BESIM MULAJ
Në një botë që shpesh përballet me tensione të larta gjeopolitike, pyetja nëse duhet të kemi frikë nga një luftë bërthamore bëhet gjithnjë e më e rëndësishme. Zhvillimet e fundit në Ukrainë, së bashku me deklaratat nga liderë botërorë si Presidenti francez Emmanuel Macron dhe Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, kanë rritur ndjeshëm ndërgjegjësimin për kompleksitetin e marrëdhënieve ndërkombëtare dhe rreziqet që ato paraqesin.
Frika nga një luftë bërthamore, e cila ka rrënjët e saj të thella në Luftën e Ftohtë, vazhdon të jetë një shqetësim i madh për njerëzimin. Pavarësisht paradokseve, doktrina e frikës bërthamore ka luajtur një rol kyç në mbajtjen e paqes mes fuqive të mëdha, bazuar në bindjen se potenciali shkatërrues i armëve bërthamore i bën ato të papranueshme në përdorimin e tyre nga çdo palë.
Në një ndër fjalimet e tij të fundit, Emmanuel Macron trajtoi me kujdes çështjen e ndërhyrjes ushtarake në Ukrainë, duke theksuar mungesën e konsensusit ndërkombëtar dhe duke treguar një preferencë për mbështetje alternative jo ushtarake. Kjo qasje përputhet me teorinë e realitetit ofensiv të John Mearsheimer, e cila argumenton se shtetet synojnë të maksimizojnë fuqinë e tyre duke qenë të ndërgjegjshme për kostot dhe rreziqet, veçanërisht për ato që lidhen me një përshkallëzim bërthamor.
Ndërkohë, koncepti i “Soft Power” nga Joseph Nye sugjeron se ndikimi dhe bindja janë mjete më efektive sesa forca brutale, veçanërisht në një botë të ndërthurur ku opinioni publik dhe imazhi ndërkombëtar luajnë një rol vendimtar. Ky qëndrim promovon një qasje më diplomatike dhe më të bazuar në dialog për zgjidhjen e konflikteve ndërkombëtare.
Mësimet e marra nga “Arti i Luftës” i Sun Tzus 2500 vite më pare, janë veçanërisht të rëndësishme në kontekstin aktual. Filozofia e tij, që mbështet fitoren pa luftë si formën më të lartë të strategjisë, është jetike për të kuptuar se si mund të evitohet përshkallëzimi i tensioneve në një konflikt të armatosur. Kjo na kujton rëndësinë e strategjisë, mashtrimit dhe adaptabilitetit në menaxhimin e krizave bërthamore.
Reflektimet e strategëve të tjerë, si Hervé Coutau-Bégarie, që ka diskutuar për rëndësinë e logjistikës dhe mbështetjes materiale në konfliktet moderne, dhe analizat e Bruno Tertrais në fushën e sigurisë ndërkombëtare, theksojnë se përgatitja për luftë – përfshirë atë bërthamore – kërkon një qasje të gjithanshme që shkon përtej aspektit ushtarak.
Në të njëjtën kohë, ekspertiza e Frédéric Lert në aeronautikën ushtarake dhe në historinë ushtarake bashkëkohore nxjerr në pah rëndësinë e kapaciteteve të mbrojtjes dhe të sulmit si elemente kyçe në parandalimin e konflikteve bërthamore. Aftësia për të mbrojtur dhe për t’u kundërpërgjigjur efektivisht luan një rol të rëndësishëm në frikësimin dhe në stabilizimin e tensioneve ndërkombëtare.
Në fund të fundit, edhe pse frika nga një luftë bërthamore mbetet një realitet i pranishëm, përgjigja ndaj kësaj frike nuk duhet të jetë paralizuese. Përkundrazi, duhet të na motivojë të punojmë drejt një bote më të sigurt, ku konfliktet zgjidhen përmes mjeteve paqësore dhe ku kërcënimi i një lufte bërthamore mbetet vetëm një kujtim i largët. Marrëdhëniet ndërkombëtare janë dinamike dhe sfiduese, por paqja dhe siguria globale varen nga aftësia jonë për të naviguar me kujdes në këto ujëra të trazuara, duke favorizuar diplomacinë dhe dialogun mbi çdo gjë tjetër. /Panorama/
*Besim Mulaj, pas studimeve fillestare në Universitetin Panthéon-Sorbonne, më pas në Institutin e Lirë të Marrëdhënieve Ndërkombëtare dhe Shkencave Politike (ILERI), dhe specializimit në Shkollën Kombëtare të Administratës Publike (ENA) në Francë, tani eshte nje sipermarres në fushën e energjisë së rinovueshme dhe një ekspert i pasjonuar për tematika të marrëdhënieve ndërkombëtare.
