Nga ish-amabasadori i Franës, Gerard Araud
botuar në median ‘The Telegraph’
Ne evropianët jemi ende të bindur për rëndësinë e kontinentit tonë të vogël, jo vetëm në historinë e njerëzimit por edhe në formësimin e botës sot. Ne u japim leksione të tjerëve bazuar në vlera që besojmë me vendosmëri se janë universale. Ne e mendojmë veten si fisnikë, të fuqishëm dhe me qëllime të mira. Por periudha e fuqisë së vërtetë evropiane ishte në të vërtetë vetëm një goditje historike. Po, evropianët dominuan botën midis 1815 dhe 1945, dhe që atëherë e deri më sot ne kemi qëndruar vetëm pas SHBA-së. Por kjo ishte vetëm dy shekuj: një presje në historinë e botës. Deri në vitin 1650, GDP e Indisë dhe deri në vitin 1750, GDP e Kinës ishin ndoshta më të mëdha se çdo vend në Evropë.
Pra, në Nju Delhi dhe Pekin ne dominuam gjatë periudhës sonë të dominimit dhe ribalancimi ekonomik që po ndodh gjatë dekadave të fundit midis Evropës dhe Azisë, shihet thjesht si një kthim në normën historike afatgjatë. Nuk është çudi që në vitin 2016, Barack Obama në një intervistë me ‘The Atlantic’ dukej se besonte se e ardhmja e njerëzimit do të vendosej midis Nju Delhit, Pekinit dhe Los Anxhelosit.
Në të vërtetë, kur shërbeva si ambasador i Francës në Uashington vura re se trashëgimtarët tanë na shihnin me një përzierje indiferentizmi dhe neglizhence. Ne ishim halla e vjetër, thëniet e zhurmshme të së cilës u injoruan pak a shumë butësisht. Për SHBA-në, rritja potenciale por edhe sfidat kryesore janë në Azi, ndaj është e logjikshme që Uashingtoni të orientohet drejt këtij kontinenti. Nuk mund të ketë konfuzion për këtë. Për SHBA-në, Rusia është një fuqi rajonale por jo në qendër të vëmendjes së tyre. Ata duan t’i japin fund luftës në Ukrainë sa më shpejt të jetë e mundur për të përballuar kërcënimin e vërtetë: Kinën.
A jemi ne evropianët në gjendje të dëshmojmë se kemi ende rëndësi, se nuk jemi thjesht një destinacion turistik periferik?
Unë dyshoj në të dhe për një arsye shumë të veçantë. Si një francez që e ka parë vendin e tij, Kinën e Evropës në 1815, të humbasë gradualisht fuqinë e saj paralelisht me rënien demografike, unë besoj fuqishëm se demografia është fati. Mbi këtë bazë, Evropa po përballet me një situatë të paprecedentë. Popullsia e përgjithshme e saj parashikohet të bjerë me 5% midis 2010 dhe 2050, por me 17% në mesin e moshave 25 deri në 64 vjeç. Popullsia e Hungarisë, shteteve baltike, Sllovakisë, Bullgarisë, Portugalisë, Italisë dhe Greqisë tashmë po zvogëlohet. Mosha mesatare e evropianëve është 42 vjeç krahasuar me 38 në SHBA. Ajo po rritet mesatarisht me 0.2 vjet në vit.
Çfarë do të thotë?
Më pak kërkesë dhe për rrjedhojë më pak rritje dhe shoqëri më pak dinamike. Në terma më konkretë, ajo sjell një kërcënim për “modelin evropian”, i cili bazohet në një kompromis të vështirë midis një shteti të mirëqenies dhe realitetit ekonomik. Votuesit e moshuar i privilegjojnë të parët në kurriz të të dytëve. Kjo do të bëhet më problem në dekadat e ardhshme, duke pasur parasysh se numri i evropianëve të moshës mbi 80 vjeç do të dyfishohet. Mosha e vjetër do të thotë shpenzime gjithnjë në rritje për shëndetin dhe ndihmën personale. Kriza demografike, nga ana tjetër, do të copëtojë shoqëritë tona midis të moshuarve në moshë pune dhe pensionistëve. Më akute, evropianët do të luftojnë për çështjen e emigracionit. Ekspertët janë shumë të qartë në vlerësimin e tyre për të rritur lindjet, nuk ka alternativë tjetër për të kapërcyer rënien demografike në Evropë përveç imigrimit.
Në Evropën e sotme, është një eufemizëm të thuhet se kjo zgjidhje nuk do të mirëpritet përgjithësisht. Kur një ministër francez nënkuptoi se mund të na duhet të pranojmë një numër të kufizuar emigrantësh për t’u përballur me mungesën e personelit në disa sektorë, pati një zemërim të tillë sa ai menjëherë u kundërpërgjigj. Britania e Madhe u largua nga BE kryesisht për të ndaluar imigracionin edhe nga vendet evropiane. Në vitin 2015, Gjermania mund të kishte hapur kufijtë e saj për më shumë se një milion emigrantë nga Lindja e Mesme, por kjo ishte në përgjigje të një emergjence humanitare.
Është e vështirë të imagjinohet, të përsëritet për arsye thjesht ekonomike. Në të vërtetë, një fluks i tillë i nevojshëm punëtorësh në një vend që plaket me shpejtësi do të ishte me siguri i pamundur të rinovohej. Në këtë kontekst, emigracioni nga Evropa është veçanërisht i padëshiruar. Po humbasim individë të rinj me arsim të lartë që shkojnë kryesisht në SHBA, për mundësi më të mira, qoftë në sektorin kërkimor, akademik apo privat. Kur udhëtoja në Amerikë, kudo që shkoja takoja studiues, kirurgë, mësues dhe sipërmarrës evropianë. Ishte e vështirë të mos ndjeje trishtim që këta të rinj, të cilët vendet tona i kishin arsimuar me kosto të lartë, po pasuronin SHBA-në.
Por shpjegimi i tyre ishte gjithmonë i njëjtë: financim më i mirë, më shumë mundësi. Fatkeqësisht, vendet në plakje kanë më pak para dhe priten t’i duan rregullat. Mos thuaj se pesimizmi im është vetëm rënkimi i zakonshëm francez, e ardhmja e njerëzimit do të vendoset patjetër diku tjetër. /Panorama/
