Kushtetuta e Maqedonisë, si akti më i lartë juridik i shtetit, është miratuar më 17 nëntor 1991 dhe ka pësuar tetë ndryshime me 36 amendamente deri më tani. Që dje, në procedurë parlamentare hyri propozimi i Qeverisë për amendamentin e ri të nëntë të Kushtetutës, me të cilin parashihet që në Preambulë të përfshihen edhe popujt “bullgarë, kroat, malazez, slloven, hebre dhe egjiptian”. Kushtetuta u ndryshua për herë të fundit më 11 janar 2019, kur Parlamenti me 81 vota “për”, asnjë “kundër” dhe asnjë “abstenim” miratoi katër amendamentet për ndryshimin e emrit kushtetues nga Republika e Maqedonisë në Republika e Maqedonisë së Veriut. Hyrja në fuqi e Marrëveshjes së Prespës e cila u nënshkrua me Republikën e Greqisë më 17 qershor 2018.
Ndryshimet e para të Kushtetutës u miratuan më 6 janar 1992 me miratimin e amendamenteve I dhe II. Ata konfirmojnë se shteti nuk ka pretendime territoriale ndaj shteteve fqinje dhe nuk do të ndërhyjë në të drejtat sovrane dhe punët e brendshme të shteteve të tjera. Më 1 korrik 1998, me iniciativë të Gjykatës Supreme u miratua Amendamenti III dhe me të, afati për kohëzgjatjen maksimale të paraburgimit deri në aktakuzë u zhvendos nga 90 në 180 ditë nga dita e paraburgimit.
Deputetët në seancën e Parlamentit më 16 nëntor 2001 miratuan amendamentet IV, V, VI, VII, VIII, IX, X, XI, XII, XIII, XIV, XV, XVI, XVII dhe XVIII. Këto ndryshime janë miratuar si obligim nga Marrëveshja Kornizë e Ohrit. Preambula e Kushtetutës, e cila është shkruar në vetëm në një paragraf. Në mënyrë krejtësisht të re është rregulluar çështja e aplikimit të gjuhëve zyrtare dhe shkrimit të saj në të gjithë territorin e shtetit dhe në njësitë e vetëqeverisjes lokale.
Në rendin kushtetues të shtetit është futur një vlerë e re themelore, përkatësisht përfaqësimi adekuat dhe i drejtë i qytetarëve nga komunitetet tjera në organet e pushtetit shtetëror dhe institucionet e tjera publike në të gjitha nivelet. Lista e bashkësive fetare e krijuar në Kushtetutën e vitit 1991 është zgjeruar. Të drejtat e pakicave etnike janë të rregulluara. Garantohet mbrojtja, promovimi dhe pasurimi i pasurisë historike dhe artistike të shtetit dhe të të gjitha komuniteteve në të. Parashikohet që për ligjet që prekin drejtpërdrejt kulturën, përdorimin e gjuhëve, arsimin, dokumentet personale dhe përdorimin e simboleve, Parlamenti vendos me shumicën e votave të deputetëve të pranishëm dhe duhet të ketë shumicë votash nga deputetët e pranishëm që u takojnë komuniteteve që nuk janë shumicë në shtet – e njohur ndryshe si Parimi i Badenterit. Mënyra e zgjedhjes (shumica e dyfishtë) dhe kompetencat e Avokatit të Popullit janë të rregulluara. Është formuar Komisioni për marrëdhënie ndërmjet komuniteteve i themeluar nga Parlamenti dhe është përcaktuar përbërja e tij. Është rregulluar përfaqësimi i pjesëtarëve të komuniteteve pakicë në Këshillin Gjyqësor Republikan, në Gjykatën Kushtetuese dhe në Këshillin e Sigurimit. Është zgjidhur çështja e miratimit të ligjeve në fushën e vetëqeverisjes lokale (shumica e dyfishtë e votave), si dhe kompetencat e njësive të vetëqeverisjes vendore.
Është rregulluar edhe procedura për marrjen e vendimit për ndryshimin e Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë. Sipas amendamentit të fundit, Preambula, nenet për vetëqeverisjen lokale, neni 131, gjegjësisht vendimi për aderim në amendamentin e Kushtetutës, si dhe nenet që rregullojnë vlerat themelore, të drejtën për barazi, si dhe të drejtat e komuniteteve pakicë dhe vendimi për shtimin e një dispozite të re, e cila i referohet temës së atyre dispozitave apo neneve, nuk mund të ndryshohet pa një shumicë prej dy të tretave të votave nga numri i përgjithshëm i deputetëve, në të cilin duhet të ketë shumicën e votat nga numri i përgjithshëm i deputetëve që u takojnë bashkësive që nuk janë shumicë në Republikën e Maqedonisë.
Më 26 dhjetor 2003, ligjvënësit miratuan Amendamentin XIX, i cili parashikon heqjen e paprekshmërisë së sekretit për të gjitha format e tjera të komunikimit, jo vetëm letrat, siç përcaktohet me Kushtetutën e vitit 1991. Është konstatuar se devijimi është kryer në bazë të vendimit të gjykatës, në kushtet dhe procedurën e përcaktuar me ligj dhe për arsye saktësisht të përcaktuara.
Amendamentet XX, XXI, XXII, XXIII, XXIV, XXV, XXVI, XXVII, XXVIII, XXIX dhe XXX janë miratuar nga Parlamenti në seancën e mbajtur më 7 dhjetor 2005. Ato i referohen reformave të sistemit gjyqësor, pra ndryshimit të organizimit të sistemit gjyqësor, zgjedhjes së gjyqtarëve dhe prokurorëve publikë. Ministrave i është hequr imuniteti, ndërsa kryetarit të Qeverisë i ruhet vetëm imuniteti, pasi vendimin për heqjen e imunitetit e merr Parlamenti e jo Qeveria, siç parashikohet në Kushtetutën e vitit 1991.
Në seancën parlamentare të mbajtur më 9 janar 2009, u miratua amendamenti XXXI i Kushtetutës, i cili vendosi për zgjedhjen e Presidentit të Republikës në raundin e dytë zgjedhor (kandidati që do të marrë shumicën e votave nga zgjedhësit që kanë votuar, nëse kanë shkuar në zgjedhje, do të zgjidhen më shumë se 40 për qind e numrit të përgjithshëm të votuesve në Republikë).
Amendamenti XXXII i Kushtetutës është miratuar në seancën e Parlamentit të 12 prillit 2011 dhe ka të bëjë me pamundësinë e privimit të shtetësisë qytetarit të Republikës së Maqedonisë, përkatësisht pamundësisë për përjashtimin e tij nga shteti. Shtetasi i Republikës së Maqedonisë nuk mund të ekstradohet në shtet tjetër, përveç në bazë të marrëveshjes ndërkombëtare të ratifikuar dhe me vendim të gjykatës.
Ndryshimet e fundit kushtetuese u bënë më 11 janar 2019, kur ligjvënësi miratoi amendamentet XXXIII, XXXIV, XXXV, XXXVI të Kushtetutës, të cilat hynë në fuqi me hyrjen në fuqi të Marrëveshjes Përfundimtare për Zgjidhjen e Diferencave të përshkruara në Rezolutat 817 (1993) dhe 845 (1993) të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, për përfundimin e vlefshmërisë së Marrëveshjes së Përkohshme të vitit 1995 dhe për krijimin e një partneriteti strategjik ndërmjet palëve dhe ratifikimin e Protokollit të Aderimit në NATO. nga Pala e Parë e Marrëveshjes Përfundimtare. Me këto ndryshohet emri i shtetit nga “Republika e Maqedonisë” në “Republika e Maqedonisë së Veriut”, bëhen ndryshime në Preambulë, garantohet sovraniteti, integriteti territorial dhe pavarësia politike e shteteve fqinje dhe kujdesi për diasporën. /koha/
