ANALIZA: Roli që ka zgjedhur Kina edhe pse nuk del dot kundër Rusisë

    Europa shihej se i mungonte fuqia dhe vullneti për të kundërshtuar ngritjen e Kinës. Por tani, një linjë më e ashpër ndaj Rusisë ka implikime për Pekinin.

    Kur liderët evropianë kohët e fundit i kërkuan udhëheqësit më të lartë të Kinës, Xi Jinping, që të distancohej nga Rusia për pushtimin e saj në Ukrainë, ai iu përmbajt me vendosmëri komenteve të përgatitura për samitin, duke mbyllur çdo mundësi për zbatimin e kërkesave të tyre.

    Ai deklaroi se Kina, ashtu siç e ka pritur prej vitesh, e ka mirëpritur Bashkimin Evropian si një shtyllë të një bote multipolare në zhvillim. Por Xi gjithashtu bëri të qartë se që Kina të bënte lajka ndaj Rusisë, nuk ishte ajo që ai donte.

    Bisedimet e tyre ishin “të hapura”, u tha gazetarëve më pas Ursula von der Leyen, presidente e Komisionit Evropian, përpara se të shtonte: “E hapur do të thotë që kemi shkëmbyer qartësisht pikëpamje të kundërta”.

    Bisedimet e sikletshme mishëruan faktin se si Kina po përpiqet të largojë valët tronditëse gjeopolitike nga lufta në Ukrainë dhe askund më shumë se sa në marrëdhëniet e saj me Evropën.

    Për liderët kinezë, Evropa supozohej të ishte krahu më i butë i botës perëndimore. Tani, ata rrezikojnë të humbasin implikimet potencialisht të gjera të luftës, pasi Evropa rivlerëson nevojat e saj të sigurisë dhe synimet e Pekinit.

    Në Evropë, “narrativa po bëhet: Kjo është ajo që ju merrni mbrapsht nëse jeni në anën e regjimeve autoritare”, tha Ivana Karasková, një studiuese mbi politikën e jashtme kineze në Universitetin Charles në Pragë.

    “Po bëhet fjalë jo vetëm për Rusinë; ka të bëjë edhe me Kinën.”

    Në terma afatgjatë, fokusi i ri i Evropës në rreziqet gjeopolitike dhe lidhjet e saj më të ngushta me Shtetet e Bashkuara mund të evoluojnë në një qëndrim më antagonist ndaj qeverisë së Xi, veçanërisht nëse Pekini qëndron pranë Rusisë dhe e mbron atë nga sanksionet ekonomike.

    Pak përpara samitit të Xi me zyrtarët evropianë, ministri i jashtëm i Kinës, Wang Yi, i tha homologut të tij rus, Sergey Lavrov, se Pekini dëshironte t’i çonte marrëdhëniet me Rusinë në “një nivel më të lartë”.

    Evropa tani për tani është konsumuar nga krizat e krijuara nga pushtimi i Ukrainës nga Presidenti Vladimir Putin i Rusisë, përfshirë dhe më shumë se 4.6 milionë refugjatë.

    Shumë qeveri evropiane janë zotuar për një përmirësim drastik të shpenzimeve dhe gatishmërisë ushtarake.

    Politikanët në Berlin, Paris dhe kryeqytete të tjera tashmë po diskutojnë se sa larg mund të shtrihet vigjilenca e tyre në Kinë, si dhe në Rusi.

    “Linja evropiane ndaj Kinës është forcuar për pesë ose gjashtë vjet, por unë mendoj se ne po hyjmë në një fazë të re,” tha në një intervistë Noah Barkin, një analist me qendër në Berlin për Grupin Rhodium që monitoron lidhjet kineze me Evropën.

    “Ekziston një mendim në Evropë se Kina mund të mos jetë më një partner, se ajo mund të shihet gjithnjë e më shumë si një kërcënim.”

    Zyrtarët kinezë duken të pasigurt se si të përgjigjen.

    Për vite me rradhë, Pekini u përpoq ta afronte Evropën si një partner tregtar dhe diplomatik.

    Megjithatë, edhe para luftës, zhgënjimi evropian me Pekinin po rritej.

    Anëtarët e Bashkimit Evropian dhe Britania po bëheshin gjithnjë e më kritikë ndaj shtrëngimeve të Kinës në Hong Kong dhe Xinjiang; suficiti i saj tregtar në rritje me Evropën; dhe diplomacinë e saj të ashpër për Tajvanin.

    Vitin e kaluar, Parlamenti Evropian bllokoi një marrëveshje të gjerë tregtare me Kinën, duke përmendur të dhënat e saj për të drejtat e njeriut, si dhe sanksionet e saj ndaj ligjvënësve dhe studiuesve evropianë.

    “Komunikimi nga ana kineze duket i mbërthyer në një BE që nuk ekziston më”, tha Francesca Ghiretti, një analiste për marrëdhëniet europiano-kineze në Institutin Mercator për Studimet e Kinës në Berlin.

    “Kina duket e paaftë ta kuptojë këtë pozicionim më të sigurt që për zhvillimet në BE nuk është rezultat i presionit të SHBA-së”, tha ajo.

    “Tani BE-ja dhe dallimet e Kinës janë në çështjet thelbësore. Përgjigja ndaj Ukrainës është një rast i tillë.

    Diplomatët kinezë pohojnë se Evropa ka keqinterpretuar synimet e Xi për luftën në Ukrainë dhe se armiqësia nga Shtetet e Bashkuara e detyroi Pekinin t’i afrohej Rusisë.

    Xi paralajmëroi në mënyrë të tërthortë Bashkimin Evropian që të mos përafrohet më tej me përpjekjet e Uashingtonit për të kundërshtuar fuqinë kineze.

    Përgjigjet e Xi për Ukrainën mund të pasqyrojnë shqetësimet se Evropa pret shumë nga Pekini. Pekini duhej ta sqaronte më mirë shpjegimin se ndikimi i tij mbi Putin është i kufizuar dhe i brishtë, tha Wang Yiwei, drejtor i Qendrës për Studime Evropiane në Universitetin Renmin në Pekin, i cili është pjesë e një paneli këshillues qeveritar.

    Të tjerët, tha ai, nuk duhet ta konsiderojnë Kinën “sikur të ishte dikush që thjesht mund t’i bëjë një telefonatë Putinit dhe më pas ai do të ndalojë”.

    Kina mund të jetë ende në gjendje të frenojë Bashkimin Evropian nga një qëndrim shumë më i ashpër kundër Pekinit.

    Kina dhe Bashkimi Evropian janë partnerët më të mëdhenj tregtarë të njëri-tjetrit dhe Pekini mund të mbështetet në vendet që varen shumë nga konsumatorët kinezë, veçanërisht nga ekonomia më e madhe e Evropës, Gjermania. Ajo mund të lobojë vende si Hungaria dhe Greqia.

    Wang, akademik, tha se sanksionet ndaj Rusisë do të dëmtojnë edhe vendet evropiane.

    “Gjëja më e rëndësishme nuk është se si Kina i balancon gjërat me ta. Ajo që është më e rëndësishmja është se kur sanksionet e tyre dëmtojnë veten e tyre, ata do të thyhen nga brenda”, tha ai. “Evropa dalëngadalë do të kuptojë qëndrimin e Kinës.”

    Megjithatë, deri më tani, diplomacia kineze nuk po fiton miq në Evropë.

    Që nga nisja e pushtimit ne Ukraine, diplomatët kinezë u kanë thënë homologëve evropianë se Evropa po vepron si një kukull e administratës së Bidenit duke u rreshtuar kaq fort kundër Rusisë.

    Mediat zyrtare kineze i kanë bërë jehonë kritikave.

    “Shtetet e Bashkuara e kanë detyruar Evropën në ngushticat e rrezikshme,” tha një koment muajin e kaluar në lidhje me përgjigjen e Evropës ndaj luftës në Ukrainë nga agjencia kryesore zyrtare e lajmeve e Kinës, Xinhua.

    “Evropa duhet të ketë kujdes që të mos goditet përsëri me thikë nga Amerika,” tha një koment tjetër i lëshuar nga rrjeti kryesor televiziv i Kinës, CCTV.

    Perkthyer nga NYTimes– PANORAMA

    Lajmi Paraprak

    NË MË TË KEQEN TONË

    Lajmi i rradhës

    Libri i përgjakur i kujtesës së Kosovës…

    Lajme tjera

    Bashkohu

    Informohu në kohë