Edhe pse janë skeptikë për vërtetësinë e lajmeve të publikuara, qytetarët shumë rrallë priren për të kontrolluar dezinformacionin. Çfarë presin dhe çfarë marrin qytetarët nga mediat? Informojnë mediat për temat që ju interesojnë? Hulumtimi “Praktikat dhe perceptimet e qytetarëve lidhur me informacionin dhe trajtimin e dezinformatave”, i katërti me radhë i Institutit për Studime të Komunikimit, tregon se më shumë se gjysma e të anketuarve informohen disa herë gjatë ditës, ndërsa sa i takon llojit të informacionit shëndeti dhe zhvillimet në sektorin e shëndetësisë janë më të rëndësishme për një numër shumë më të madh të qytetarëve (38për qind ) sesa zhvillimet që kanë të bëjnë me financat publike (19për qind ), arsimin, shkencën dhe teknologjinë.
Anketa tregon se 51 për qind e qytetarëve në vend, ndërsa 27 për qind e bëjnë një herë në ditë. Një përqindje pak më e vogël (17 për qind ) e të anketuarve informohen disa herë gjatë javës, ndërsa 5për qind nuk tregojnë fare interes për ngjarjet sociale. Për sa i përket karakteristikave sociodemografike të të anketuarve, ka dallime të rëndësishme statistikisht vetëm për sa i përket moshës – të moshuarit nga 55 deri në 64 vjeç (61 për qind ) dhe pensionistët (69 për qind ) praktikojnë informimin disa herë në ditë, ndërsa tek grupmoshat më të reja kjo përqindje është rreth 40 për qind.
Shumica e qytetarëve (41 për qind ) besojnë se mediat ndonjëherë publikojnë lajme që janë me interes për ta, 31 për qind besojnë se mediat publikojnë rregullisht dhe me kohë informacione të detajuara dhe pak më pak, 21 për qind, besojnë se mediat rrallë informojnë për tema që janë me interes personal për ta. Një e treta e të anketuarve (74 për qind ) ndajnë mendimin se media përcjell vetëm informacion bazë ose sipërfaqësor, pa analiza të thella. Ndërsa sa i takon besueshmërisë perceptimi është i ndarë – një e treta e të anketuarve (29 për qind ) dyshojnë për gjithçka që publikohet në media, një përqindje identike (29 për qind ) e kontrollojnë të njëjtin lajm në media të tjera relevante dhe 21 për qind supozojnë se nëse diçka publikohet, atëherë është e vërtetë. Një pjesë e vogël e qytetarëve në procesin e marrjes së informacionit kontrollojnë se kush e ka publikuar lajmin (8për qind ) ose konsultohet me dikë që ka njohuri më të mëdha për këtë temë (7për qind ) dhe vetëm 2për qind kontrollojnë nëse autori i lajmit është i shënuar në vazhdim.
“Të paktën 4 për qind e të anketuarve besojnë pa rezerva se gjithçka e publikuar në media është e vërtetë. Sa i takon të anketuarve shqiptarë, ata kanë shumë më pak gjasa të besojnë pa rezerva çfarë lexojnë si të besueshme, sepse është publikuar (15për qind ), krahasuar me bashkësitë më të vogla etnike (26 për qind ) dhe maqedonasit (22 për qind )”, thuhet në anketë. Sa i përket aftësisë për të dalluar dezinformatat, 41 për qind besojnë se ndonjëherë kanë sukses, 29për qind besojnë se gjithmonë mund të zbulojnë të vërtetën e informacionit dhe 11për qind pranojnë se nuk mund të dallojnë fare informacionin e rremë nga i vërtetë. Sa i përket burimeve të dezinformimit, 36 për qind e të anketuarve mendojnë se partitë politike janë burimi kryesor i përhapjes së dezinformatave, 12 për qind tregojnë sferën mediatike dhe 4 për qind citojnë institucionet shtetërore.
“Të pyetur se kush shpërndan më shumë dezinformata në Maqedoni, ka dallime të theksuara në përgjigjet e të anketuarve në vitin 2022 dhe 2025. Në një anketë të kryer në vitin 2025, përqindja e të anketuarve që besojnë se mediat apo partitë politike janë vetëm përgjegjëse për përhapjen e dezinformatave në vend ka rënë. Megjithatë, përqindja e të anketuarve në vitin 2025 (47 për qind ) që besojnë se si media, ashtu edhe partitë politike dhe institucionet shtetërore ndajnë përgjegjësinë për përhapjen e dezinformatave është dukshëm më e lartë se ajo e vitit 2022 (13për qind )”, thuhet në hulumtim. Hulumtimi është realizuar përmes një ankete telefonike nga data 5 deri më 25 shkurt 2025, në mesin e 1000 të anketuarve të rritur në territorin e Maqedonisë së Veriut. /Koha/
