Dy javë më parë, Parlamenti miratoi Ligjin për ndalimin e praktikave të padrejta tregtare në zinxhirin e furnizimit me produkte bujqësore dhe ushqimore. Ligji rregullon kushtet dhe mënyrën se si do të bëhet tregtia e produkteve bujqësore dhe ushqimore. Aplikimi i tij pritet të ndikojë në uljen e çmimeve të produkteve bujqësore dhe ushqimore, e me këtë edhe në cilësinë e produkteve. Për herë të parë në vend është sjellë një zgjidhje e tillë ligjore, ku renditen 26 praktika të padrejta tregtare që do të rregullohen. Mirëpo për disa pjesë të caktuara të ligjit të ri ka pasur edhe kundërshtime nga ana e biznesit.
ORGANIZATA E KONSUMATORËVE
Organizata e konsumatorëve me qëndrim të kundërt nga Oda Ekonomike e Maqedonisë. Sipas tyre duhet të jetë një listë e produkteve me marzhe të kufizuara dhe duhet të mbulojë një numër të madh produktesh. Organizata e konsumatorëve të Maqedonisë thotë se një listë e tillë duhet të ketë sepse 2500 produkte nuk janë shumë. Nëse mendojnë se një produkt nuk duhet të jetë në listë, duhet ta shpjegojnë seriozisht. Përvoja ka treguar se tregu është i ngadalshëm në rregullimin e çmimeve, theksojnë nga Organizata e konsumatorëve.
“Nuk është aq e lehtë të rregullosh çmimet me vetë tregun, sepse tregu është ende kufizues. Shohim që çmimet po rriten, po fryhen me kosto të tjera dhe prandaj është kjo. Për shkak të kufizimit dhe mbrojtjes së vetë prodhuesve, por kryesisht mbrojtjes së konsumatorëve, si blerës final të një produkti të caktuar”, thotë Marijana Lonçar Velkova nga Organizata e Konsumatorëve të Maqedonisë.
Nga Oda ekonomike e Maqedonisë vlerësojnë se marzhi duhet të kufizohet vetëm për produktet ushqimore me TVSH prej 5 për qind. Ky është propozimi i tyre pasi kanë shqyrtuar listën e ministrit të ekonomisë Kreshnik Bekteshi, e cila përfshinte mbi 2500 produkte që konsiderohen të kenë marzhe të kufizuara deri në 10 për qind në të ardhmen. Nëse propozimi i odës më të madhe ekonomike në vend do të pranohet, në atë rast duhet të hiqen nga lista cigaret, produktet alkoolike dhe produktet e tjera me TVSH më të lartë se 5 për qind dhe konsiderohen si luks.
BIZNESI KUNDËR
Sipas numrit një të Odës ekonomike Branko Azeski, lidhur me efektet e masës që planifikohet për kontrollin e çmimeve, thekson sa ata se nuk do të bojkotojnë asnjë masë që do të miratohet, por personalisht besojnë se një listë e tillë e produkteve në të cilat do të kufizohen marzhet nuk duhet të ekzistojë, duke shtuar se duhet të gjendet tjera masa të tregut.
“Por është mirë që të kemi masa të tjera që janë të bazuara në treg, të çilat përmes rezervave të mallrave dhe përmes mekanizmave të tjerë do ta balancojnë tregun, sepse jetojmë në ekonomi të tregut dhe po shkojmë drejt integrimeve euroatlantike”, theksoi Azeski. Për më tepër ai vlerëson se as nuk duhet të ketë listë me prodhime që kanë marzh të kufizuar.
Kohë më parë ministri Bekteshi ka dorëzuar listën me mbi 2500 produkte në të gjitha Odat Ekonomike dhe Organizatën e Konsumatorëve. Produktet e qumështit, mishi, frutat, perimet dhe pijet ishin në listë.
Kjo listë do të shndërrohej në rregullore, pasi të hyjë në fuqi Ligji për praktikat e padrejta tregtare, i cili u miratua së fundmi në Kuvend dhe që pritet t’i japë fund problemeve me çmimet. Lëvizja për të kufizuar marzhet vjen pasi u hoq një masë që ngriu çmimet e disa produkteve për një periudhë kohe, pas së cilës çmimet u rritën.
Ky është plani i fundit i qeverisë për të luftuar inflacionin, i cili u përkthye në Ligjin për praktikat e padrejta të tregtisë tashmë të miratuar, por efektet e para do të ndjehen pas disa muajsh, pasi listat e produkteve të mbuluara në ndërkohë do të harmonizohen.
“Dhe me pëlqimin e asaj liste, të gjitha palët e interesuara në sektorin e tregtisë, duke filluar nga prodhuesit e deri te shitësit me pakicë, duhet të harmonizojnë kontratat e tyre dhe kjo të rezultojë në uljen e çmimeve në tregun e brendshëm, që do të thotë në tregun e Maqedonisë”, thekson Bekteshi.
Parashikohen gjoba deri në 20 mijë euro për mosrespektim të ligjit, si dhe mbyllje të dyqaneve.
“Dua t’i bëj thirrje publikisht edhe prodhuesve vendas që të mos bien në truket e tilla të disa rrjeteve të supermarketeve dominuese në vendin tonë. Unë nuk mund të shkoj te secili prodhues vendas dhe t’i them ta pranojë këtë kontratë, ose të mos i pranojë këto kushte, sepse është ndërhyrje në politikën e tyre”, shton Bekteshi.
MALI ZI KUFIZON 500 PRODHIME
Qeveria e Malit të Zi miratoi një vendim për të kufizuar marzhet për më shumë se 500 artikuj, si pjesë e një plani për të reduktuar presionin inflacioniste ndaj qytetarëve. Këto masa do të zbatohen për dy muaj, nga fundi i marsit deri në fund të majit.
Kryeministri Milojko Spajiq deklaroi se inflacioni në Mal të Zi është i natyrës importuese dhe theksoi se kur shihet se tregtarët kanë rënë dakord të kufizojnë marzhet në nivele të ulëta, do të tregohet se ata nuk kanë faj për inflacionin, por çmimi i importit.
“Kjo nuk ndalon rritjen e çmimeve, por ul çmimet e 500 artikujve, që janë më të rëndësishmit për jetën e qytetarëve”, tha ai.
Spajiq tha se këto masa do të realizohen në bashkëpunim me sektorin ekonomik. Ai tha se në rrjetet e vogla të shitjes me pakicë deri në 600 metra katrorë, këto masa nuk zbatohen, për të mos skualifikuar nga tregu.
Sipas tij, në këtë mënyrë do të ulet presioni inflacioniste ndaj qytetarëve dhe se me uljen e çmimeve të produkteve bazë do të ndihmojë në kthimin e standardit të jetesës.
KROACIA DËNON TREGTARËT
Në Kroaci disa vite është në fuqi Ligji për praktika jo të ndershme tregtare, ku janë shqiptuar edhe dënime për mosrespektimin e tij. Disa muaj më parë, Agjencia për Mbrojtjen e Konkurrencës së Tregut ka gjobitur zinxhirin e shitjes me pakicë Rijeka Plodine me 15.000 euro për shkelje të rëndë të Aktit për Ndalimin e Praktikave të Padrejta të Tregtisë në Zinxhirin e Furnizimit Ushqimor, njoftoi agjencia rregullatore. AZTN raportoi se ata filluan një procedim administrativ kundër Plodine për të përcaktuar nëse ai imponoi një praktikë të padrejtë tregtare ndaj një prej furnizuesve të tij të produkteve bujqësore dhe ushqimore duke përdorur fuqi të konsiderueshme negociuese.
Pas procedurës, u zbulua se Plodine përdorte fuqi të konsiderueshme negociuese duke imponuar praktika të padrejta tregtare ndaj furnizuesit të saj të mishit të freskët. Përkatësisht, është konstatuar se në periudhën nga data 29 mars 2018 deri më 8 janar 2019, Plodine ka bërë pagesa për atë furnizues të mishit të freskët – gjysma të viçit – në afat më të gjatë se 30 ditët e përcaktuara me ligj për produkte të freskëta bujqësore dhe ushqimore. Në AZTN, ata besojnë se me gjobën e vendosur në këtë mënyrë është arritur qëllimi i vendosjes së saj në drejtim të parandalimit të shkeljeve të ZNTP-së, jo vetëm në lidhje me Plodinën, por edhe në raport me adresuesit e tjerë të ligjit për ndalimin e praktikave të padrejta tregtare. /Koha/
