Nga dje ka hyrë në fuqi vendimi i Bashkimit Evropian për dhënien e ndihmës makro-financiare për Maqedoninë, në vlerë prej 100 milionë eurosh, me qëllim përballimin e pasojave të shkaktuara nga lufta në Ukrainë. Ndihma do të jepet në formën e kredive në dy këste, por disbursimi i tyre do të varet nga reformat e politikave në fushat e menaxhimit fiskal, politikës tatimore, menaxhimit të investimeve publike, partneriteteve publiko-private, mjedisit të biznesit, transparencës në ndihmën shtetërore, reformat në drejtësi dhe lufta kundër korrupsionit, si dhe nga zbatimi i programit të FMN-së.
Komisioni Evropian (KE) konsideron se ka të drejtë të marrë ndihmë makro-financiare nga Unioni si “instrument financiar i jashtëzakonshëm për mbështetjen e bilancit të pagesave, i cili synon t’i përgjigjet nevojave imediate për financim të jashtëm” dhe për zbatimin e masave për përshtatje të menjëhershme dhe reforma strukturore për përmirësimin e pozicionit të bilancit të pagesave në afat të shkurtër. “Në rrethanat aktuale të jashtëzakonshme, ndihma makro-financiare e Unionit për Maqedoninë e Veriut do të jetë një përgjigje adekuate ndaj kërkesës së vendit për mbështetje për stabilizimin e ekonomisë. Ndihma makro-financiare e Unionit do të mbështesë agjendën e reformave strukturore të Maqedonisë së Veriut, duke plotësuar burimet e vëna në dispozicion sipas marrëveshjes financiare të FMN-së. Ndihma makro-financiare e Unionit duhet të synojë të mbështesë rivendosjen e gjendjes së qëndrueshme me financimin e jashtëm të Maqedonisë së Veriut, dhe në këtë mënyrë të mbështesë zhvillimin e saj ekonomik dhe social”, njoftoi Komisioni.
Më tej në dokument thuhet se përcaktimi i shumës së ndihmës makro-financiare të Unionit për vendin duhet të bazohet në një vlerësim sasior të nevojave të mbetura për financim të jashtëm dhe të marrë parasysh kapacitetin e vendit për të financuar me burimet e veta, veçanërisht me rezervat valutore me të cilat disponon. “Gjatë përcaktimit të sasisë së ndihmës, kontributet e pritshme financiare nga donatorët shumëpalësh dhe nevoja për të siguruar një ndarje të drejtë të barrës ndërmjet Unionit dhe donatorëve të tjerë, si dhe vendosja e mëparshme e instrumenteve të tjera financiare të jashtme të BE-së dhe vlera e shtuar duhet të merret parasysh përfshirja e përgjithshme e Unionit në Maqedoninë e Veriut”, shtohet në dokument.
Sipas KE-së, kjo ndihmë makro-financiare duhet të mbështesë politikën e jashtme të Unionit ndaj Maqedonisë së Veriut dhe përkushtimin e vendit ndaj vlerave të përbashkëta me BE-në, duke përfshirë respektimin për demokracinë, sundimin e ligjit, qeverisjen e mirë, respektimin e të drejtave të njeriut, zhvillimi i qëndrueshëm dhe reduktimi i varfërisë, si dhe një përkushtim ndaj parimeve të tregtisë së hapur dhe të bazuar në rregulla dhe të ndershme. “Një parakusht për dhënien e ndihmës makro-financiare të Unionit duhet të jetë që Maqedonia e Veriut të respektojë mekanizmat efektivë demokratikë, duke përfshirë një sistem parlamentar shumë partiak dhe sundimin e ligjit, dhe të garantojë respektimin e të drejtave të njeriut. Për më tepër, objektivat specifike të ndihmës makro-financiare të Bashkimit duhet të forcojnë efikasitetin, transparencën dhe llogaridhënien e sistemeve të menaxhimit të financave publike, si dhe qeverisjen dhe mbikëqyrjen e sektorit financiar dhe duhet të nxisin reformat strukturore që synojnë mbështetjen e një sistemi të qëndrueshëm dhe gjithëpërfshirës të rritjes, krijimit të vendeve të punës dhe konsolidimit fiskal. Komisioni duhet të monitorojë rregullisht përmbushjen e atyre parakushteve nga Maqedonia e Veriut dhe arritjen e atyre qëllimeve”, theksohet në vendim.
Këshilli i Çështjeve të Përgjithshme të BE-së miratoi vendimin në takimin e tij në Bruksel të hënën e kaluar me 27 vota pro dhe asnjë kundër. Vendimi, i cili u miratua nga Komisioni Evropian më 6 shkurt të këtij viti, më parë u miratua nga Parlamenti Evropian më 13 qershor, dhe më 5 korrik nga Komiteti i Përfaqësuesve të Përhershëm të Qeverive të Shteteve Anëtare në Bashkimin Evropian.
Në vendim thuhet se ekonomia e vendit, e cila filloi negociatat e anëtarësimit me Bashkimin në 19 korrik 2022, është prekur ndjeshëm nga recesioni i vitit 2020 si pasojë e pandemisë së Kovidit, si dhe nga kriza energjetike e shkaktuar nga agresioni rus. kundër Ukrainës, e cila kontribuoi në rritjen e nevojave fiskale. “Qeveria e Maqedonisë së Veriut ka treguar një përkushtim të fortë për zbatimin e reformave të mëtejshme, duke u fokusuar në fushat kryesore të politikave të identifikuara në Konkluzionet e Përbashkëta të Dialogut Ekonomik dhe Financiar ndërmjet BE-së dhe Ballkanit Perëndimor dhe Turqisë të 24 majit 2022, duke përfshirë reformat në drejtësi, lufta kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, qeverisja e mirë dhe sundimi i ligjit”, thuhet në dokument.
Me këtë vendim, siç theksohet nga Komisioni Evropian, ajo qëndron në krah të Maqedonisë së Veriut në këto kohë sfiduese, sepse pas luftës agresive të Rusisë kundër Ukrainës, bilanci i jashtëm i vendit është përkeqësuar për shkak të varësisë së madhe nga importet e karburanteve dhe energjisë elektrike. Sipas KE-së, ndihma do të kontribuojë në mbulimin e nevojave financiare të Maqedonisë së Veriut në vitin 2023 dhe 2024, duke mbështetur qëndrueshmërinë fiskale dhe reformat strukturore. /koha/
