“Kur jeni duke luftuar një luftë ekzistenciale, gjëja e fundit për të cilën duhet të shqetësoheni është rezultati i një zgjedhjeje që nuk mund të ndikoni sepse njerëzit e tjerë po vendosin. Ju do të duhet të punoni me atë zgjedhje, kushdo qoftë ajo”.
Këto janë fjalët e ministrit të Jashtëm ukrainas, Dmytro Kuleba në një intervistë me Politico. I pyetur se si zgjedhjet e këtij viti në Evropë dhe, më e rëndësishmja, në Shtetet e Bashkuara mund të ndikojnë në Ukrainë pasi ajo mbron pavarësinë dhe sovranitetin e saj nga Rusia, ai u përgjigj “çfarëdo që të ndodhë, ne do të duhet të gjejmë një mënyrë për të punuar me fituesin e zgjedhjeve”.
Kjo, natyrisht, mund të përfshijë edhe ish-presidentin e SHBA-së, Donald Trump – nëse ai arrin të sfidojë rregullat tradicionale të gravitetit politik siç ka bërë shpesh në të kaluarën. Por, atëherë si do të bashkëpunojë Ukraina me të?
Jo të gjithë filozofët janë si Kuleba. Të ballafaquar me perspektivën e kthimit të Trumpit në Shtëpinë e Bardhë gjatë kësaj lufte, si Ukraina ashtu edhe Evropa kanë parë tashmë se si mund të duket mandati i tij i dytë: paketa kryesore e ndihmës prej 60 miliardë dollarësh e presidentit amerikan, Joe Biden ka ngecur në Capitol Hill për muaj të tërë, kryesisht për shkak të përfaqësuesve republikanë pro-Trump.
Të tilla tronditje dhe lëkundje politike ka të ngjarë të intensifikohen me afrimin e zgjedhjeve presidenciale në SHBA. Dhe si tenja në flakë, një numër në rritje i kongresmenëve amerikanë mund të dëshirojnë t’i afrohen dritës së Trumpit, duke shpresuar se mund të marrin ndonjë post të caktuar.
Por, kur të mbarojnë lojërat parazgjedhore partiake, si do të qëndrojë Ukraina në Shtëpinë e Bardhë të Trump? A do të shihet në dritën e saj të plotë – si përkufizim i së ardhmes së sigurisë globale, marrëdhënieve transatlantike, madje edhe sigurisë së Amerikës?
Mykhailo Podoliak, këshilltar i lartë i presidentit ukrainas, po mbështet që ajo të jetë pikërisht “unë e kuptoj që axhenda e brendshme politike tani është mbizotëruese sepse ata po përgatiten për zgjedhjet presidenciale. Por investimi në Ukrainë është investimi në reputacion të Amerikës, në dominimin e saj, në të drejtën e saj për të vendosur rregulla globale dhe për t’u siguruar që ato të mos thyhen. Me fjalë të tjera, interesat kombëtare të Amerikës do të aktivizohen, dhe në rastin e kësaj lufte, “Amerika së pari” dhe “Ukraina së pari” në të vërtetë nënkuptojnë të njëjtën gjë. Do të ishte e çuditshme nëse do të ishte ndryshe”.
Optimisti Podoliak ofroi gjithashtu një nga shpjegimet më intriguese se pse Trump mund të vazhdojë politikën e Bidenit për të mbështetur Ukrainën – një që i bën jehonë mendimit të ish-presidentit amerikan, Calvin Coolidge, i cili tha se “biznesi është interesi kryesor i popullit amerikan”.
Ka përfitime të dukshme merkantiliste për kompleksin ushtarako-industrial amerikan në furnizimin e Ukrainës me armë dhe municione. Kjo tregon se sa efektive dhe të sofistikuara janë armët e tyre në fushën e betejës në krahasim me rusët.
“Rusia ka humbur 53 për qind të tregut të saj të eksportit të armëve në vitin 2023, sepse armët e saj nuk janë efektive. Kompleksi ushtarak-industrial amerikan është një donator i madh për partitë politike amerikane, ndër të tjera, dhe shitjet nënkuptojnë vende pune dhe fitime”, tha Podoliak.
Dhe nëse gjithçka tjetër dështon, këshilltari i lartë u beson aftësive të komunikimit të presidentit ukrainas, Volodymyr Zelensky kur bëhet fjalë për të tërhequr Trumpin – me fjalë të tjera, dhuratën e gabit. “Ai është në gjendje të depërtojë në emocionet dhe mendimet e politikanëve në vende të ndryshme. Dhe ai është i mirë në njohjen e argumenteve që do të ndikojnë tek ata. Është shumë interesante ta shohësh atë duke e bërë këtë”, tha Podoliak duke pirë çaj në restorantin e preferuar në Kiev.
Ai sigurisht e bëri këtë me Putinin, duke bërë fushatë në vitin 2019 me premtimin për një marrëveshje paqeje me udhëheqësin rus. Dhe sipas një ish-këshilltari të lartë të inteligjencës ukrainase, i cili foli për Politico në kushte anonimiteti, ai bëri të njëjtën gjë përpara pushtimit rus dy vjet më parë, duke menduar ende se mund të shmangte katastrofën dhe të bindte Putinin të binte dakord për një zgjidhje.
Kështu që disa njerëz duken rezistent ndaj bindjes së tij.
Megjithatë, ndërsa Trump është i butë me aleatët perëndimorë që ai përçmoi për pjesën më të madhe të mandatit të tij të parë, kjo zgjidh vetëm gjysmën e problemit – ka ende paparashikueshmërinë e tij për t’u marrë me të, anën e tij të brendshme, e cila bën të llogaritet se si ai mund të sillet në mënyrë konfuze.
Dhe kjo është një perspektivë veçanërisht e tmerrshme për një vend që lufton për të mbijetuar. Një Trump emocional dhe i hidhëruar, ai që ofendohet lehtësisht dhe lejon që ankesat personale të lënë në hije gjeopolitikën, shqetëson ukrainasit më shumë se çdo gjë tjetër për humbjen e Bidenit.
Dhe pastaj është një grup mbështetësish të Trumpit që adhurojnë Putinin – si komentatori konservator, Tucker Carlson dhe deputetja republikane e Dhomës së Përfaqësuesve, Marjorie Taylor Greene – të cilët do të jenë të lumtur të ndezin flakët e pakënaqësisë së tij ndaj Ukrainës.
Prandaj, pyetja kryesore që bëhet nga zyrtarët e lartë në Kiev është nëse Trump do të inatoset me presidentin ukrainas për dështimin në përmbushjen e asaj që ai dhe ish-kryebashkiaku i New Yorkut, Rudy Giuliani u përpoqën ta detyronin të bënte përpara zgjedhjeve të fundit – të hetojë çështjet e e avokatit dhe biznesmenit, Hunter Biden, sado e pabazë të jetë, të njollosë babanë e tij, Joe Biden.
Një lobist amerikan për Ukrainën ngushëllon pak nga fakti që Trump ra dakord të furnizonte Ukrainën me armë vdekjeprurëse gjatë kohës që ishte në detyrë, duke anuluar refuzimin e ish-presidentit amerikan, Barack Obama për ta bërë këtë. Ai gjithashtu vuri në dukje se Trump ishte i lumtur të sanksiononte çdo kompani që ndihmoi kompaninë shtetërore ruse të gazit Gazprom të përfundojë tubacionin Nord Stream 2.
Dhe Kuleba tha diçka të ngjashme në muajin janar, “kush i shiti Ukrainës armët e para amerikane? Presidenti Trump na dërgoi Javelin. Kush inicioi programin e dorëzimit falas të anijeve të para detare Islanda dhe Mark VI në Ukrainë? Trump. Kush luftoi kundër veriut Stream projektin 2? Trump përsëri”.
Dhe në një intervistë me Politico këtë javë, ministri i Jashtëm vuri në dukje se ky është një model që është përsëritur që nga viti 2014, kur Moska hyri për herë të parë në Donbas pas kryengritjes pro-perëndimore të Ukrainës në Maidan.
“Putini sulmon dhe pret zgjedhjet në vende të tjera, ndërhyn në to, duke u përpjekur të sjellë në pushtet ata që do të jenë më të prirur për të. Ose të paktën ai mendon kështu. Por, zgjedhjet nuk e ndihmojnë kurrë, kështu që ai pret një raund tjetër të zgjedhjeve, duke shpresuar që të jetë më mirë”, thotë Kuleba.
Ne do të duhet të presim dhe të shohim nëse kjo do të ndryshojë tani – ukrainasit shpresojnë se nuk do të ndodhë.
