Pas tre dekadash, që nga fillimi i ndërtimit më 17 janar të këtij viti, u hap seksioni i parë i hekurudhës 31-kilometërshe për në Bullgari, nga Kumanova në Beljakovcë. Në seksionin e dytë, nga Kumanova në Kriva Pallankë, i projektuar në 34 kilometra, sipas të dhënave të fundit zyrtare, janë ndërtuar mbi 27.3 për qind, me afat përfundimi deri më vitin 2026. Mbetet edhe përfundimi i pjesës nga Kriva Pallanka deri në kufirin me Bullgarinë.
Informacionet e ndryshme që vijnë nga Shkupi dhe Sofja ngrenë dilemën se pse po vonohet lidhja hekurudhore në të dyja anët e kufirit. Autoritetet në Maqedoni pretendojnë se nuk duan të shpenzojnë qindra miliona euro për një hekurudhë që do të përfundojë në një tunel të verbër. Bullgaria ka ndërtuar tashmë një linjë hekurudhore deri në kufirin maqedonas, por tuneli ndërkufitar duhet të ndërtohet me marrëveshje midis dy vendeve. Qeveria maqedonase ka vërejtje mbi draft-marrëveshjen e dërguar nga pala bullgare, andaj po kërkon një takim për të bërë korrigjimet.
Zëvendëskryeministri dhe ministri i transportit Aleksandar Nikolloski vlerësoi javën e kaluar se është “e qartë që Bullgaria nuk dëshiron të ndërtojë hekurudhën”, duke informuar se ata kanë dërguar mbi 15 letra në Bullgari, për të cilat nuk kanë marrë përgjigje nga pala bullgare në lidhje me ndërtimin e hekurudhës. “Është e drejtë që ne të takohemi dhe t’ua tregojmë. Fakti që ata po shmangin takimet me ne, flet shumë për fatin e projektit. Veprat janë në anën tonë, fjalët janë në anën e tyre”, tha Nikolloski në një intervistë për emisionin “360 Gradë” .
Nikolloski konfirmoi se Qeveria kishte marrë Projekt-Marrëveshjen për Ndërtim të Përbashkët nga pala bullgare, duke theksuar se ajo u shqyrtua menjëherë në një seancë qeveritare dhe u formua një trup pune i përbërë nga Ministrat e Transportit dhe Financave dhe drejtori i Hekurudhave dhe se ajo duhet të diskutohet. Ai theksoi gjithashtu se në draft-marrëveshjen kishte edhe pjesë të diskutueshme, dhe për këtë arsye ishte e nevojshme të uleshin dhe të bisedonin me palën bullgare.
Nikolloski përsëriti se Qeveria nuk dëshiron të investojë në një linjë hekurudhore që përfundon në një tunel. Problemi, deklaroi ai, është fakti që Bullgaria ka vendosur të mos e rindërtojë hekurudhën nga Sofja në Pernik, ose nga Perniku në Gjueshevë në fazën e dytë. Në nëntor të vitit të kaluar, në një paraqitje televizive, Nikolloski, kur u pyet pse nuk kishte aktivitet nga pala bullgare në projektin e ndërtimit të hekurudhës, theksoi se Bullgaria po punonte për një alternativë ndaj Korridorit 10 dhe po e vendoste Maqedoninë në një pozitë të palakmueshme.
“Bullgaria po ushtron presion të madh për të zhvilluar një alternativë ndaj Korridorit 10, domethënë, nga Nishi, në vend që hekurudha të zbresë në Shkup dhe Selanik, duhet të shkojë në lindje deri në Bosilegrad, dhe pastaj përgjatë lumit Struma të zbresë nëpër Bullgari dhe pastaj të lidhet me Selanikun. Kjo është beteja që po zhvillohet aktualisht pas kuintave. Nëse kjo betejë realizohet, Maqedonia do të bëhet shtojca e Ballkanit. Dhe kjo është arsyeja pse ata janë nervozë, sepse ne po shkatërrojmë atë strategji për ta, duke u përqendruar në korridorin që është më fitimprurës ekonomikisht dhe më natyral, në të njëjtën kohë ne po ndërtojmë edhe Korridorin 8”, theksoi Ministri Nikolloski.
Më 15 janar të këtij viti, Qeveria Bullgare i dërgoi Republikës së Maqedonisë së Veriut një projekt-marrëveshje për përgatitjen, ndërtimin dhe funksionimin e një tuneli hekurudhor ndërkufitar që lidh të dy vendet. Siç njoftoi në atë kohë Ministria Bullgare e Transportit dhe Komunikacionit, nënshkrimi i marrëveshjes do të zgjidhë çështjet teknike, financiare, ligjore dhe organizative që lidhen me ndërtimin e tunelit. Pala bullgare, thuhej në deklaratë, është e gatshme të fillojë negociatat me Maqedoninë e Veriut mbi tekstet e propozuara sa më shpejt të jetë e mundur, dhe më pas të vazhdojë me nënshkrimin e tyre.
Sipas propozimit, të dy vendet do të bien dakord se cili do të jetë përgjegjës për ndërtimin e objektit ndërkufitar, për prokurimin publik dhe për mbikëqyrjen e ndërtimit, dhe do të bëjnë çdo përpjekje për të siguruar ndihmë në formë grantesh për ndërtimin e tunelit dhe infrastrukturës hekurudhore ngjitur me të, duke respektuar kërkesat e BE-së dhe NATO-s në lidhje me standardet e Rrjetit Trans-Evropian të Transportit (TEN-T).
Për pjesën e tretë të hekurudhës për në Bullgari, pala maqedonase dhe bullgare kanë zhvilluar dy takime deri më tani, një në Bruksel më 16 tetor të vitit të kaluar kur ranë dakord të mbajnë një dialog të rregullt në nivel të lartë dhe të formojnë një grup të përbashkët pune për Korridorin 8, dhe një në Sofje më 31 tetor të vitit të kaluar, pas të cilit pala maqedonase njoftoi se argumentet e saj ishin pranuar: të ketë një projekt të përbashkët në mënyrë që të mos ndërtohet një tunel që nuk të çon askund, që Bullgaria të përfundojë pjesën e saj të hekurudhës dhe që çmimi i vetë projektit të rishikohet.
Zëvendëskryeministri dhe ministri bullgar i Transportit, Grozdan Karaxhov, thotë se nuk është e vërtetë që Bullgaria nuk po ndërmerr asnjë veprim për lidhjen hekurudhore midis dy vendeve në Korridorin 8.
“Ne e dërguam marrëveshjen, dhe ku është Nikolloski për ta nënshkruar? Ndërsa Nikolloski po e thotë këtë, treni kaloi nëpër Pernik, nëpër Radomir dhe arriti në Qyustendil, dhe prej andej arriti në stacionin e fundit, Gjueshevo, për të pritur atë maqedonase “, tha Karaxhov në një intervistë për televizionin BNT.
Karaxhov thekson se Bullgaria po projekton një linjë të re, 90 për qind të përbërë nga Radomir dhe Gjueshevo, për të zgjeruar kthesat, duke lejuar trenat të udhëtojnë me shpejtësi prej 160 kilometrash në orë. “Në vitin 2032, kur të arrijmë një shpejtësi treni prej 160 kilometrash në orë, do t’i pyes ata në anën tjetër, nëse do të ketë apo jo tunel”, thotë Karaxhov.
Në fillim të vitit, Bullgaria dërgoi një projekt-marrëveshje për ndërtim të përbashkët nga pala bullgare. Pastaj ata thanë se mund të fillonin menjëherë ndërtimin e seksionit prej 2.4 kilometrash nga Gjuesheva deri në kufi, por se fillimi aktual varet nga ndërtimi i tunelit, një çështje për të cilën të dyja palët nuk kanë mundur të bien dakord për muaj të tërë.
Në mesin e muajit mars autoritetet bullgare hodhën poshtë pretendimet mediatike se Bullgaria ka shtyrë modernizimin e seksionit bullgar. Linja hekurudhore Radomir – Gyueshevo është funksionale dhe pas përfundimit të seksionit prej 2.5 km nga Gjueshevo në Deve Bair, ajo do të jetë në gjendje të lidhet me rrjetin e operatorit RMV nëpërmjet një tuneli ndërkufitar. Për më tepër, NRIC ka porositur projektimin e rehabilitimit të të gjithë seksionit për shpejtësi deri në 160 km. Ky projekt financohet gjithashtu nga Programi i Lidhshmërisë së Transportit 2021 – 2027. Ministria bullgare e transportit thekson se falë përpjekjeve të palës bullgare, rruga e Korridorit 8: Sofje – Shkup – Durrës – Bari (në rrugë detare) është tani pjesë e korridorit të ri evropian të transportit “Ballkani Perëndimor – Mesdheu Lindor”, i cili është përfshirë në Rregulloren e re (BE) 2024/1679 të Parlamentit Evropian dhe të Këshillit të 13 qershorit 2024 mbi udhëzimet e Bashkimit për zhvillimin e Rrjetit Trans-Evropian të Transportit.
Gjithashtu thuhet se Bullgaria po punon në mënyrë aktive për të finalizuar aktivitetet e modernizimit të infrastrukturës hekurudhore përgjatë Korridorit 8 në territorin e saj, duke përfshirë ndërtimin e një lidhjeje të drejtpërdrejtë hekurudhore midis Republikës së Bullgarisë dhe Republikës së Maqedonisë së Veriut.
Seksioni i parë i kësaj hekurudhe është nga Kumanova në Beljakovcë, 31 kilometra i gjatë, i dyti është nga Beljakovca në Kriva Pallankë, 34 kilometra i gjatë, dhe i treti nga Kriva Pallanka deri në kufirin me Bullgarinë. Faza e tretë më parë u paraqit si “pjesa më e vështirë dhe më e shtrenjtë”, sepse 24 tunele dhe 51 ura ishin projektuar për një gjatësi prej 23 kilometrash, që do të thotë se duhet të ketë një tunel dhe dy ura për çdo kilometër, si dhe stacione hekurudhore pranë Kriva Pallankës dhe fshatit Zhidillovo. Boshti transnacional i transportit Lindje-Perëndim (Korridori 8) shtrihet nga porti i Barit në Itali deri në portet e Varnës dhe Burgasit në Bullgari. Pjesa qendrore e këtij korridori panevropian prej 315 kilometrash kalon nëpër Maqedoninë e Veriut – Kërçovë, Shkup, Kumanovë, Belljakovcë dhe Kriva Pallankë, por nuk ka lidhje hekurudhore nga Kërçova deri në kufirin me Shqipërinë dhe nga Kumanova deri në kufirin me Bullgarinë. /Kohë/
