Punëtori në Maqedoni është 3 herë më pak produktiv se ai gjerman, tregon hulumtimi i Bankës Botërore, mirëpo ai është edhe së paku tre herë më pak i paguar.
Me fjalë tjera, produktiviteti i punëtorit gjermanit është afërsisht 100.000 dollarë në vit, kurse i punëtorit në Maqedoni rreth 30.000 dollarë. Kjo nënkupton se jemi 3 herë më pak produktivë se ekonomia më e fuqishme evropiane.
Sindikalistët vlerësojnë se punëtori është produktiv për aq sa paguhet, duke shtuar se nuk mund të presësh produktivitet të lartë me pagë prej 22.000 denarë.
“Sidomos në aktivitetet intensive të punës si këpucaria, industria e tekstilit, ndërtimtaria, industria e metaleve, pylltaria, ku njerëzit janë vazhdimisht në terren, të ekspozuar ndaj ndikimeve të jashtme dhe ke punë me shkallë të lartë rrezikshmërie, ku mezi marrin 30.000 denarë. paga, nuk mund të prisni produktivitet më të lartë. I njëjti punëtor nga Maqedonia në vendet shumë të zhvilluara do të marrë pagë nga 2 deri në 3000 euro. E shihni sa produktiv është atje”, thotë Ivan Peshevski nga Lidhja e Sindikatave.
Sindikalistët vlerësojnë se duke pasur parasysh se shporta minimale sindikale vështirë mbulohet më me një pagë minimale dhe një mesatare, punëtori në Maqedoni ka vite që e kërkon bukën e tij jashtë kufijve të Maqedonisë. Nëse do të kishin një strategji më të madhe se si t’i mbanin punëtorët dhe si të rrisnin standardin e jetesës, tani do të ishin shumë më produktivë. Të mos harrojmë se punëtorët tanë jashtë Maqedonisë paguhen shumë më tepër dhe prandaj janë më produktivë. Nëse punëdhënësit këtu presin që një punëtor të jetë produktiv me një pagë 300, 400 apo edhe 500 euro, dhe ai punon në kushte jashtëzakonisht të vështira, i ekspozuar ndaj ndikimeve të jashtme dhe në punë me shkallë të lartë rreziku, do ta kuptojmë pse ata largohen nga vend. Problemi, sipas biznesit, është në strukturën e keqe ekonomike .
Nga ana tjetër, Angel Dimitrov nga Organizata e Punëdhënësve thekson se produktiviteti në një kompani varet jo vetëm nga motivimi i punëtorëve, por edhe nga organizimi i punës dhe pajisjet teknologjike. Me pajisje të mira, do të keni produktivitet edhe me punëtorë më pak të motivuar. Njëherësh, në sektorët si tekstili, apo bujqësia do të keni produktivitet të ulët, ndërsa në farmaci do të keni produktivitet të lartë, që nënkupton se për produktivitetin në një shtet një rëndësi të madhe ka edhe struktura e ekonomisë së saj.
Njëherësh rritja e pagave në Bashkimin Evropian nuk ndjek rritjen e produktivitetit, kështu që në Gjermani, Irlandë dhe Kroaci, produktiviteti është rritur tre herë më shumë se pagat në 16 vitet e fundit, dhe në nivelin e Bashkimit edhe më shumë se katër herë, sipas llogaritjeve nga Instituti i Sindikatave Evropiane dhe Konfederata Evropiane e Sindikatave.
“Rritja ka vite që ngecur. Hendeku i madh midis rritjes së produktivitetit dhe rritjes së pagave është dëshmi e fortë e nevojës për rritje të pagave në të gjithë BE-në. Duhet të ketë negociata të ndershme kolektive midis sindikatave dhe punëdhënësve në të gjithë Evropën, në mënyrë që të rriten ndjeshëm pagat. Qeveritë dhe institucionet e BE-së duhet të bëjnë gjithçka që munden për të mundësuar dhe inkurajuar negociatat kolektive”, thotë Esther Lynch, sekretare e përgjithshme e ETUC.
Sipas teorisë standarde ekonomike, rritja e pagave duhet të pasojë rritjen e produktivitetit, por në Evropë nga viti 2000 deri në 2016, nuk ishte kështu. Në Hungari, Rumani, Portugali dhe Greqi, pagat reale kanë rënë në 16 vitet e fundit, ndërsa produktiviteti është rritur. Produktiviteti u rrit tre herë më i lartë se rritja e pagave në Gjermani, Irlandë dhe Kroaci, dhe dy herë më shumë në Poloni, Belgjikë dhe Austri. Në BE28, apo 28 shtetet evropiane, produktiviteti i punës në vitin 2016 ishte 10.5 për qind më i lartë në terma realë se në vitin 2000, ndërsa pagat ishin vetëm 2.45 për qind më të larta.
Sindikatat evropiane theksojnë se duhet të mësojnë nga vendet anëtare ku pagat janë rritur më shumë sesa produktiviteti. Ky është rasti në Danimarkë dhe Suedi, ku zhvillimi i shëndetshëm ekonomik dhe konkurrueshmëria e lartë shkojnë paralelisht me rritjen e pagave.
Në disa vende të Evropës Qendrore dhe Lindore, si Republika Çeke, Letonia, Lituania dhe Estonia, pagat u rritën gjithashtu më shpejt se produktiviteti, por niveli relativ i pagave në këto vende është ende më i ulët se niveli relativ i produktivitetit në krahasim me BE15 apo 15 shtete evropiane.
Sindikatat theksojnë se punëtorët nuk marrin një pjesë të drejtë të pasurisë së prodhuar nëse paguajnë me këmbëngulje për produktivitetin dhe se kjo nuk është vetëm thellësisht e padrejtë, por edhe e dëmshme ekonomikisht. “Rritja e dobët e pagave ul konsumin, sepse pagat janë ende burimi kryesor i të ardhurave të familjeve dhe konsumi privat përfaqëson pjesën më të madhe të kërkesës agregate. Prandaj, rritja më e ulët e pagave sesa rritja e produktivitetit do të thotë që të ardhurat nga pagat nuk rriten dhe për pasojë konsumi, i cili është një nga elementët kryesorë të PBB-së apo Prodhimit të Brendshëm Bruto , nuk rritet”, theksojnë sindikatat.
Ndryshe, sfida e përdorimit kuptimplotë të treguesve të produktivitetit është se zakonisht flasim për TFP (produktiviteti total i faktorëve) për punëtor. Ne po përdorim versionin e shprehjes së PBB-së totale për punëtor dhe për orë pune . Ky është një tregues mjaft i mirë i produktivitetit të përgjithshëm, por, pavarësisht kësaj, mund të na çojë në mënyrë implicite në përfundimin e gabuar, se në fakt bëhet fjalë vetëm për produktivitetin. Kjo sigurisht nuk është e vërtetë. Prodhimi i përgjithshëm social varet nga teknologjia e disponueshme, masa e shfrytëzimit të kapitalit (hendeku midis impianteve të vjetra plot me punëtorë dhe proceseve plotësisht të automatizuara të Industrisë moderne 4.0 është i madh), struktura optimale e taksave dhe politikave të tjera ekonomike, struktura e kompanive. , struktura e tregut dhe struktura e ekonomisë së përgjithshme, klientelizmi, korrupsioni, dhe çdo gjë tjetër që përbën një ekonomi nacionale. /koha/
