Me 10 vota “për”, shtatë “kundër”, Komisioni për Çështje Kushtetuese dje miratoi në lexim të parë propozimin për hapjen e Kushtetutës. Qeveria të martën e kaluar ka dorëzuar në Parlament propozimin për ndryshime kushtetuese. Ndërhyrjet në Kushtetutë, siç theksohet nga Qeveria, i referohen shtimit të pjesëve të kombeve në Preambulë dhe nenet 49 dhe 78 të Kushtetutës, kur numërohen pjesët e kombeve në shtet. Në formulimin: “Qytetarët e Republikës së Maqedonisë së Veriut, populli maqedonas, një pjesë e popullit shqiptar, populli turk, populli vllah, populli serb, populli rom, populli boshnjak dhe të tjerët”, pas fjalës populli boshnjak vendoset presje dhe shtohen: populli bullgar, populli kroat, populli malazez, populli slloven, populli hebre dhe populli egjiptian. Në përputhje me këtë, edhe në Komisionin për Marrëdhënie ndërmjet Komuniteteve është bërë një amendament për të ruajtur barazinë e përfaqësuesve në Kuvend të të gjitha komuniteteve të përcaktuara në Preambulën e Kushtetutës.
Kryetar i Komisionit për Çështje Kushtetuese sipas detyrës zyrtare është kryeparlamentari Talat Xhaferi, zëvendës i tij është Arta Bilalli-Zendeli, anëtarë të Komisionit janë Daniela Stojanovska Panovska, Nenad Kociq, Martin Kostovski, Emilia Rambabova, Ilija Nikollovski, Daniela Markoska, Marija Angelova, Antonio Milloshoski, Jovan Jauleski, Lidija Petkoska, Gordana Siljanovska Davkova, Dafina Stojanoska, Ivan Stoilkoviq, Fisnike Bekteshi Shaqiri, Remzi Mehmedi, Ane Laskoska dhe gjashtëmbëdhjetë deputetë të tjerë janë zëvendës anëtarë të Komisionit.
Neni 196, paragrafi 2 i Rregullores së Parlamentit përcakton se hetimi i propozimit për aderim në ndryshimin e Kushtetutës në Komisionin për Çështje Kushtetuese duhet të zgjasë më së shumti dhjetë ditë pune. Gjatë hetimit, një anëtar i Komisionit për Çështje Kushtetuese dhe një deputet mund të flasin disa herë gjithsej 20 minuta, ndërsa koordinatori i një grupi parlamentar gjithsej 30 minuta. Përfaqësuesi i propozuesit në kërkim mund të flasë disa herë, por jo më shumë se 30 minuta në total.
Sipas kumtesës së Parlamentit, duke pasur parasysh se 2 gushti është ditë jopune, ndërsa seanca për Çështje Parlamentare tashmë është caktuar për 27 korrik, puna e Komisionit për Çështje Kushtetuese pritet të përfundojë në periudhën 7-9 gusht. Koalicioni qeverisës i përbërë nga LSDM, BDI, LDP, RDM, Aleanca për Shqiptarët dhe partitë tjera më të vogla do ta mbështesin iniciativën për ndryshime kushtetuese. Sipas kornizës së negociatave, Maqedonia e Veriut duhet të miratojë ndryshimet kushtetuese deri në fund të nëntorit, kur përfundon skriningu për vendin, pas së cilës duhet të mbahet seanca e dytë ndërqeveritare. Nëse kjo nuk ndodh, ka paralajmërime se procesi i negociatave me BE-në mund të ndalet.
E vërteta është se nuk do të ketë marrëveshje më të mirë dhe nuk do të ketë kornizë tjetër negociuese dhe këtë e thotë Bashkimi Evropian, tha kryeministri Dimitar Kovaçevski në fjalimin para Komisionit për ndryshime kushtetuese, në të cilin sipas Rregullores duhej të shpjegonte propozimin dhe nevojën për hapjen e Kushtetutës. “Ministrat në Qeveri treguan ndërgjegje dhe unanimitet. Ne përcaktuam propozimin për Kushtetutën dhe vendosëm të mos llogarisim me vlerësime partiake, vendosëm të mos mendojmë për veten, por për qëllimin evropian. Në javët e ardhshme do të bëhet e qartë se kush mendon për veten dhe kush për fëmijët dhe qytetarët. Secili duhet të vendosë vetë nëse do të votojë për Evropën apo do ta shtypë zërin e ndërgjegjes brenda vetes dhe të vendosë ta çojë vendin në izolim me urdhër të dikujt” , tha Kovaçevski. Ai, në pothuajse të gjitha fjalimet e tij thekson nevojën e miratimit të ndryshimeve kushtetuese në mënyrë që vendi të vazhdojë procesin e integrimit evropian. Njëkohësisht ai u bën thirrje deputetëve të VMRO-DPMNE-së që të ndryshojnë qëndrimin e tyre dhe t’i mbështesin ndryshimet kushtetuese. Pas dorëzimit të amendamenteve në Parlament, më 19 korrik, ai theksoi se pret të ketë një diskutim të frytshëm, një diskutim konstruktiv për ndryshimet kushtetuese dhe se uron një konsensus ndërpartiak për vazhdimin e integrimit evropian të shtetit. “Tani varet nga ne, nga vendimet që do të marrim, si dhe në çfarë mënyre dhe sa shpejt do të vazhdojmë dhe përfundojmë rrugën e integrimeve evropiane. Këto ndryshime kushtetuese nuk prekin asnjë çështje identitare”, tha Kovaçevski.
Lideri i partisë opozitare Hristijan Mickoski dje tha se qëndrimi i tyre mbetet i njëjtë dhe se ai është i mbështetur nga organet e partisë dhe grupi parlamentar. “Qëndrimi ynë është i argumentuar mirë dhe nuk ka ndryshuar deri më tani. Nuk shoh asnjë arsye, nën një presion të tillë, që të ndryshohet. Ai është i përkrahur edhe nga organet e partisë, nga grupi parlamentar dhe presim sjellje evropiane nga partnerët tanë strategjikë dhe me një qeveri të ardhshme të ulemi, një pjesë e atyre rrethanave që janë problematike dhe ne na shqetësojnë do të ndryshohen, tha Mickoski. Deputetët e kësaj partie ishin pranishëm në Parlament kur pika u fut në rend dite, ndërkaq kanë paralajmëruar se do të votojnë kundër. Opozita gjithashtu kërkon mbajtjen e zgjedhjeve të shpejta parlamentare.
Presidenti i shtetit, Stevo Pendarovski, të dielën nga Pusteci tha se pret që në muajt e ardhshëm “të kemi bisedime intensive ndërmjet pushtetit dhe opozitës, në të cilat më në fund do të mund të bindemi se ky është një moment strategjik që nuk duhet ta humbim për të ardhmen e vendit”. Pendarovski tha se nuk pret që hapja e Kushtetutës të ndodhë në gusht. “Qëndrimet e dy grupacioneve në Kuvend janë shumë të qarta dhe deri më tani nuk kanë ndryshuar. Nga e marta më tej fillon procedura në Parlament. Nuk pres faza e parë e votimit për hapjen eventuale të ndryshimeve kushtetuese të ndodhë në gusht, kam pritshmëri se kjo do të jetë me siguri pas pushimeve vjetore, diku nga fundi i shtatorit. Ndryshe, e gjithë korniza kohore e cila pritet eventualisht ta ndryshojmë Kushtetutën duhet të përfundojë formalisht deri më 30 nëntor, derisa zgjat skriningu, potencoi Pendarovski. /koha/
