse humbet ky moment, ne mund të llogarisim vetëm në ngritjen e nacionalizmit”, tha zëvendëskryeministri Mariçiq, duke folur në një konferencë të organizuar nga fondacioni “Kalevi Sorsa” me temën “Të shohim përpara për vendet e Ballkanit Perëndimor në BE, duke përfituar nga momenti për t’u zgjeruar”.
Sipas zëvendëskryeministrit, skriningu përfundon javën e ardhshme dhe duke qenë se, siç thotë ai, i kemi plotësuar të gjitha kushtet për hapjen e kapitujve të negociatave, do të ngecim vetëm sepse nuk kemi bërë ndryshimet kushtetuese. Megjithatë, këtë optimizëm nuk e ndajnë disa prej përfaqësuesve diplomatikë në vend, për të cilët jo vetëm viti 2030 është një datë joreale, por edhe më joreale janë pritjet që në vitet e ardhshme të arrihen disa rezultate në fushën e sundimi i ligjit, lufta kundër korrupsionit dhe ndërtimi i institucioneve funksionale, më së shumti sepse nuk shohin vullnet politik për një gjë të tillë. “E kam thënë shumë herë publikisht se kjo çështje nuk është e rëndësishme. I gjithë ky obsesion me ndryshimet kushtetuese veçse e largon vëmendjen nga reformat e nevojshme”, thotë ambasadori holandez Dirk Jan Kop.
Ai shton se Maqedonia nuk është penguar nga askush në këto 30 vjet që të bëjë reformat e brendshme dhe se nuk ka arsye për të kërkuar justifikime për këtë.
“Si është e mundur që në vitin 1991, kur u shemb BRSS, jeta në të gjitha këto vende, nga Estonia në Bullgari, ishte shumë më e vështirë se në ish-Jugosllavi, e megjithatë ata arritën të bëhen anëtarë të BE-së 15 vjet më parë, dhe vendet që përbënin Jugosllavinë jo. Kjo pyetje është ende duke u bërë. Ndërkohë, progresi i reformave ka ngecur dhe e trishta është se të gjithë e dinë këtë. Megjithatë, do t’ju jap disa shembuj, ka presion të papranueshëm politik në procesin e përzgjedhjes së prokurorëve publikë, ka presion të papranueshëm politik në procesin e përzgjedhjes së kandidatëve për Këshillin Gjyqësor, ka presion të papranueshëm politik mbi gjykatat, përfshirë këtu edhe atë të Gjykatës së Lartë. Kujtoni përzgjedhjen e kontrollorëve të trafikut ajror në Shkup, i cili ishte nën presion të jashtëm. Pse mungojnë akuzat e duhura pas konstatimeve të komisionit antikorrupsion dhe auditorit shtetëror? Kemi pasur procedura serioze të dyshimta rreth Korridorit 8, kemi kaosin në Këshillin Gjyqësor dhe ndryshimet e fundit në Kodin Penal, që në mënyrë efektive vranë rastet e korrupsionit të nivelit të lartë, gjithashtu në mënyrë retroaktive, duke përfshirë rastet e PSP-së dhe në të ardhmen do të lejojë që kriminelët të ecin të lirë. Gjithçka po grumbullohet. Pyetja ime është se çfarë lidhje ka kjo me Greqinë, Bullgarinë apo BE-në? Përgjigja është – asnjë. Këto janë gjëra që kanë ndodhur këtu, askush nga jashtë nuk duhet fajësuar për këtë”, tha Kop.
Ambasadori holandez, duke folur në një intervistë për mediat vendore, theksoi se duhet ndryshuar mentaliteti, që në ndryshimet kushtetuese të mos kërkohen justifikime për reforma të pazbatuara, korrupsion të lartë dhe institucione jofunksionale.
“Gjëja më urgjente që duhet është ndryshimi i mentalitetit. Vendi duhet vërtet të dëshirojë të bëhet anëtar i BE-së, duhet të merret realisht me korrupsionin. Pa të, përparimi në çdo fushë është i pamundur. Mendoj se do të ishte një këshillë e mirë që vendi të jetë jashtëzakonisht i kujdesshëm në ruajtjen e demokracisë së tij pro reformës, mbrojtjen e lirisë së fjalës, ruajtjen e pavarësisë relative të medias. Pa këto gjëra nuk është e mundur asnjë përparim. Çfarë tjetër duhet të bëjë vendi, i përket Maqedonisë që është shtet sovran dhe prej saj varet se cilat janë prioritetet e saj. Ajo thotë se dëshiron të jetë anëtare e BE-së dhe prandaj në këtë kuadër duhet të përcaktojë saktësisht prioritetet e saj. Është e qartë se shqetësimi më i madh për Holandën është sundimi i ligjit, por në fund ky është vendi juaj, jo i yni”, përfundoi Kop.
Ndërkaq, njohësit e proceseve politike thonë se mungesa e një vullneti efektiv dhe real për të luftuar korrupsionin dhe krimin e organizuar në formën e tij të lartë është vërejtur nga KE dhe disa ambasadorë vendas, të cilët na thonë hapur se pavarësisht detyrimeve për përfshirjen e bullgarëve në Kushtetutë, ata janë një nga gjërat kryesore me të cilat duhet të merren në mënyrë që të përparojmë në rrugën drejt anëtarësimit të plotë në BE.
“Fatkeqësisht, përkundër angazhimeve deklarative të kësaj Qeverie, korrupsioni i lartë është konstatuar edhe nga DASH, duke i vendosur zyrtarët tanë aktualë dhe ish-funksionarët tanë dhe biznesmenët si burim të korrupsionit të lartë. Në të vërtetë, BE-ja mund të jetë joparimore duke vendosur kërkesa shtesë si ndryshimi i emrit dhe shtimi i bullgarëve në Kushtetutë si kushte përtej kritereve të Kopenhagës, por ata kanë shumë të drejtë për këto kritika, veçanërisht pasi ata dhanë miliona euro para nga taksapaguesit e tyre për të përmirësuar cilësinë në sistemin e drejtësisë dhe rezultatet janë mëse katastrofike”, ka deklaruar Bllagojçe Atanasoski, politolog. /koha/
