Që nga sulmi në Ukrainë, varësia e shtetit rus nga shërbimet e grupeve të organizuara kriminale është rritur.
Ngjarjet që lidhen me luftën e Rusisë kundër Ukrainës kanë lënë në hije atë që po ndodh me vetë Rusinë. Pikërisht në nëntokën kriminale ruse po ndodhin lëvizje tektonike, thotë Mark Galeotti, historian dhe ekspert i shërbimeve sekrete ruse dhe krimit të organizuar. Shteti rus po mbështetet gjithnjë e më shumë në shërbimet e rrjeteve kriminale, sipas raportit kërkimor të Galeotti “Troubled Times: The Underground Russian After Invasion of Ukraine”, të cilin ky profesor në Universitetin e Londrës e publikoi këtë javë si pjesë e projektit : “Iniciativa Globale Kundër Organizatave Kriminale Transnacionale”.
Sipas tij, krimi i organizuar në Rusi, para pushtimit të trupave ruse, ka qenë i lidhur me bandat në Ukrainë dhe së bashku me to kanë formuar grupet më të mëdha kriminale në Evropë. Por lufta i shkatërroi ato lidhje. “Deri në shkurt të vitit 2022, grupet kriminale ruse dhe ukrainase formuan ekosistemin kriminal më të fuqishëm në Evropë dhe kontrolluan një rrugë fitimprurëse kontrabande midis Rusisë dhe Evropës Perëndimore,” citoi Galeotti nga një raport tjetër i titulluar “Iniciativat Globale”. Pas fillimit të luftës, disa nga figurat kryesore të nëntokës ruse iu bashkuan ushtrisë private “Wagner”.
Fituesit dhe humbësit e luftës
Lufta ndryshoi të gjithë status quo-në dhe mbi të gjitha balancën e fuqisë midis grupeve të caktuara, shkruan Galeotti: “Fituesit kryesorë ishin strukturat që kishin lidhje me Bjellorusinë, Armeninë dhe Azinë Qendrore, ndërsa humbësit përfshijnë rrjete të mëdha kriminale transnacionale si për shembull, grupet Solntsevskaya dhe Tambovskaya”. Këto janë dy strukturat më të famshme mafioze në Rusi. E para vjen nga Moska dhe e dyta nga Shën Petersburgu. Kështu, rrugët alternative të tregtisë dhe kontrabandës tani janë bërë më të rëndësishme. Disa vende në Lindjen e Mesme dhe Qendrore, si dhe Azia dhe Turqia dallohen, thotë Galeotti. “Ndoshta kjo nuk është një luftë aspak e mirë për gangsterët rusë, por kjo nuk është e vërtetë për të gjithë,” shkruan ky studiues.
Lidhjet midis shtetit rus të Vladimir Putinitdhe botës së krimit në Rusi bazohen në mënyrë cinike në ndihmën e ndërsjellë, shpjegon Mark Galeotti. Për shembull, strukturat kriminale përfshihen gjithnjë e më shumë në prokurimin e mikroçipëve dhe teknologjive të tjera të nevojshme për industrinë ruse të mbrojtjes. Në raportin e tij, Galeotti citon një zyrtar të Europolit: “Nëse ndihmoni në kontrabandën e mikroçipave, FSB-ja mund të mbyllë një sy kur bëhet fjalë për trafikun e drogës, trafikimin e qenieve njerëzore etj.”
Me fjalë të tjera: atë që shteti nuk dëshiron ose nuk mund ta bëjë vetë, ua lë njerëzve të mjedisit kriminal. Përveç prokurimit të mallrave të sanksionuara, ky segment përfshin edhe spiunazh më të thjeshtë, vrasje dhe frikësim të armiqve të Kremlinit, veçanërisht jashtë vendit. Ai thotë: “Kam frikë se do të ndodhin më shumë nga këto gjëra për të bërë presion mbi rusët nga diaspora”.
Kriminelët në shërbim të shtetit
Roli tjetër i grupeve kriminale është të shërbejnë si kujdestarë të “fondeve të zeza” për ndarjet e qeverisë në hije. Pas fillimit të luftës dhe izolimit të Rusisë nga Perëndimi, aktorët shtetërorë rusë “e kishin të vështirë të financonin operacionet në Evropë,” shpjegon Galeotti. Linjat midis botës së krimit kriminal dhe institucioneve shtetërore po bëhen gjithnjë e më të paqarta dhe më pak të rëndësishme. Shteti rus duhet të mbështetet gjithnjë e më shumë në shërbimet e tilla. Si shembull, përmendet eksporti “shtetëror” i drithit ukrainas nga territoret e pushtuara ose shitja e naftës që anashkalon embargon perëndimore duke përdorur cisterna që fikin transponderët e tyre.
Rritja dramatike e krimeve në Rusi
Në të njëjtën kohë, Mark Galeotti zbuloi se numri i krimeve në Rusi, veçanërisht ato që përfshijnë përdorimin e dhunës, po rritet në mënyrë dramatike. Kjo konfirmohet nga statistikat zyrtare të Ministrisë së Punëve të Brendshme ruse, të cilat tregojnë një rritje prej 30 për qind vetëm në vitin 2022 – edhe nëse disa prej tyre duken të pabesueshme, siç është shkalla çuditërisht e ulët e krimit në Çeçeni dhe republika të tjera të Kaukazit të Veriut, thekson Galeotti. Është domethënëse që Ministria e Punëve të Brendshme ruse kohët e fundit vendosi të mos publikojë më statistika të tilla.
“Nëse Putin do të vendoste të luftonte krimin e organizuar, ai do të kishte ende forca për ta bërë këtë,” thotë Galeotti, duke vënë në dukje se shteti rus aktualisht nuk tregon një interes të tillë. Në të njëjtën kohë, problemet që lidhen me krimin po rriten në shoqërinë ruse, për shembull, po rritet edhe numri i veteranëve të luftës që i bashkohen mjedisit kriminal.
Së fundi, Galeotti identifikon dy rreziqe kryesore, të cilat, sipas tij, kanë dalë mbi Rusinë: atë që ai e quan “Donbasizim”, do të thotë, një mafie shteti. Ai beson se termi “shtet mafioz” është një klishe gazetareske dhe është i bindur se ai nuk kap “kompleksitetin total të sistemit” në Rusi. Ai sugjeron krahasimin e Rusisë moderne me një monarki mesjetare, ku djemtë rivalë luftonin për favorin e perandorit dhe ku “shkronja e ligjit ka shumë më pak vlerë se aleancat pragmatike”. /DW/
