Lënia e ujit në një shishe plastike vetëm për një ditë mund të lejojë qindra kimikate të depërtojnë në pijen tuaj, sugjeron një studim i ri. Ndërsa është e paqartë nëse këto kimikate mund të kenë një ndikim në shëndetin e njeriut, shkencëtarët në projekt rekomandojnë që në vend të kësaj të zgjidhni shishe qelqi ose shishe metalike. Gjetjet, të publikuara në Journal of Hazardous Materials, vijnë nga një studim i ri i dy kimistëve në Universitetin e Kopenhagës, Danimarkë. Dyshja lanë ujin e zakonshëm të rubinetit si në shishe plastike sportive të reja ashtu edhe në ato të përdorura për 24 orë – para dhe pas larjes në makinë – më pas kërkuan përbërës që migronin nga shishja plastike në ujë.
U zbuluan mbi 400 substanca të ndryshme nga plastika e shisheve dhe mbi 3500 substanca që rrjedhin nga sapuni i enëlarëses. Edhe shishet e reja të ripërdorshme të shpëlarë me ujë kishin rreth 500 substanca të ndryshme në ujë, më shumë se 100 prej tyre që vinin nga vetë plastika. Ne kujdesemi shumë për nivelet e ulëta të pesticideve në ujin tonë të pijshëm. Por kur derdhim ujë në një enë për të pirë, ne vetë shtojmë qindra apo mijëra substanca në ujë”, tha në një deklaratë Jan Christensen, autor i studimit.
“Megjithëse nuk mund të themi ende nëse substancat në shishet e ripërdorshme ndikojnë në shëndetin tonë, unë do të përdor një shishe qelqi ose inox cilësor në të ardhmen,” tha ai.
Disa nga këto substanca mendohet se kanë efekte potencialisht të dëmshme për shëndetin, duke përfshirë kancerogjenët ose përçarësit endokrine që ndërhyjnë me sistemin hormonal. Midis kimikateve të identifikuara, ata zbuluan gjurmë të dietiltoluamidit (DEET), një repelent insektesh që përdoret zakonisht në spërkatjen e mushkonjave, për të cilin ekipi beson se mund të jetë formuar nga plastifikuesi, laurolactam. Megjithatë, dihet shumë pak për disa nga substancat e tjera. Një pjesë e konsiderueshme e komponimeve janë substanca të panjohura që studiuesit ende nuk i kanë identifikuar, ndërsa toksiciteti nuk dihej për afërsisht 70% të kimikateve të identifikuara.
Më e rëndësishmja, eksperimentet treguan se larja e një shishe në makinë çon në hyrjen e më shumë substancave në ujë. Ndërsa mund të supozoni se një makinë larëse enësh do të ndihmonte në shpëlarjen e disa prej këtyre përbërjeve të padëshiruara, duket se nxehtësia dhe uji në fakt e konsumojnë plastikën, duke e bërë atë më të prirur ndaj kullimit të kimikateve.
“Ajo që lirohet më shumë pas larjes në makinë janë substancat e sapunit nga sipërfaqja. Shumica e kimikateve që vijnë nga vetë shishja e ujit mbeten pas larjes me makinë dhe shpëlarjes shtesë”, tha Selina Tisler, autore e parë e studimit dhe studiuese postdoktorale e Departamentit të Shkencave të Bimëve dhe Mjedisit.
Substancat më toksike të identifikuara në fakt erdhën pasi shishja kishte qenë në pjatalarëse – me sa duket sepse larja e konsumon plastikën dhe në këtë mënyrë rrit kullimin, thanë studiuesit.
