Vitet e fundit, shkollat në Maqedoninë e Veriut po përballen me sfida të shumta, ndërsa më kryesorja duket të jetë rënia e numrit të nxënësve. Kjo ka ndodhur për shkak të një varg faktorësh, përfshirë ndryshimet demografike, mundësitë për arsim jashtë vendit dhe faktorët ekonomikë. Megjithatë, një tjetër faktor i rëndësishëm është përvoja e nxënësve me kushtet e shkollimit, ku shumë prej tyre janë zhgënjyer nga mungesa e infrastrukturës së përshtatshme dhe kushteve të dobëta të mësimit, veçanërisht në disa qytete të vendit.
Të dhënat e fundit të Entit Shtetëror të Statistikave (ESHS) tregojnë se situatat në shkollat fillore dhe të mesme paraqet një rënie të konsiderueshme në regjistrimin e nxënësve për vitin shkollor 2024/2025. Numri i nxënësve në shkollat e rregullta fillore ka rënë në 180.627, që paraqet një ulje prej 0.8 për qind krahasuar me vitin e kaluar. Po ashtu, në shkollat e mesme, numri i nxënësve është 67.143, që tregon një rënie prej 0.2 për qind. Këto shifra janë një pasqyrë e tendencave që mund të lidhen me ndryshimet demografike, por gjithashtu shprehin një shqetësim për cilësinë e arsimit dhe mundësitë që u ofrohen nxënësve në vendin e tyre.
SHKOLLË E RE, POR PA NXËNËS
Një nga qytetet që po përballet me këtë fenomen është Kumanova, një prej qyteteve më të mëdha të vendit. Derisa autoritetet lokale kanë filluar ndërtimin e gjimnazit, nxënësit e këtij qyteti po largohen nga sistemi arsimor për shkak të kushteve të vështira që kanë përjetuar vitet e fundit. Shumë nxënës kanë mësuar për vite me radhë në ambiente të papërshtatshme, duke përjetuar kushte të tmerrshme infrastrukturore, si klasa pa ngrohje, ndriçim të dobët dhe hapësira të kufizuara për mësim. Ky zhgënjim ka ndikuar në zgjedhjet e nxënësve për të vazhduar shkollimin jashtë vendit, si dhe ka ulur motivimin për të vazhduar shkollimin në kushte të tilla.
Ndërkohë që autoritetet thonë se po investojnë në ndërtimin e shkollave dhe përmirësimin e infrastrukturës, sfida e tërheqjes së nxënësve dhe mbajtjes së tyre në sistemin arsimor mbetet një nga çështjet më të rëndësishme. Pjesë e kësaj është edhe përmirësimi i kushteve të mësimit dhe ofrimi i mundësive të barabarta për të gjithë nxënësit, pa marrë parasysh vendndodhjen e tyre.
Në këtë kontekst, është në pikëpyetje nëse këto investime do të jenë të mjaftueshme për të rikthyer besimin dhe për të ndaluar largimin e nxënësve nga sistemi arsimor i vendit. Medina Kadriu, ish nxënëse në këtë shkollë, për gazetën Koha tha se institucionet arsimore e kanë humbur besimin e nxënësve që kanë migruar, dhe shpreh dyshime se ata do të kthehen, pavarësisht përpjekjeve për të gjetur mekanizma që të përmirësojnë kushtet e arsimit.
“Përvoja ime ka qenë e tmerrshme. Gjatë ligjëratave, shpesh ndodhte që nxënësit të alivanoseshin për shkak të nxehtësisë së madhe, pasi shkolla nuk kishte kushte të mira, as ngrohje në dimër, e as ajër të pastër në verë. Kushtet ishin të papranueshme, dhe ky ishte një fenomen i përditshëm. Edhe pse tani ka përpjekje për të ndërtuar shkolla të reja, përvoja ime tregon se investimet në infrastrukturë nuk janë të mjaftueshme për të krijuar një sistem arsimor të besueshëm. Kjo është arsyeja pse vendosa të largohem dhe tani punoj në një spital në Gjermani, ku gjej mundësi më të mira, dhe nuk do të dëshiroja që fëmijët e mi të rriteshin dhe të arsimoheshin në kushte të tilla. Për më tepër, është e nevojshme që të përmirësohet jo vetëm infrastruktura, por edhe cilësia e arsimit, sepse një sistem që nuk ofron kushte të përshtatshme për nxënësit nuk mund të mbajë rininë e vendit”, tha ajo.
E ARDHMJA E PAPËRCAKTUAR E ARSIMTARËVE
Ndryshe, një shqetësim që po del në pah është rritja e numrit të mësuesve ndërkohë që numri i nxënësve është duke rënë. Sipas të dhënave, në vitin shkollor 2023/2024 numri i mësuesve ishte 7051, ndërsa këtë vit është rritur në 7084. Ky trend mund të ketë pasoja të rëndësishme për sistemin arsimor dhe ekonominë. Rritja e numrit të mësuesve përballë uljes së numrit të nxënësve mund të çojë në një papërshtatshmëri të burimeve, duke krijuar mundësinë e një papunësie të mundshme për mësuesit, pasi shkollat mund të mos kenë më nevojë për kaq shumë staf për shkak të uljes së numrit të nxënësve dhe bashkimit të klasave për shkak të numrit të vogël në secilën paralelë.
