Para çdo cikli zgjedhor në shtetin fqinj shtrohet pyetja se sa maqedonas kanë nënshtetësi bullgare. “Gjithnjë e më pak maqedonas kanë kërkuar të bëhen shtetas bullgarë në 3 vitet e fundit, por arsyeja e kësaj tendence nuk ishin aq marrëdhëniet dypalëshe mes dy vendeve apo vetoja bullgare, por keqkuptimet e reja ligjore”, shkruan gazeta bullgare “24 çasa”.
Sipas gazetës, e cila publikon një sqarim nga Ministria e Drejtësisë, shkak për këtë është bërë numri i madh i dosjeve për shtetësinë bullgare, por edhe nevoja për kontrolle shtesë nga MPJ dhe MPB për vërtetësinë dhe besueshmërinë e dokumenteve të bashkangjitura. , të cilat përcaktojnë origjinën bullgare. Kjo zakonisht duhej vërtetuar me dokumente zyrtare të lëshuara nga shteti apo institucionet bullgare për prindërit, gjyshërit e tyre, si certifikatat e lindjes, të dhënat ushtarake, certifikatat e lindjes, medaljet, urdhrat, diplomat…
Problemi ishte se shumica e aplikantëve nuk kishin dokumente të tilla, kryesisht në ish-republikat jugosllave dhe në Maqedoninë e Veriut, gjoja sepse ishin humbur ose shkatërruar gjatë okupimit serb, kur bullgarët u persekutuan, u burgosën, u vranë. Deri në vitin 2021, me këto raste merrej Agjencia Shtetërore për Bullgarët Jashtë vendit, e cila kërkonte edhe dokumente dhe prova dytësore, me statistika, mendime historianësh dhe intervista me aplikantët dhe nëse mund të vërtetohej se aplikanti është pasardhës i një bullgari, atëherë agjencia ka lëshuar certifikatën e kërkuar.
Ajo praktikë u ndërpre në vitin 2021 me ndryshimin e ligjit, pas një sërë skandalesh që tregonin se certifikata të tilla u lëshoheshin maqedonasve, serbëve, shqiptarëve dhe të tjerëve pa asnjë arsye. Në vitin 2013, zëvendësministri i atëhershëm i Drejtësisë, Ilija Angelov, dy herë e njoftoi Prokurorinë se Agjencia ka lëshuar certifikata të origjinës në kundërshtim me ligjin. Kontrolli tregoi se nga 810 dosje të përzgjedhura rastësisht midis 2011 dhe 2013, 717 nuk mbështeteshin me asnjë dokument. /koha/
