Akullnajat e botës janë në gjendje të keqe shëndetësore, me pothuajse 40% të masës së tyre totale tashmë gati të shkatërrohen, edhe nëse temperaturat globale ndalojnë menjëherë rritjen, ka zbuluar një studim i ri, shkruan CNN.
Studiuesit vlerësojnë se akullnajat përfundimisht do të humbasin 39% të masës së tyre në krahasim me vitin 2020, një trend që është tashmë i pakthyeshëm pavarësisht se çfarë ndodh më pas dhe ka të ngjarë të kontribuojë në një rritje prej 113 milimetrash në rritjen globale të nivelit të detit.
Humbja rritet në 76% nëse bota vazhdon të ndjekë politikat e saj aktuale klimatike, të cilat ka të ngjarë të dështojnë në mbajtjen e ngrohjes globale nën 1.5 gradë Celsius, sipas një punimi të botuar në revistën Science.
Skenari i fundit mund të jetë katastrofik për vendet që varen nga uji i shkrirjes së akullnajave për ujitje, energji dhe ujë të pijshëm; një botë në të cilën 39% e masës së akullnajave humbet krahasuar me 76% është “ndryshimi midis të qenit në gjendje të përshtatesh me humbjen e akullnajës dhe jo”, tha për CNN, James Kirkham, një glaciolog në Iniciativën Ndërkombëtare të Klimës së Kriosferës.
Edhe pse studimi ofron një prognozë të zymtë për akullnajat e botës, autorët e tij po përpiqen “të japin një mesazh shprese”, tha Lilian Schuster, një studiuese në Universitetin e Innsbruck në Austri, e cila bashkë-drejtoi studimin.
“Me studimin, ne duam të tregojmë se me çdo të dhjetën e një grade më pak ngrohje globale, ne mund ta ruajmë akullin e akullnajave”, tha ajo për CNN.
Gati 200 kombe u zotuan të punojnë së bashku në Marrëveshjen e Parisit të vitit 2015 për të kufizuar ngrohjen globale. Kombet u zotuan ta mbanin ngrohjen globale nën 2 gradë Celsius mbi nivelet para-industriale dhe, nëse është e mundur, nën 1.5 gradë. Çdo vend është përgjegjës për zhvillimin e planeve të veta për arritjen e këtyre qëllimeve.
Por temperaturat vazhdojnë të rriten – bota është aktualisht në rrugën e duhur për deri në 2.9 gradë ngrohje deri në vitin 2100. Dhe çdo rritje shtesë prej 0.1 gradë midis 1.5 dhe 3 gradëve të ngrohjes, rezulton në humbjen e një 2% shtesë të masës globale të akullnajave, parashikon studimi.
“Ne nuk jemi aktivistë, kjo është shkencë që flet”, tha Harry Zekollari, një studiues në Vrije Universiteit Brussel në Belgjikë dhe ETH Zürich në Zvicër, i cili bashkë-drejtoi studimin.
“Ndonjëherë, vërejtjet që marrim janë si ‘alarmist dhe i tremb njerëzit’. Unë them, ‘Po përpiqem të jap atë që na japin numrat tanë kompjuterikë’”, shtoi Zekollari.
Ky studim “pikë referimi” është “një nga pjesët më të rëndësishme të punës së projeksionit të akullnajave që është bërë këtë dekadë”, tha Kirkham, i cili nuk ishte pjesë e ekipit të kërkimit, por e prezantoi punimin në një konferencë të Kombeve të Bashkuara të shtunën.
Deri në këtë punim, studimet e mëparshme të projeksionit i përfunduan parashikimet e tyre në vitin 2100 – data që përdoret shpesh në qarqet politike për të matur efektin e mundshëm të krizës klimatike, tha Kirkham.
Por akullnajat mund të duhen vite, madje shekuj, për t’u stabilizuar pasi klima të ketë ndryshuar, që do të thotë se efekti i vërtetë i rritjes së temperaturave mund të maskohet edhe për vite me radhë.
Për të hetuar këtë fenomen, ky studim përdori tetë modele akullnajash para-ekzistuese dhe kreu simulime që shtrihen përgjatë shekujve, duke parashikuar se si do të evoluojë secila akullnajë në atë afat kohor.
Përdorimi i kaq shumë modeleve prodhoi një gamë të gjerë rezultatesh. Për shembull, gjetja se akullnajat përfundimisht do të humbasin 39% të masës së tyre nëse temperaturat aktuale vazhdojnë, ishte rezultati mesatar në një grup të dhënash që varionte nga 15% në 55%.
Por, megjithëse diapazoni i rezultateve është “mjaft i madh”, ato “po tregojnë të njëjtën tendencë”, tha Guðfinna Aðalgeirsdóttir, një profesoreshë në Universitetin e Islandës, e cila nuk ishte e përfshirë në studim.
“Mesazhi është shumë i qartë. Të gjitha modelet po tregojnë të njëjtën gjë, se me rritjen e ngrohjes, aq më shumë masë akullnajash humbasim”, tha ajo për CNN.
Për Zekollarin, pasiguritë në rezultate tregojnë se “ka ende shumë për të bërë kur bëhet fjalë për krahasimin e modeleve të ndryshme”.
Këto efekte ndryshojnë edhe sipas rajonit, varësisht se sa e ekspozuar është secila akullnajë ndaj ndryshimeve klimatike, zbuloi studimi.
Akullnajat në Kanadanë Perëndimore dhe Shtetet e Bashkuara, Kanadanë verilindore, Skandinavi dhe Arktikun Rus janë ndër ato që janë veçanërisht në rrezik.
