Shpresa që vendi të bëhet pjesë e BE-së deri në vitin 2030, por edhe frika për një ngecje të re të rrugës së integrimit evropian të vendit në të ardhmen, shkaktuan mesazhet e liderëve evropianë që mbërritën fundjavën e kaluar. Shumë dilema hapi deklarata e presidentit francez Emmanuel Macron i cili tha se BE-ja duhet të mendojë për një “Evropë me shumë shpejtësi”, pasi presidenti i Këshillit Evropian, Charles Mishel, u tha vendeve të Ballkanit Perëndimor se zgjerimi i BE do të jetë deri në vitin 2030.
Macron mbajti një fjalim gati dy orësh pas takimit vjetor me ambasadorët francezë, në të cilin trajtoi disa tema të rëndësishme për Unionin, si dhe foli për reformat e nevojshme që duhet të bëhen përpara se të zhvillohet procesi i zgjerimit të tij. “Është e rrezikshme të mendosh se ne mund të zgjerohemi pa reforma. Mund të dëshmoj se është mjaft e vështirë për Evropën të bëjë përparim në tema të ndjeshme me 27 anëtarë, me 32 apo 35 anëtarë nuk do të jetë më e lehtë. Ne do të kemi nevojë për guxim për të pranuar një integrim më të madh në disa fusha dhe ndoshta edhe një ‘Evropë me shumë shpejtësi’”, tha Macron në një takim vjetor me ambasadorët francezë.
Kjo deklaratë e tij, e cila solli kujtimet e vetos franceze për Maqedoninë e Veriut menjëherë pas ndryshimit të Kushtetutës pas nënshkrimit të Marrëveshjes së Prespës, erdhi vetëm pak orë pasi presidenti i Këshillit Evropian, Charles Mishel, nga forumi strategjik në Bled për një zgjerim të ri të Bashkimit deri në vitin 2030. “Unë besoj se duhet të jemi gati, nga të dyja palët, deri në vitin 2030 për zgjerim”, tha Mishel. Ai propozoi një risi tjetër për anëtarët e ardhshëm të Unionit. “Ne duhet të sigurohemi që konfliktet e kaluara të mos futen në BE. Dhe përdoret për të bllokuar aksesin e fqinjëve të tyre dhe shteteve të ardhshme anëtare. Një mënyrë mund të jetë shtimi i një të ashtuquajturi ‘klauzolë besimi’ në marrëveshjet e anëtarësimit, për të siguruar që vendet e reja të anëtarësuara nuk mund të bllokojnë shtetet e ardhshme anëtare”.
ÇFARË DO TË THONË KËTO DEKLARATA PËR MAQEDONINË?
Të gjitha këto mesazhe nga jashtë vijnë në një kohë kur në vend përfaqësuesit e qeverisë janë në garë për një shumicë prej dy të tretash për të miratuar ndryshimet kushtetuese. Ata tashmë kanë filluar me një fushatë “Ne jemi Evropa” në vlerë prej 80 mijë eurosh, me të cilën përmes temave të ndryshme u shpjegohen qytetarëve përfitimet e anëtarësimit në BE.
Ish-ambasadori i vendit në NATO, Nano Ruzhin, duke komentuar deklaratën e Macron, thotë se kjo nuk do të thotë se presidenti francez ka diçka kundër pranimit të anëtarëve të rinj në Union. “Ajo që është veçanërisht interesante është se si Macron e sheh integrimin evropian. Ai bukfalisht tha kështu: ‘Nevojitet më shumë integrim në lidhje me çështjet kryesore politike me të cilat përballet BE’. Unë supozoj se kjo do të thotë shtetet anëtare të BE-së, domethënë më shumë integrim, në vend të asaj slogani kur foli para disa vitesh se duhet reforma fillimisht pastaj zgjerimi, këtë herë ai nuk tregoi njëfarë sensi të proceseve kundër zgjerimit të BE-së dhe nuk tregoi njëfarë euroskepticizmi nga zgjerimi, por vetëm tha se sot BE-ja funksionon shumë vështirë dhe është shumë e vështirë të gjesh disa pika të përbashkëta të funksionimit dhe menaxhimit me 27, dhe thotë se çfarë do të ndodhë kur të bëhet komunitet me 32 apo 35 anëtarë? Prandaj interpretimi se praktikisht Macron e vë në pikëpyetje zgjerimin e BE-së, por përkundrazi e sheh realisht se do të zgjerohet”, vlerëson Ruzhin.
Ai beson gjithashtu se me shprehjen “Evropa me shumë shpejtësi” Macron në fakt po kërkon funksionalitet më të madh brenda vetë Unionit. “Dimensioni i dytë që del nga ky fjalim është se Macron është në një farë mënyre në kërkim të një Bashkimi Evropian më efikas, prandaj ai insiston në aspektin e menaxhimit ose më mirë do të thoja vendimmarrjen hierarkike në BE dhe këtu ai shton ajo që krijon dyshime te analistët tanë, që është se nevojitet një ‘Evropë me shumë shpejtësi’. Domethënë të krijohet një hierarki në vendimmarrje, sepse siç e dimë shumë vende po e pengojnë efikasitetin e Unionit”, theksoi Ruzhin.
QEVERIA THOTË SE DERA ËSHTË E HAPUR, OPOZITA KËRKON GARANCA
Qeveria e shikon me optimizëm deklaratën e presidentit të Këshillit Evropian, Charles Mishel. “E shoh fjalimin e presidentit të Këshillit Evropian si një kthesë serioze në politikën e BE-së drejt zgjerimit, sepse për herë të parë pas zgjerimit të mëparshëm kemi një kornizë kohore që një zyrtar i BE-së e paraqet si një term të mundshëm për zgjerimin e ardhshëm”, tha zëvendëskryeministri për çështje evropiane, Bojan Mariçiq. Megjithatë, qeveria nuk e komentoi deklaratën e Macron. Ndryshe nga qeveria, opozita vë theks të veçantë fjalimin e Macron, për të cilin thonë se kjo tregon se nuk ka garanci që edhe me lëshime tashmë të bëra, Maqedonia e Veriut do të bëhet pjesë e Unionit. “Është vetëm një konfirmim i asaj që po themi se nuk ka garanci, se edhe nëse bëhen këto lëshime, Maqedonia do të vazhdojë rrugën e saj drejt BE-së. Është gabim i qeverisë sonë që e drejtoi të gjithë procesin me ritme të shpejta dhe me premtime që nuk i përmbush dot tani”, thotë opozita në lidhje me idenë e Macron për një “Evropë me shumë shpejtësi”.
Krahas këtyre mesazheve, në forumin strategjik të Bledit në Slloveni, i cili u mbajt fundjavën e kaluar dhe ku morën pjesë edhe zyrtarët tanë, u theksua sërish qëndrimi i pandryshuar i Bullgarisë ndaj Maqedonisë së Veriut. Pra, kryeministri bullgar Nikolai Denkov tha se ajo që mbetet tani është që Maqedonia e Veriut të përmbushë detyrimet e saj në kornizën e negociatave. Kryeministri Dimitar Kovaçevski foli për faktin se qytetarët e Maqedonisë janë të orientuar pro-evropian dhe se Maqedonia ka nevojë për ndryshime kushtetuese sepse meriton të jetë pjesë e familjes evropiane.
Ndryshe, seanca për ndryshimet kushtetuese në Parlament, të cilat duhet të mundësojnë përfshirjen e bullgarëve dhe pakicave të tjera në preambulë, është mbajtur më 18 gusht, kur 70 deputetë votuan për miratimin e rendit të ditës, por seanca u ndërpre pas prezantimeve të para dhe votimi për amendamentet kushtetuese do të caktohet sërish, ose sipas kryeparlamentarit Xhaferi, në momentin kur sigurohet një shumicë prej dy të tretash. Ndërkohë, vendin e vizitoi ndihmës-sekretari amerikan i shtetit, Gabriel Eskobar, i cili diskutoi për ndryshimet kushtetuese me presidentin Stevo Pendarovski dhe kryeministrin Kovaçevski dhe u takua me kreun e opozitës Hristijan Mickoski. Por, përkundër këtij takimi të Eskobarit me Mickoskin, opozita tha se ende nuk ka ndryshime në qëndrimin e tyre për ndryshimet kushtetuese. Për të kaluar ndryshimet kushtetuese kërkohet një shumicë prej dy të tretash, pra 80 deputetë të votojnë “pro”. /koha/
