Ndryshimet në Kodin Penal të nenit 353 “Shpërdorimi i pozitës dhe autoritetit zyrtar” dhe i nenit 394 “Shoqëri Kriminale”, të cilat do të sjellin ulje të dënimi për forma të ndryshme të krimit u miratuan dje nga Parlamenti me flamur evropian. Ndryshimet do të sjellin parashkrimin e proceseve gjyqësore për këto krime dhe të gjithë ata që kanë dënime në gjykatat më të larta do të shpëtojnë nga ndjekja penale ose do të marrin dënime shumë më të vogla.
“Këto propozime as nuk u propozuan dhe as nuk u diskutuan në grupin e punës për hartimin e Kodit të ri Penal”, thonë nga grupi i organizatave të shoqërisë civile “Bluprint”, të cilët kanë marr pjesë në grupin e punës me përfaqësuesit e tyre në ndryshimet e Kodit Penal.
Nga atje edhe para miratimit të ndryshimeve, paralajmëruan se nuk pajtohen me ndryshimet që janë të panevojshme, të cilat do të ndikojnë uljen edhe më shumë të besimit të qytetarëve në gjyqësor.
“Dëshirojmë të theksojmë se në vitin 2018, në një procedurë për harmonizimin e Kodit Penal me Konventën e Stambollit, u reduktuan dënimet për krime të caktuara, gjë që bëri të mundur vendosjen e dënimeve më të ulëta, përfshirë edhe dënimet me kusht, në disa prej rasteve të iniciuar nga PSP, si për shembull në lëndën ‘Trust’. Një pjesë e organizatave të shoqërisë civile reaguan publikisht gjatë asaj periudhe dhe kërkuan që propozimi të tërhiqet nga procedura parlamentare, por kjo nuk ndodhi dhe menjëherë pas miratimit të ndryshimeve konkrete, ata tashmë kishin një ndikim efektiv në sa më sipër. subjekt i përmendur”, thonë nga grupi Blueprint.
Ndikimi efektiv në çështjen e përmendur gjyqësore solli efektivisht më shumë vota parlamentare për amendamentet e atëhershme kushtetuese. Në opinion ka dyshim se edhe këtë herë ndryshimet e treguara po kryhen për të njëjtin qëllim.
Transparency International – Maqedoni thonë se këtë praktikë të ligjeve të porositura tashmë është e njohur dhe e kemi parë në kohën kur është dashur të sigurohen votat për Marrëveshjen e Prespës.
“Ligjet e përshtatura përfaqësojnë një formë relativisht të re të korrupsionit të nivelit të lartë, ku ligjet dhe rregulloret miratohen ose ndryshohen në heshtje për të përfituar interesat private të një personi apo kompanie. Në këtë rast, tashmë ka një praktikë të arritjes së qëllimeve të caktuara politike me një ‘amnisti të heshtur’ , për të cilën edhe një herë shemben të gjitha angazhimet për një shtet ligjor para angazhimit për kompromis politik”, thonë nga atje.
Organizata tregon se dëmi që mund të ndodhë si rezultat i vendimeve të tilla ligjore, ku praktikisht ndodh mosndëshkimi, do të ishte i madh. Duke qenë se neni 3 i Kodit Penal parashikon që nëse ligji ndryshohet një herë ose më shumë pas kryerjes së veprës penale, duhet të zbatohet ligji që është më i butë për shkelësin – kjo do të thotë se disa procedura do t’i nënshtrohen parashkrimit.
Edhe analisti politik, Dame Çkatroski shprehet se ndryshimet ligjore në kodin penal, janë indirekisht të lidhura me votimin e ndryshimeve kushtetuese.
“Grubi në mënyrë decide deklaroi se kjo po hidhet në votim për shkak të kërkesës së Mickoskit. Institucionet kanë të drejtën diskrecionale ta vendosin atë me një flamur të gjelbër, megjithëse është atipik, por lidhet indirekt me votimin e ndryshimeve kushtetuese pas marrëveshjes me Bullgarinë. Asgjë këtu nuk është e habitshme. Një rrjedhë normale e punëve për të cilën është rënë dakord prej disa kohësh. Këtu as BE-ja dhe as SHBA-ja nuk do të flasin sepse i kuptojnë të gjitha këto”, ka deklaruar Dame Çkatroski, analist.
Edhe pse VMRO-DPMNE opozitare propozimin e qeverisë për ndryshime ligjore e quajti tentativë për amnisti të krimeve të pushtetit aktual, sipas bashkëbiseduesve tanë, për momentin është para së gjithash amnisti për zyrtarët e opozitës të ndjekur penalisht. Pritej që të sigurojnë ndryshime në qëndrimin ndaj ndryshimeve kushtetuese në mesin e disa deputetëve të VMRO-DPMNE-së, gjë që më pas do të rezultonte me ndryshime në krye të partisë, duke pasur parasysh se lideri i saj kishte paralajmëruar se do të largohej nëse njëri prej deputetët e tyre votuan për amendamentet kushtetuese.
Ministri i Punëve të Jashtme, Bujar Osmani dy ditë më parë ka shprehur besimin se përkrahja për ndryshimet kushtetuese do të sigurohet shumë shpejt.
“Ka zhgënjime, ka pakënaqësi, por mendoj se meqë debati vazhdon dhe proceset shpjegohen, mendoj se shumë shpejt do të arrijmë në atë pikë ku do të ketë mbështetje më të gjerë”, tha Osmani në Tetovë.
Ndërsa, kohë më parë ai kishte thënë se procesi nuk duhet të zvarritet dhe shpjegoi pse nuk duhet lënë pas zgjedhjeve.
“Momenti është tani dhe menjëherë. Pas skriningut duhet të hapet kapitulli i parë dhe në këtë mes duhen ndryshime kushtetuese. Të gjithë ata që i njohin problemet e BE-së, e dinë se duhet reaguar tani. Nuk duhet të krijojmë një hendek kohor midis nëntorit 2023 dhe hapjes së klasterit të parë. Nëse ndryshimet kushtetuese lihen pas zgjedhjeve, atëherë zgjedhjet do të jenë vetëm referendum për ndryshimet kushtetuese. Dhe nuk duhet të jetë kështu, zgjedhjet duhet të jenë për zgjedhjen e qeverisë”, kishte theksuar kohë më parë Osmani. /koha/
