Njerëzit prodhojnë sasi të mëdha mbeturinash plastike. Sipas studimeve të fundit mjaft grimca mikroplastike depozitohen edhe në gjakun tonë.
Në detra dhe oqeane derdhen sasi të mëdha mbeturinash plastike. Sipas një studimi të organizatës mjedisore WWF në detra dhe oqeane ka rreth 86 deri 150 milionë tonë plastikë.
Në oqeane plastika shpërbëhet në grimca mikro- dhe nanoplastike. Sipas studimit të WWF në 30 vitet e ardhshme sasia e këtyre grimcave në oqeanet e botës do të dyfishohet.
Por grimcat plastike të mbeturinave tona nuk gjenden vetëm në natyrë. Ato hyjnë dhe depozitohen edhe në trupin e njeriut.
Plastikë në gjak dhe stomak
Grupe studiuesish nga universiteti Vrije Universiteit në Amsterdam dhe nga Universitetit MedUni në Vjenë gjetën gjatë analizave grimca mikro- dhe nanoplastike në gjak. Studiuesit e universitetit Vrije Universiteit në Amsterdam gjetën gjatë analizave 1.6 mikrogramë grimca plastike për mililitër, pra sa një lugë çaji me grimca plastike në 1000 litra ujë.
Kurse studiuesit e Universitetit MedUni në Vjenë konstatuan se në traktin gastrointestinal të çdo njeriu, pra në stomak dhe në zorrë, përfundojnë mesatarisht pesë gramë plastikë në javë – përafërsisht sa pesha e një karte krediti.
Si përfundojnë grimcat mikro- dhe nanoplastike në trupin e njeriut?
Grimcat e vogla plastike gjenden në objektet e përditshme, në produktet kozmetike, në pastën e dhëmbëve, apo shampo për flokët dhe trupin. Ato krijohen gjithashtu prej dekompozimit të prodhimeve plastike.
Grimcat nanoplastike kanë një madhësi prej më pak se 0,001 milimetrash. Kurse ato mikroplastike kanë një madhësi deri në 5 milimetra dhe për këtë arsye mund të shihet edhe me sy të lirë.
Një nga rrugët që grimcat mikro- dhe nanoplastike përfundojnë në trupin e njeriut është uji i pishëm. Sipas një studimi të botuar në revistën Environmental Science and Technology, kushdo që pi 1,5 deri në dy litra ujë në ditë nga shishe plastike mund të gëlltisë rreth 90,000 grimca plastike në vit.
Një rrugë tjetër është konsumi i peshqëve dhe midhjeve si dhe kripa e detit, ku janë konstatuar gjithashtu grimca mikro- dhe nanoplastike të shkaktuara prej ndotjes së dhe mbeturinave plastike në detra dhe oqeane.
Edhe veshjet e bëra nga fibra sintetike lëshojnë shumë grimca mikroplastike që përfundojnë në trup përmes lëkurës.
Grimcat mikro- dhe nanoplastike madje mund t’i thithim edhe përmes ajrit. Një pjesë e madhe e grimcave mikroplastike që ne thithim shkaktohen prej fërkimit të gomave të makinave. “Për çdo 50,000 kilometra që bën një makinë, nga gomat shkaktohen gjashtë kilogramë grimca plastike”, thotë në një intervistë për DW Lukas Kenner, drejtor shkencor i projektit microONE të MedUni Vjenë që merret me studimin e tumoreve dhe të kancerit.
Pasojat ndaj shëndetit ende nuk janë të qarta
Qëllimi i projektit microONE është të analizojë pasojat e grimcave mikro- dhe nanoplastike që përfundojnë në trupin e njeriut për shëndetin e njeriut.
Deri tani ata nuk kanë ende përgjigje përfundimtare. Por nga analizat me kafshë laboratorike është vënë re se grimcat plastike ndikojnë në zhvillimin e kancereve, sepse shkaktojnë në trup procese që janë pjesë e zhvillimit të kancereve. Grimcat mikro- dhe nanoplastike shkaktojnë p.sh. infektime zorrësh me sa duket duke prishur sistemin mikrobiotik. Ky çrregullim mund të çojë në zhvillimin e tumoreve.
Po ashtu grimcat mikro- dhe nanoplastike mund të shkaktojnë gjithashtu alergji dhe reaksione të sistemit të imunitetit
Si mund ta reduktojmë rrezikun?
Gomat e makinës konsumohen më pak nëse e ngasim makinën më ngadalë. Prandaj studiuesit mendojnë se vendoja e kufijve të shpejtësisë është një masë e arsyeshme.
Po ashtu ekspertët rekomandojnë heqjen dorë nga blerja e ujit në shishe plastike dhe kufizimin e konsumit të frutave të detit. Sa u përket veshjeve ata rekomandojnë veshje që përbëhen nga materiale që nuk përmbajnë shumë fibra sintetike”. /DW/
