Gjykata Kushtetuese ka nisur procedurën për vlerësimin e kushtetutshmërisë së Ligjit për ndryshimet në Kodin Penal të vitit 2023. Gjykata, siç tha kryetari Darko Kostadinovski, shpreh dyshime serioze për kushtetutshmërinë e ligjit të kontestuar në tërësi, përcjell Nistori.
Gjykata në seancën e sotme vendosi të urdhërojë Kuvendin që brenda gjashtë muajve të bëjë ndryshimet e nevojshme dhe të respektojë argumentet e Gjykatës që përmban vendimi.
“Kualifikimet e disa prej gjyqtarëve në lidhje me ligjin e kontestuar ishin se ai ishte i dëmshëm për rendin juridik, i dëmshëm me pasoja të mëdha. Kualifikimi im është se ligjvënësi ka miratuar një ligj me dëm të pariparueshëm për sundimin e ligjit dhe unë i qëndroj atij qëndrimi”, tha Kostadinovski në konferencën për media pas seancës së sotme të Gjykatës Kushtetuese.
Gjatë debatit për vendimin, Kostadinovski tha se dominojnë dy grupe argumentesh kushtetuese-juridike: i pari lidhet me kushtetutshmërinë formale të ligjit, i dyti për kushtetutshmërinë materiale të ligjit.
“Shumica e gjyqtarëve vlerësuan mbi të dyja arsyet se kushtetutshmëria e ligjit në tërësi mund të vihet në pikëpyetje të arsyeshme. Për sa i përket kushtetutshmërisë formale, keni dëgjuar disa nga argumentet: përdorimi apo keqpërdorimi i flamurit evropian, mungesa e shpjegimit, vacatio legis e ndryshme etj.”, tha Kostadinovski.
Sipas Kostadinovskit, në aspektin e kushtetutshmërisë materiale, është e padiskutueshme se Kuvendi ka juridiksion kushtetues dhe autoritet kushtetues për të rregulluar marrëdhëniet shoqërore ose për të ndryshuar dhe plotësuar ato tashmë të rregulluara.
“Pikëpamja ime personale është që gjatë rregullimit apo ndryshimit dhe plotësimit të marrëdhënieve tashmë të rregulluara në shoqëri, Kuvendi, si dhe Gjykata Kushtetuese, kanë për detyrë të marrin parasysh atë që quhet Kushtetutë e vërtetë, Kushtetuta e pashkruar, çfarë nënkuptohet me realitetin kushtetues, realitetin shoqëror në të cilin jetojmë”, tha ai.
Fatkeqësisht, siç tha Kostadinovski, sipas gjyqtarëve, Kuvendi e ka injoruar këtë realitet me miratimin e ligjit të kontestuar.
“Kuvendi është dashur të ketë kujdes në formimin e politikës penale sepse është autoritet kushtetues dhe kompetencë e padiskutueshme e ligjvënësit. Miratimi i një ligji të tillë është ligjërisht i pajustifikuar”, thotë kryetari i Gjykatës Kushtetuese.
Ai thotë se nuk ka një vendim klasik për fillimin e një procedure që në fazën e dytë do të rezultonte ose me shfuqizimin ose anulimin e ligjit për të mos krijuar vakum ligjor në politikën penale.
Gjykata Kushtetuese, tha Kostadinovski, i jep Kuvendit edhe një shans “të korrigjohet, edhe pse vendimi është klasik dhe paraqet sanksion kushtetues-gjyqësor, dhe kjo ndaj një organi shtetëror siç është ligjvënësi, i cili padyshim ka vepruar në mënyrë jokushtetuese dhe ky është sanksion i mjaftueshëm”.
“Megjithatë, për të shmangur pasoja të dëmshme në sistemin gjyqësor gjatë zbatimit të Kodit Penal dhe këtyre ndryshimeve, vendosëm që Kuvendit t’i japim edhe një mundësi prej gjashtë muajsh për t’i përmbushur qëndrimet tona. Nëse nuk e bën këtë, do të pasojë ose shfuqizimi ose anulimi i vendimit të Gjykatës Kushtetuese. Nuk mund ta parashikoj për momentin, është ende vendim i Gjykatës”, theksoi Kostadinovski.
I pyetur se nga çfarë do të varet vendimi se a do të shfuqizohet apo anulohet, Kostadinovski tha se do të jetë vendimi i gjyqtarëve se si do ta peshojnë ashpërsinë e shkeljes së shkeljeve kushtetuese, rëndësinë e asaj shkeljeje për lirinë e njeriut, sigurinë juridike dhe një sërë rrethanash të tjera.
“Ky ligj i ka shkaktuar dëme të pariparueshme rendit juridik të vendosur në bazë të Kushtetutës sonë dhe të gjitha vlerave që ajo Kushtetutë i përfaqëson. Jo rastësisht kam thënë se sido që të jetë vendimi ynë, disa gjëra nuk mund të kthehen prapa”, tha Kostadinovski.
Ndryshimet në Kodin Penal, të cilat Qeveria i përcaktoi “fshehurazi” dhe Kuvendi shprehimisht i miratoi në procedurë të shkurtuar (me flamur evropian), dhe i nënshkroi presidenti Stevo Pendarovski, u botuan në “Gazetën Zyrtare” të datës 7 shtator 2023.
Ndryshimet kanë të bëjnë me 38 nene të Kodit Penal, nga të cilët qeveria tha se 35 janë për harmonizim me direktivat e BE. Ajo që shkaktoi një stuhi reagimesh negative në opinion ishte se ndryshimet përfshinin ndryshime në nenet që kanë të bëjnë me keqpërdorimin e pozitës dhe autoritetit zyrtar (neni 353) dhe bashkimin kriminal (neni 394). Me anë të votimit, deputetët ulën dënimet e parapara për të dyja veprat, vendosën kufirin maksimal të dënimit dhe shfuqizuan një paragraf nga neni për shpërdorim të pozitës dhe autoritetit zyrtar. Duke vepruar kështu, ata parashikuan edhe një parashkrim të mëhershëm të akteve. /Nistori/
