Sead Zimeri
Filozof
Fjalimi moralizues i J.D. Vance në Konferencën e Sigurisë në Mynih — mbajtur me arrogancën e një të vetëemëruar sherifi global—nxori në pah jo një ndarje të thellë mes ShBA-së dhe Evropës mbi lirinë e fjalës, por një hipokrizi të përbashkët. Vance sulmoi Evropën për kufizimet që i vendos shprehjes së lirë, por e injoroi plotësisht faktin që edhe Amerika po ndjek të njëjtën prirje.
Në vend që të ishte një mbrojtës i parimeve liberale, ai përdori lirinë e fjalës si një armë ideologjike, duke mos pranuar se edhe ShBA po e shkel atë sa herë që i leverdis politikisht. Kjo nuk ishte një kritikë parimore, por një shfaqje arrogante e “diplomacisë së leksioneve,” që e paraqet Amerikën si mbrojtësen e lirisë së fjalës, ndërkohë që ajo vetë zgjedh kur dhe kujt i lejohet të flasë.
Kritika e Vance ndaj Europës: e drejtë, por selektive
Vance nuk e kishte gabim kur denoncoi mënyrën se si Evropa po kufizon hapësirën e debatit publik. Ai përmendi bastisjet e policisë në Gjermani ndaj qytetarëve për komente “antifeministe” në internet, ndjekjen penale të një aktivisti të krishterë në Suedi për djegien e Kuranit, dhe një gjobë prej 9,000 paundësh ndaj një veterani britanik që lutej në heshtje pranë një klinike aborti. Ai e thumboi anulimin e zgjedhjeve në Rumani me ironi: “Nëse demokracia juan mund të shembet nga disa qindra mijëra dollarë reklama digjitale… nuk ka qenë ndonjëherë e fortë.”
Këto nuk janë raste të izoluara. Në disa vende evropiane, konceptet e “gjuhës së urrejtjes” dhe “dezinformimit” po përdoren për të kufizuar shprehjen më shumë sesa shumë amerikanë mund ta imagjinojnë. Presidentja e Komisionit Evropian ka mbrojtur censurën në emër të “qëndrueshmërisë demokratike,” ndërsa platformat digjitale po detyrohen të heqin përmbajtje që konsiderohet “e rrezikshme” për rendin publik.
Vance kishte të drejtë të ngrinte shqetësime për këto prirje. Por problemi i tij nuk është fakti që e kritikoi Evropën. Është fakti që e bëri këtë pa reflektuar aspak mbi politikat e vendit të tij.
Hipokrizia amerikane
Ajo që Vance nuk tha — dhe nuk mund të thoshte pa minuar gjithë mesazhin e tij—është se ShBA po ndjek një rrugë të ngjashme. Nëse Evropa justifikon censurën me pretekstin e luftës kundër urrejtjes dhe dezinformimit, Amerika e bën atë nën flamurin e sigurisë kombëtare.
Shembulli më i qartë i kësaj hipokrizie është përpjekja për të ndaluar TikTok-un. Justifikimi i qeverisë është se aplikacioni paraqet një rrezik për sigurinë kombëtare, por në realitet, ai është një platformë ku janë amplifikuar kritikat për dhunën shtetërore, padrejtësinë racore dhe politikën e ShBA-së në Gaza. Ashtu si Evropa, Amerika ka gjetur mënyra për të mbytur debatin, por e maskon atë si një veprim i domosdoshëm për të mbrojtur interesat e vendit. Kur e përshtat debatin sipas interesave të saj, ShBA nuk e ka aspak problem të përdorë të njëjtat taktika që kritikon te vendet e tjera.
Vance mund të tallet me Evropën për mënyrën se si ajo kufizon debatet, por për sa kohë që Amerika i mbyll zërat që nuk i pëlqejnë, nuk mund të pretendojë se është mbrojtësja e lirisë së shprehjes.
Heshtja rreth Palestinës: manipulimi përmes heshtjes
Nëse Vance do të ishte vërtet një kampion i lirisë së shprehjes, ai do të kishte përmendur njërën nga shkeljet më flagrante të saj në Evropë: shtypjen e aktivizmit pro-palestinez. Në Gjermani, Bundestagu e shpalli lëvizjen BDS si antisemitike, duke hapur rrugën për ndalimin e protestave, anulimin e eventeve dhe stigmatizimin e çdokujt që sfidon politikën izraelite. Çdo kritikë ndaj Izraelit në kontekstin e luftës në Gaza është trajtuar si antisemitizëm, pavarësisht se është një debat legjitim mbi të drejtat e njeriut dhe politikën ndërkombëtare.
Por Vance nuk përmendi këtë. Dhe arsyeja është e thjeshtë: sepse edhe ShBA është fajtore për të njëjtën gjë. Kritika ndaj politikës izraelite margjinalizohet në mediat amerikane, ndërsa presioni mbi platformat digjitale për të kufizuar përmbajtjen në lidhje me Gazën është bërë gjithnjë e më i dukshëm.
Vance nuk është naiv. Ai e di shumë mirë se një sulm ndaj Evropës për shtypjen e zërave pro-palestinezë do të ekspozonte Amerikën si një hipokrite edhe më të madhe. Kjo është arsyeja pse ai preferoi ta anashkalonte tërësisht këtë çështje.
Dështimi i diplomacisë amerikane
Në thelb, fjalimi i Vance nuk ishte një mbrojtje e lirisë së fjalës, por një tjetër shembull i arrogancës amerikane në skenën ndërkombëtare. Ai u paraqit si një përfaqësues i një Amerike që mbron fjalën e lirë, ndërkohë që vendi i tij po përdor të njëjtat mjete të kontrollit të informacionit që ai denoncoi në Evropë.
Fjalimi i Vance mund të kishte hapur një debat të vërtetë mbi rrezikun e autoritarizmit në rritje. Në vend të kësaj, ai u bë një tjetër ilustrim i një problemi më të madh: hipokrizisë amerikane.
Për sa kohë që Amerika nuk pranon të shohë problemet e veta, për sa kohë që e përdor lirinë e fjalës si një armë retorike dhe jo si një parim real, çdo kritikë që u drejton të tjerëve do të mbetet boshe. Dhe sa më shumë që ndodh kjo, aq më e dobët bëhet ndikimi i saj në botë.
*Shkrimi është shkruar në veçanti për Nistori.com. Të drejtat e botimit i kanë vetëm Nistori dhe autori. Qëndrimet e autorëve jo me domosdoshmëri pajtojnë me politikën redaktuese të portalit.
