Fëmijët janë në gjendje të kuptojnë kur pendesa e tyre është e sinqertë. Për këtë arsye, duke i detyruar ata të kërkojnë falje nuk shërben për gjë: përveç rasteve kur më parë ka funksionuar falja që ju i keni dhënë.
Ka shumë raste kur nëna dhe babai e gjejnë veten duke vepruar si gjyqtarë në grindjet e pashmangshme që “shpërthejnë” mes fëmijëve, ndërsa këta të fundit janë duke luajtur së bashku.
Ndonjëherë prindërit vendosin të mos ndërhyjnë duke i lënë fëmijët t’i “zgjidhin” vetë konfliktet, por në rastet më të shpeshta prindërit përpiqen të veprojnë si gjyqtarë duke i detyruar fëmijët ndonjëherë edhe të kërkojnë falje. Mirëpo kjo gjë është e padobishme, sipas një studimi të kryer nga një ekip hulumtuesish në Universitetin e Miçiganit. Sipas këtij studimi, kur justifikimet e fëmijëve janë të detyruara, ato janë të padobishme.
Studimi në fëmijët nga katër deri në nëntë vjeç
Hulumtimi përfshinte një grup fëmijësh midis moshës katër dhe nëntë vjeç. Të gjithë u ftuan të vëzhgonin dy skenarë të ndryshëm: një rast në të cilin justifikimet e fëmijëve ishin spontane, të sinqerta dhe të përzemërta, rasti i dytë kur ata ishin të detyruar edhe gjëja e fundit që donin ishte të kërkonin ndjesë, ku ndërmjetësimi bëhej falë ndërhyrjes së një të rrituri. Autorët vëzhguan reagimet e vullnetarëve të vegjël në secilën skenë dhe u kërkuan atyre që t’i komentonin. Qëllimi ishte për të kuptuar nëse ata ishin në gjendje të kuptonin dallimin në mes të llojeve të ndryshme të shfajësimeve të fëmijëve.
Shfajësimi dhe pendimi funksionon vetëm kur është i sinqertë
Analiza e rezultateve tregoi se arsyetimet që fëmijët dhanë nuk ishin të gjitha njësoj. Në fakt, në studim, fëmijët ishin në gjendje të dallonin që në moshën 4 vjeçare se kush ishte penduar me të vërtetë dhe kush jo. Dhe jo vetëm kaq. Ata madje vërtetuan se shfajësimet më efektive ishin të atyre që vërtet pendoheshin, pavarësisht nga spontaniteti i gjesteve të tyre.
Si të sillemi në të tilla raste.
Studiuesit kanë arritur në përfundimin se nëse fëmija që kryen gabimin nuk ka kohë dhe mundësi që të kuptojë dhimbjen që ka shkaktuar veprimi i tij, sepse ka qenë i detyruar të kërkojë shpejt falje, nuk e shihte si të vlefshëm faktin që duhet të kërkonte falje. Prindërit që duan të ndihmojnë fëmijën e tyre të rritet dhe të përmirësohet duke u bërë i drejtë, duhet të veprojnë ndryshe.
“Ne duhet të sigurohemi që fëmija të kuptojë se pse tjetri është ofenduar dhe të presim derisa ai të jetë me të vërtetë i gatshëm të thotë “Më fal ose më vjen keq”. Vetëm atëherë ka kuptim të vazhdojmë me arsyetimet”, thanë autorët.
