Në Raportin e progresit për Maqedoninë e Veriut për vitin 2024, vendi nuk ka bërë përparim në parandalimin dhe luftën kundër korrupsionit, njofton Nistori.
Korrupsioni mbetet i përhapur në shumë fusha dhe është një çështje shqetësuese serioze. Qeveria aktuale është shprehur se lufta kundër korrupsionit është prioritet. Korniza institucionale për luftën kundër korrupsionit është e vendosur dhe është e kënaqshme për sa i përket masave parandaluese. Megjithatë, nevojitet përmirësim në zbatimin e ligjit. Komisioni Shtetëror i sapoformuar për Parandalimin e Korrupsionit (KShPK) filloi mandatin e tij më 8 shkurt 2024. Është kritike që ai të veprojë me nivelin më të lartë të profesionalizmit, integritetit dhe pavarësisë. KShPK duhet të vazhdojë të ofrojë udhëzime proaktive për politikat për të parandaluar korrupsionin dhe të punojë në mënyrë gjithëpërfshirëse dhe transparente.
Rekomandimet e tij duhet të ndiqen në mënyrë efektive. Për të përmirësuar performancën e KShPK-së, Zyra e Prokurorit Publik, qendrat hetimore dhe njësitë e zbatimit të ligjit duhet të marrin burime shtesë njerëzore dhe mbështetje financiare. Dokumentet strategjike janë miratuar dhe kuadri ligjor për luftën kundër korrupsionit është vendosur, por duhet të përmirësohet, si në aspektin e masave parandaluese ashtu edhe të zbatimit të ligjit.
Ndryshimet në Kodin Penal të shtatorit 2023 dobësuan kuadrin ligjor, duke ndikuar negativisht në ndjekjen penale të korrupsionit, veçanërisht në çështjet e nivelit të lartë. Shumë raste në vazhdim u pauzuan ose për shkak të kalimit të afatit të parashkrimit ose për shkak se nuk ekzistojnë më vepra të veçanta, si shpërdorimi i detyrës në prokurimet publike.
“Maqedonia e Veriut duhet t’i zbatojë rekomandimet shpejt dhe shumë përpara zgjedhjeve të ardhshme. Parlamenti u konstatua se i ushtronte kompetencat e tij në një mënyrë kryesisht të kënaqshme. Megjithatë, polarizimi politik në Parlament vazhdoi, duke vonuar miratimin e reformave të rëndësishme dhe disa emërime të vonuara prej kohësh. Në nëntor 2023, u miratuan rregullore të reja të procedurës bazuar në një shkallë të lartë konsensusi, duke plotësuar angazhimet në kuadër të “Dialogut Jean Monnet”. Parlamenti i ri, i konstituuar në maj, arriti të gjejë një konsensus të gjerë për zbatimin e rregullores së re të procedurës, për nevojën për një debati politik konstruktiv dhe gjithëpërfshirës dhe duhet të përshpejtojë punën e tij për vazhdimin e reformave të nevojshme për integrimin në BE”, thuhet në raport.
Rekomandimet e Komisionit nga viti i kaluar nuk janë adresuar plotësisht dhe për këtë arsye mbeten të vlefshme. Në vitin e ardhshëm, Maqedonia e Veriut duhet në veçanti të:
→ miratimi i një Kodi të ri Penal në përputhje me acquis të BE-së dhe standardet ndërkombëtare. Përmirësimi i historisë së tij në rastet e korrupsionit të nivelit të lartë – me hetime proaktive në kohë, profesionale dhe transparente, ndjekje penale, dënime përfundimtare dhe rikuperim, duke përfshirë konfiskimin e aseteve kriminale, konfiskimin e bazuar në vlerë, konfiskimin e zgjatur dhe konfiskimin e palëve të treta;
→ përmirësimi i zbatimit të strategjisë kombëtare për parandalimin e korrupsionit dhe konfliktit të interesave si dhe rekomandimet e GRECO-s, veçanërisht për sistemin e sanksioneve për shkeljen e rregullave të konfliktit të interesit, integritetit dhe kundër korrupsionit;
→ të ndajë burime të mjaftueshme njerëzore dhe financiare, duke përfshirë ekspertë financiarë, për Zyrën e Prokurorit Publik Themelor për Krimin e Organizuar dhe Korrupsionin për të siguruar llogaridhënie efektive në rastet e korrupsionit të nivelit të lartë; dhe Komisionit Shtetëror për Parandalimin e Korrupsionit për të përmirësuar verifikimin e deklaratave të pasurisë dhe mbikëqyrjen e financimit të fushatës zgjedhore.
Maqedonia e Veriut ka qenë vend kandidat që nga viti 2005. Më 26 mars 2020, Këshilli Evropian miratoi vendimin e Këshillit për hapjen e negociatave të anëtarësimit me Maqedoninë e Veriut. Konferenca e parë Ndërqeveritare u zhvillua më 19 korrik 2022, pas miratimit nga Këshilli të kuadrit negociator. Komisioni nisi procesin e shqyrtimit në të njëjtën ditë. Shfaqja përfundoi në dhjetor 2023.
LEXO RAPORTIN E PLOTË KËTU!
ANEKS
Maqedonia e Veriut ka marrë pjesë në procesin e Stabilizim Asociimit që nga viti 1999. Marrëveshja e Stabilizim Asociimit (MSA) me BE-në, e nënshkruar në vitin 2001 dhe në fuqi që nga viti 2004, përcakton kornizën për marrëdhëniet me BE-në, duke përfshirë politike, ekonomike dhe teknike dialogët. Ekspertët u takuan në shtatë nënkomitete dhe një grup të veçantë, sipas planit. Këshilli i Stabilizim Asociimit u mbajt në mars 2023 në Shkup.
Liberalizimi i vizave për qytetarët e Maqedonisë së Veriut që udhëtojnë në zonën Shengen ka qenë në fuqi që nga dhjetori 2009. Një marrëveshje ripranimi ka qenë në fuqi që nga viti 2008. Raporti i gjashtë i Komisionit sipas mekanizmit të pezullimit të vizave arriti në përfundimin se Maqedonia e Veriut vazhdon të përmbushë standardet e liberalizimit të vizave .
Maqedonia e Veriut ka ruajtur harmonizimin e saj të plotë me politikën e përbashkët të jashtme dhe të sigurisë të BE-së gjatë periudhës raportuese. Vazhdoi pjesëmarrja e konsiderueshme në misionet dhe operacionet e BE-së për menaxhimin e krizave. Maqedonia e Veriut ka përfituar nga masa e dytë e ndihmës dypalëshe në kuadër të Mjetit Evropian të Paqes në vitin 2024. Më parë ka marrë ndihmë përmes një mase ndihme dypalëshe që synon rritjen e kapacitetit të ushtrisë së Maqedonisë së Veriut për të marrë pjesë në misionet ushtarake të BE-së për CSDP në mars 2023, duke ofruar mbështetje në fushat e logjistikës, pajisjeve mjekësore, sistemeve të komunikimit dhe informacionit, kapaciteteve të inteligjencës, kimike, biologjike, radiologjike dhe bërthamore (CBRN), inxhinieri dhe pajisje trajnimi. Task Forca Mjekësore e Ballkanit, në të cilën merr pjesë Maqedonia e Veriut, përfiton nga një masë mbështetëse prej 6 milionë eurosh për vitin 2022 në kuadër të Mjetit Evropian të Paqes.
