Emri i ri është një realitet formal-juridik dhe vendi im, Republika e Maqedonisë së Veriut, si shtet anëtar përgjegjës i Kombeve të Bashkuara dhe NATO-s, i përmbush detyrimet e veta ndërkombëtare, tha presidentja maqedonase Gordana Siljanovska Davkova në fjalimin e saj në Debatin e Përgjithshëm në sesioni i 79-të i Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së.
Ajo kujtoi periudhat nëpër të cilat ka kaluar dhe po kalon vendi që nga pranimi i tij në OKB në vitin 1993: për pranimin nën referencën e përkohshme të Ish-Republikës Jugosllave të Maqedonisë, për kushtin shtesë për të negociuar për gjetjen një zgjidhje përfundimtare për kontestin e emrit dhe për nënshkrimin e Marrëveshjes së Prespës në vitin 2018.
“Por anëtarësimi në BE, për të cilin ai po e bën, jo vetëm që nuk u realizua, por qytetarët maqedonas tani janë para një kushti të ri, sërish ‘të fundit’ për një tjetër ndryshim kushtetues, por jo për anëtarësim, por për fillimi i negociatave dhe për herë të dytë! Për ne, anëtarësimi në BE, pas 20 vitesh negociata dhe madje 16 raporte pozitive nga Komisioni Evropian, i ngjan zotit Godo, sepse e kemi pritur që nga viti 2005, i inkurajuar nga përfaqësuesit ndërkombëtarë me refrenin: ‘vetëm ky kusht’, ‘vetëm edhe ‘ky koncesion’, ‘vetëm ky ndryshim kushtetues’. Kështu, ne u bëmë një shtet ‘sui generis’, me 36 ndryshime kushtetuese në 30 vjet, të ankoruara në rajonin gjeopolitik të quajtur ‘Ballkani Perëndimor’”, Siljanovska përshkroi kushtëzimin e vazhdueshëm të rrugës integruese të RMV-së.
NJË SIMFONI E PAPËRFUNDUAR
Si vend paqësor, i përkushtuar ndaj fqinjësisë së mirë dhe bashkëpunimit rajonal, Siljanovska tha se vendi pret mirëkuptim dhe bashkëpunim me fqinjët e tij, pa kërcënimin e vetos, sepse aty ku ka veto, shpeshherë nuk ka drejtësi. “Vetoja është kthyer në një instrument për bilateralizimin e integrimit evropian, pra stagnimin e tij. Në kushtet e konfliktit në tokën evropiane, stagnimi i integrimeve evropiane jo vetëm që demotivon qytetarët maqedonas dhe ngadalëson reformat, por edhe destabilizon rajonin e Evropës Juglindore, duke lënë hapësirë për depërtimin e ndikimeve malinje perandorake dhe të fuqive të mëdha”, paralajmëroi presidentja.
Ajo potencoi se zgjerimi duhet të lidhet me kriteret meritokratike të Kopenhagës dhe të çlirohet nga vetoja e lidhur me përpjekjen për të rishikuar historinë dhe për të mosrespektuar identitetin kombëtar dhe kulturor. Ajo pret mirëkuptim dhe zhbllokim të drejtë të procesit të negociatave për anëtarësim në BE dhe refuzim të standardeve të dyfishta nga partnerët evropianë dhe strategjikë.
“Ribashkimi europian është si një simfoni e papërfunduar pa ne. BE-ja nuk është vetëm një sistem politik, por edhe një filozofi politike në të cilën besojnë numri më i madh i aktorëve dhe qytetarëve politikë maqedonas dhe ballkanikë. Integrimi është një motiv i fuqishëm dhe forcë kyçe për zhvillimin demokratik. Integrimi i plotë i Ballkanit në BE do t’i japë fund rivizatimit të pafund të kufijve dhe ballkanizimit si fenomen. Por sigurisht që shtetet e Ballkanit duhet të sillen sipas standardeve evropiane, duke u lidhur dhe bashkëpunuar rajonalisht. Ne duhet të mësojmë të mbështesim njëri-tjetrin, si në rastin e Covid-it, përmbytjeve dhe zjarreve, në vend që të bllokojmë njëri-tjetrin në rrugën evropiane“, tha Siljanovska.
“NE U NDAMË ME NDJENJAT MË MIQËSORE…”
Në Nju Jork ndodhet edhe homologu i saj bullgar, Rumen Radev, i cili së fundi e priti në Sofje, dhe mosvendosja e flamurit maqedonas me atë rast (që shpjegohej me dispozitat e protokollit për një vizitë jozyrtare, si në rastin e Siljanovska), shkaktoi reagime të shumta në Shkup dhe replika nga Sofja, të cilat e sollën atmosferën në pikën e vlimit. Duke iu përgjigjur pyetjes së një gazetari, Radev në Nju Jork deklaroi se komunikimi në takimin e tij me presidenten Siljanovska ka qenë në mirëbesim dhe të dy kanë biseduar për tema të rëndësishme të bashkëpunimit dhe marrëdhënieve ndërmjet dy vendeve.
“Ne u ndamë me ndjenjat dhe përqafimet më miqësore”, tha Radev, duke shpjeguar se vetë RMV publikoi një fotografi të asaj vizite dhe gjithçka filloi vetëm pas publikimit të saj.
“Sulmet erdhën nga anët krejtësisht të ndryshme. Mund të them se kemi marrëdhënie shumë të mira me institucionin presidencial dhe personalisht me zonjën Siljanovska dhe shpresoj se do të vazhdojë”, tha Radev.
Lidhur me ndarjen e Maqedonisë së Veriut nga Shqipëria në rrugën e integrimeve evropiane, ai vlerësoi se “është pasojë logjike e politikës së qeverisë së RMV dhe rrugës që ajo zgjodhi”. Ai përkujtoi se me ardhjen në pushtet të Qeverisë së re të RMV-së, ka paralajmëruar se ka deficite në njohjen e së drejtës ndërkombëtare dhe të gjitha karakteristikat e rrugës drejt integrimeve evropiane, si dhe deficite në marrëdhëniet bilaterale. Sipas Radevit, Bullgaria është e gatshme të vazhdojë të ndihmojë RMV-në në rrugën e saj të integrimit evropian, por është e nevojshme që në Shkup të kuptojnë rëndësinë e BE-së dhe se si të punohet për arritjen e qëllimit kombëtar që RMV i ka vendosur vetes.
“Deri më tani Qeveria e RMV-së është në drejtim të kundërt dhe shpresoj se do të nxjerrin konkluzionet e nevojshme dhe do të marrë drejtimin e duhur. Dhe i vetmi drejtim i duhur është që Maqedonia e Veriut të përfshijë bullgarët në Kushtetutën e saj, sepse është e shkruar në kornizën negociuese të BE-së dhe duhet respektuar dhe vetëm atëherë do të hapet dera për fillimin e negociatave”, tha Radev. /Koha/
