Qindra zjarre shkatërruan pyjet në një muaj e gjysmë. Mijëra hektarë të disa vijave malore në vend u prekën dhe flakët dogjën shtëpi, toka bujqësore, bimësi të ulët, si dhe një pyll me pisha të cilësisë së lartë. Beteja me zjarret bëhet në dy fronte – edhe me zjarrin edhe me zjarrvënësit. Derisa zjarrfikësit, popullata vendase, ushtria po luftojnë për të zbutur situatën, policia me ndihmën e dronëve dhe aktiviteteve në terren po përpiqet të zbulojë se kush dhe pse po djeg pyjet e Maqedonisë. Qytetarët kërkojnë ndalimin e prerjes së druve në zonat e djegura për 10 vitet e ardhshme. Në këtë mënyrë ata besojnë se stuhitë e zjarrta do të ulen dhe pyjet do të shpëtohen nga interesat e ndryshme të biznesit.
“Nuk ka arsyetim për sjelljet joserioze dhe të pakujdesshme që shkaktojnë zjarre, dhe kur zjarrvënësit të dënohen do të sillen më me kujdes dhe përgjegjësi”, thotë drejtori i Qendrës për Menaxhimin e Krizave (QMK), Stojançe Angellov. Ai bëri të ditur se do të kërkojë ndryshime të ligjeve për ndëshkimin e sjelljeve të tilla që kërcënojnë jetë njerëzish, shkaktojnë dëme mjedisore dhe materiale.
SHQETËSIME NË MESIN E POPULLATËS
Tymi i zjarreve, i cili prej javësh është ndjerë pothuajse në çdo pjesë të vendit, ka sjellë shqetësime në shumë shtëpi, veçanërisht në zonat malore. Qytetarët kanë frikë për shtëpitë dhe jetën e tyre dhe shprehin dyshimin se fajtori për zjarret nuk është vetëm moti i nxehtë. Dyshimet se pas kësaj fatkeqësie flakëruese që po i ndodh vendit, fshihen “interesat e vogla” që po i sjellin probleme të mëdha vendit, po shtohen dita-ditës. Deri më tani, policia ka bërë dhjetëra kallëzime për shkaktim të rrezikut të përgjithshëm, pasi zjarrvënësit janë kapur në vend dhe disa prej tyre janë gjetur me prova që tregojnë se kanë qenë ata që kanë ndezur shkëndijen e parë, e cila nevojiten javë në vende të caktuara për t’u shuar.
Zjarrfikësit dëshmojnë se ndërkohë që një zjarr është duke u shuar, një i ri tashmë është duke shpërthyer. Dyzet zjarre në një ditë në hapësirë të hapur, sipas shefit të Qendrës për menaxhim me kriza, Stojançe Angellov, dhe se si ato ngjallin dyshime se disa nga zjarret janë shkaktuar nga faktori njeri.
“Në baza ditore kemi shfaqjen e 35-40 stuhi të zjarrta. Dyshoj se një pjesë e mirë janë zjarrvënie, sepse nuk është normale të ketë 35-40 zjarre në një ditë. Ose bëhet fjalë për papërgjegjshmëri totale të individëve të caktuar ose për ndonjë qëllim”, tha Angellov në video-adresën nga zjarri në vendbanimin e fundjavës në Breznicë, Kozjak.
Disa nga dyshimet janë se, përveç pakujdesisë, disa zjarre në pyje janë pasojë e djegies së kashtës, ndërsa disa janë ndezur qëllimisht. Për shembull, dyshimi për zjarret e shkaktuara në një pyll me pemë halore është se qëllimi është krijimi i kushteve për shfaqjen e kërpudhave. Gjithashtu, blegtorët dhe fermerët ndodhin të djegin kashtë dhe kullota dhe këto zjarre, të ndihmuara nga erërat e forta, dalin lehtësisht jashtë kontrollit.
NEGLIZHENCË, ME DASHJE, INTERESA KRIMINALE?
Edhe filialet e NP “Pyjet Kombëtare” dyshojnë se disa nga zjarret kanë qenë të qëllimta. Zëvendësdrejtori i NP Pyjeve Kombëtare, Kire Mihailov, i cili merr pjesë në shuarjen e zjarreve mbi Pehçevë, thotë se në zjarrin e parë që shpërtheu së fundmi janë djegur mbi 380 hektarë, ndërsa në valën e dytë të zjarrit janë prekur mbi 150 hektarë në vetëm një ditë.
“Zjarri i dytë filloi aty ku përfundoi i pari. Një zonë me një pyll më të ri është prekur – por sa më i ri të jetë pylli, aq më i madh është dëmi”, thotë Mihailov.
Duke vepruar kështu, u dogjën 50 hektarë pyll me pisha cilësore, por dëme të mëdha u shkaktuan në të gjithë ekosistemin. Nga zjarret është shkatërruar edhe një bimë e rrallë, e cila gjendet vetëm në Maleshevi. Është një bimë insektngrënëse shumë specifike që jeton në tokat në vetëm tre lokacione në Maqedoninë Lindore. Mihailov thotë se mbetet për t’u parë nëse natyra do të arrijë të rivendosë disa nga speciet autoktone që u shkatërruan nga zjarret.
Qytetarët dyshojnë se pas zjarreve mund të fshihen interesa të tjera. Prandaj, ata besojnë se duhet të ndalohet prerja e drurëve të djegur dhe përdorimi i mëtejshëm i tyre për rishitje si dru zjarri ose për prodhimin e peletit. Përveç pyjeve, digjeshin edhe deponi të shumta dhe kashtë. Në disa raste është konstatuar se zjarret janë shkaktuar nga shkëndija ndërmjet shtyllave apo linjave të transmetimit dhe për disa prej zjarreve zjarrvënësit janë kapur në vend. Disa prej tyre dyshohen se kanë shkaktuar pesë deri në gjashtë zjarre (p.sh. në Makedonski Brod), dhe shpesh zjarrvënësve u arsyetuan se zjarri është shkaktuar nga pafajësia e tyre – për shkak të një cigareje të hedhur ose “të derdhur aksidentalisht benzinë”.
Dronët e policisë që kanë monitoruar së fundmi zonat e djegura zbuluan edhe një tentativë për prerje të paligjshme të druve të zjarrit pikërisht në zonën e malit Serta, ku situata ishte më kritike dhe ndalimi i lëvizjes në pyll aktualisht është aktiv. /Koha/
