Kërkesat në rritje për punonjës në Evropën Perëndimore dhe atë Lindore do të theksojnë më tej emigrimin nga vendet e tjera, sidomos nga Ballkani Perëndimor. Kështu konstatohet në një studim të Institutit të Vjenës për Studime Ekonomike Ndërkombëtare, sipas të cilit pas mungesës në rritje të fuqisë punëtore pas pandemisë COVID-19 nga njëra anë dhe rënies së vazhdueshme demografike në vendet e BE sugjeron se mungesa e fuqisë punëtore do të bëhet më e fortë me kalimin e kohës. Si rrjedhojë fuqia negociuese e punës është rritur, pagat janë rritur përgjithësisht përpara produktivitetit të punës dhe grevat kanë nisur të rishfaqen.
Rekrutimi i punëtorëve nga jashtë, qoftë nga vende të tjera në BE ose nga vende të treta është më së shumti si një masë për të përballuar situatën. Për të rregulluar hyrjen e punëtorëve e huaj, të gjitha vendet kanë lehtësuar regjimin e lejeve të punës për të huajt. Kjo ka sjellë që dy vitet e fundit fluksi i emigrimit nga Maqedonia të vijë në rritje. Numri i lejeve të punës është pesë herë 2019 krahasuar me vitin 2011. Vetëm gjatë vitit 2020, ndikuar nga pandemia COVID-19, u shënua një rënie në nivele dukshëm më të ulëta të migrimit deri në 47% . Ndërsa vitin e kaluar sipas të dhënave të Eurostat Maqedonia e Veriut figuron me një fluks të lartë emigracioni – bazuar në mbi 14 mijë leje qëndrimi të lëshuara nga vendet e Bashkimit Evropian.
“Emigrimi nga Ballkani Perëndimor është gjithashtu i rëndësishëm kur krahasohet numri i emigrantëve nga BB6 ndaj totalit të popullsisë së lindur në ekonomitë përkatëse të origjinës. Shqipëria ka emigracionin më të lartë norma prej 28%, e ndjekur nga Kosova (22%), Bosnja dhe Hercegovina (20%) dhe Maqedonia e Veriut (18%). Normat e emigrimit nga Serbia dhe Mali i Zi janë pak më të ulëta, por ende të konsiderueshme, në 10% dhe 9% përkatësisht”, thuhet në një raport të OECD.
Normat e vendeve të lira të punës në prodhim në vitin 2021 në shumicën e vendeve të BE-së dhe EQL-së tejkaluan nivelet e 2018/2019 . Të dhënat e sondazhit me bizneset sugjerojnë se mungesa e fuqisë punëtore është tani përsëri në agjendë në pothuajse të gjithë sektorët e ekonomive BE-EQL. Për shembull, 48% e firmave në industrinë hungareze raportojnë punën si një kufizim në prodhim, një rritje nga 31% në 2014 dhe mbi 41% në Poloni dhe Slloveni.
Punësimi është rritur në BE-EQL gjatë dy dekadave të fundit, pavarësisht nga tkurrja e popullsisë në moshë pune. Punëdhënësit punësuan jo vetëm të papunët e mëparshëm, por po përdorin edhe politikat e relaksuara të imigracionit për të tërhequr punëtorë të huaj, veçanërisht nga Ukraina dhe Ballkani Perëndimor.
