Shoqëruar nga frika prej përmbysjes së strukturës kombëtare të popullsisë vendase, në Mal të Zi nisi regjistrimi i shumëpërfolur i popullsisë.
Pas disa shtyrjesh pozita dhe opozita në Malin e Zi arritën një marrëveshje për regjistrimin e popullsisë, të ekonomive familjare dhe të banesave. Drejtoria e Statistikave e Malit të Zi – Monstat njoftoi se në 15 ditët e ardhshme do të jenë në terren nga ora 08:00 deri ne ora 20:00 rreth 3.000 regjistrues.
Kryeministri i i Malit të Zi, Millojko Spajiq, tha se regjistrimi është përgatitur mirë dhe se “Kemi treguar që Mali i Zi ka institucione funksionale dhe njerëz të përgjegjshëm , të gatshëm të ndërtojnë ura për të ardhmen evropiane ”.
Kurse nga radhët e partisë së kryeministrit “Lëvizja Evropa Tani” thuhet se regjistrimi “do të ketë legjitimitet të plotë pas hapit të madh që ndërmori qeveria dhe shumica parlamentare duke përmbushur të gjitha kërkesat e opozitës.
Kryeparlamentari, Andrija Mandiq, tha se “patëm sukses që të arritëm marrëveshje me opozitën dhe se pritja 3-vjeçare ia vleu.”
Qasje dhe kontroll më i madh nga opozita
Në këtë regjistrim opozita do të ketë qasje dhe kontroll më të madh, nga sa ka pasur në regjistrimin e viteve 2003 dhe 2011.
Danijel Zhivkoviq, nga partia më e madhe opozitare, ajo Demokratike e Socialisteve u bëri ftesë qytetarëve të Malit të zi që të deklarohen lirisht. Të njëjtën gjë e bënë edhe përfaqësuesit e Partisë Socialdemokrate dhe asaj Boshnjake.
Temë e rëndësishme politike
Në Malin e Zi regjistrimi i popullsisë ishte për një kohë të gjatë tema numër një politike. Procesi u problematizua dhe shkaktoi përplasje të shumta politike ndërmjet grupimeve pro malazeze dhe pro serbe. Analistët e zhvillimeve politike thonë se nëse serbët do të dalin numerikisht më shumë atëhere mund të përmbyset struktura kombëtare e popullsisë në Mal të Zi.
Regjistrimi i fundit në Malin e Zi u bë në vitin 2011. Sipas rezultateve të asaj kohe 45% e qytetarëve u deklaruan si malazezë, 29% serbë, 9% boshnjakë, 5% perqind shqiptarë, 3% muslimanë dhe 1% kroatë e romë.
Ndikimi serb
Beogradi dhe Kisha Ortodokse Serbe janë përzier jo rrallë në procesin e regjistrimit. Beogradi është përpjekur të përdorë identitetin serb në radhët e popullasë së Malit të Zi për të forcuar praninë e tij dhe për të rritur ndikimin në rajon.
Presidenti i Serbisë Aleksandar Vuçiq, publikisht ka theksuar rëndësinë e pjesëmarrjes së serbëve në regjistrimin e popullsise, duke shtuar se nuk do të ketë ndërhyrje të Serbisë, por se ka rëndësi që populli serb të mos zhduket.
Po ashtu subjektet politike pro-serbe në Mal të Zi vazhdimisht potencojnë kulturën, fenë dhe historinë e tyre te përbashkët me serbët, duke shfrytëzuar për këtë faktin që shumë malazez ngurrojnë të zhvishen nga identiteti serb.
Nga ana tjetër në momentin e fillimit të regjistrimit Kryetari i Partisë Evropiane malazeze, Novak Axhiq, tha se ne nuk heqim dorë nga kombi, gjuha dhe kisha malazeze dhe se kurrfarë presionesh nuk do te ndikojnë që të deklarohemi ndryshe.
