Përgatiti: Fritz Radovani
Përshtatje nga Don Ndre Mjedja, ma shumë se përkthim. Idea asht marrë nga një poet italian. Asht botue tek “Juvenilja”. Këtë kangë e kam ndigjue sëpari në vitin 1954, nga Don Mark Hasi, kur u pat lirue nga burgu i parë i dënuem shtatë vjet. Një parandjenjë e Don Markut, i cili u dënue në vitin 1967 dhe, vdiq në kamp shfarosje në 1981. Kjo poezi sot botohet në pragun e vitit të ri 2023, kur rinia shqiptare po i merr rrugat e mergimit, pa dijtë Nanat e tyne ku i kanë fëmijtë e vet. Kështu ngjet kur shtetin e drejton vllavrasësi i shqiptarve!
***
VLLAVRASI
Nga: Ndre Mjeda (1884)
Neper terr qi lëshote nata,
Ngarkue teshat kaliboç,
Per nji pyllë ku s’ra kurr spata,
Ndiqte rrugen nji djaloç.
Landët e pyllës si’j ujk ju dukshin,
Qi prei ujet n’mal ulron,
Cuba t’ rrebtë, qi n’prit’ u strukshin,
Gjethët e lisave kujton.
O Shqypni! Gjimote i shkreti
Male, mbushë me gjuetarë plot,
Kësoll’ e bardhë, ku por si mbreti
Shkon barija dit’ e mot.
O ju lugje të Prevezës!
Këtu mue zemra po m’vajton,
Te ju hana me dritë t’ rrezes
Shtigj’t udhtarit ja kallxon.
Fis i dashtun, ku n’dritë dola
Afer detit t’papshtjellim;
Shpi e bardhë ku s’ parit fola
N’prehen t’nanës tui gjetë pshtim.
Njashtu thot’ e me trimni
U nis udhës shtegtari prap:
Fishklloj landa tu’ u perzi
E prei frigës ngau djali vrap.
Por nji cub mbas gardhit hasi;
Ndalu, i thotë, nuk ke ka mban
Nji kobure n’bri ja rrasi
E mbi tokë permbyz e la.
Ah! Nanë shkreta ! – I shuemi briti,
E permbyz u lëshue mbi ‘j curr;
Per tre muej e shkreta m’ priti,
E tekëndej nuk m’ shef ma kurr.
“Po jot’ amë”, si per qesti,
Ja ban gjaksi me idhnim plot; –
“Ti m’ difto ku rri me shpi,
Fjala jote nuk hupë dot”.
N’skaj t’Shqypnis shkon vorfnisht jeten,
E pa djelm e mjera mbet;
Dy ma t’ mëdhajt nder luftna i mbetën,
E këtu i treti qé po jèt.
Pat nji tjeter … Fija e zanit
Ju kput djalit e gjimoj;
U dridh gjaksi, e aj farë luanit
Pushken n’ tokë me ‘j herë e lëshoj.
“Pat njitjeter, qi ajo e dote
Permbi dritë të syve t’ vet;
Kurr prei prehnit nuk e lëshonte:
Shokë nder cuba vojt e gjet”.
“Vlla” – i përgjegji zëmervshtiri, –
Njitu t’vrava e këtu po des;
Nuk kam sy me m’ pa ma njeri,
Ngryk’ me ty njitu po jes”.
“Jo, ti shëndosh e fill te shpija,
Te nanë zeza fluturo;
Pa asnji fëmij, e mbytë vetmija,
E mbëlon skami: Mos e lësho!
“Shka t’i tham mandej nanës ngratë
N’ kjoftë se pvetë per ty ndo’j send?” –
Thuej se mora nji rrugë t’ giatë
Se bashkë n’Qiell dikur xam vend.
