Pas zgjedhjeve, komuniteti rom mbetet i neglizhuar politikisht për momentin me pjesëmarrjen në pushtetin legjislativ dhe ekzekutiv. Asnjë deputet rom nuk hyri në Parlament dhe në qeveri morën një ministri pa portofol të fokusuar në zbatimin e “Dekadës së Romëve”.
Asnjë deputet i kombësisë rome nuk ka arritur të bëhet deputet as më 25 qershor, kur u verifikuan mandatet e tetë deputetëve të rinj që zëvendësuan kryeministrin Hristijan Mickoski dhe ministrat e rinj në qeveri. Për zgjedhjet parlamentare në koalicionin Maqedonia juaj u bashkuan 24 parti politike të udhëhequra nga më e madhja VMRO-DPMNE, madje katër prej tyre ishin romë. Derisa edhe te Fronti Evropian kishim një parti rome pjesë të koalicionit, por asnjëra prej tyre nuk mundi të siguroj një mandat në Parlament.
Ministri Shaban Saliu, i cili i takon komunitetit rom mendon se është gabim të mos kesh asnjë përfaqësues politik rom në Parlament. Edhe pse thotë se këtë e vendosin partitë e mëdha politike dhe në një segment mendon se fajin e kanë edhe partitë rome.
“Partia jonë, por edhe partitë e tjera rome, kanë kërkesat e veta, të cilat presim të harmonizohen dhe zbatohen. Partia jonë do të ketë katër poste drejtoresh dhe disa pozita të tjera në institucionet e mëdha shtetërore. Partitë tona rome të koalicionit do të kenë dy zëvendësministra. Presim që në shkallen e tretë të plotësohen pozicionet e drejtorit. Do të ishim të kënaqur me atë që kërkuam. Në zgjedhjet e ardhshme as nuk e dimë se cili do të jetë modeli elektoral. Ajo që përfaqësojnë partitë më të vogla politike është një zonë elektorale. Kemi rreth 22 mijë votues. Unë mendoj se partia jonë politike me siguri do të ketë deputet”, tha Saliu për REL.
Ai lë të hapur mundësinë që në periudhën e ardhshme Kuvendi të ketë ende një deputet rom. Bëhet fjalë për një deputet aktual në Kuvend nga koalicioni i VMRO-DPMNE-së, i cili do të jepte dorëheqjen nga posti për të qenë drejtor i njërës prej ndërmarrjeve shtetërore dhe vendin e tij do ta zërë deputeti i radhës i nacionalitetit rom.
Akif Kariman, aktivist nga komuniteti rom dhe kryetar i partisë së sapoformuar politike që mori pjesë në zgjedhjet parlamentare – Avaja, deklaron se përfaqësimi i romëve duhet parë në të gjitha nivelet e qeverisjes, jo vetëm në ekzekutiv. Ai thotë se mungesa e përfaqësimit në pushtetin legjislativ është një tregues se asnjë nga partitë kryesore politike nuk ka interes real për përfshirjen e romëve dhe arritjen e barazisë.
Ai pret që qeveria e re të tregojë një përkushtim real ndaj përfshirjes. “Besoj se kjo është e mundur nëse ka vullnet politik, sepse kemi një zëvendëskryeministër dhe një ministër të një dikasteri të rëndësishëm nga një komunitet që është gati 30 për qind më i vogël se romët”, thotë Kariman.
Lidhur me formulimin e përgjegjësisë së ministrit pa portofol si përgjegjës për zbatimin e “Dekadës së Romëve”, Kariman beson se kjo mund të tregojë njohuri të pamjaftueshme dhe vullnet real politik për të përmirësuar situatën e romëve. “Dekada e Romëve si e tillë përfundoi në vitin 2015. Me procesin e Berlinit të vitit 2019 dhe kornizën strategjike të BE-së për integrimin e romëve 2021-2030, vendi ynë është i detyruar të ketë politika të synuara që synojnë arritjen e barazisë, përfshirjen dhe përfshirjen e romëve. Si rezultat i këtij obligimi, kemi miratuar Strategjinë për Përfshirjen e Romëve 2022-2030”, thotë Kariman për REL.
Më 21 janar 2024, qeveria miratoi programin për mbështetjen e zbatimit të Dekadës dhe strategjisë së Romëve për vitin 2024. Nga buxheti i shtetit për këtë qëllim janë siguruar 325.203 euro, të cilat duhet të shpenzohen për projekte të infrastrukturës komunale për vendet e banuara kryesisht me popullatë rome. Mirëpo, ministri Saliu vlerëson se paratë e ndara nga buxheti janë të pamjaftueshme për zgjidhjen e problemeve dhe janë fokusuar vetëm në një segment të caktuar të morisë së problemeve.
