Dashnor Kokonozi
Më se 25 vjet më parë lexova një ese të Kunderës mbi Franc Kafkën. Më pëlqeu aq shumë sa vendosa ta ndaj me të tjerët, duke e përkthyer për shtypin e kohës.
Ishte hera e parë që kuptova thelbin e narrativës së Kafkës.
Po sjell këtu një paragraf:
“… Miku im Jozef Skordvecki tregon në librin e tij një ngjarje që ka ndodhur me të vërtetë. Një inxhinier nga Praga u ftua në një sesion shkencor në Londër, ku mori pjese në diskutime. Disa orë pas kthimit në Pragë mori në zyrën e tij gazetën Rude Pravo, të përditshmen zyrtare të Partisë dhe në faqet e saj lexoi: ‘Një inxhinier çek, pjesëmarrës në një konference në Londër, pasi bëri në shtypin perëndimor një deklaratë në të cilën shpifi kundër Partisë Socialiste, vendosi të qëndrojë në Perëndim’.
Nuk ishte aspak shaka, një emigrim i tillë i paligjshëm me rrethanat renduese te deklaratës kushtonte paktën njëzet vjet burg.
Inxhinieri ynë nuk u besonte syve. Por, nuk ka asnjë dyshim, artikulli flet për të. Në zyrë hyn sekretarja e tij e cila e sheh dhe klith e tmerruar: ‘O Perëndi, është kthyer. Është çmenduri, e lexuat artikullin e shkruar për ju’?
Inxhinieri nxiton menjëherë në redaksinë e Rude Pravos dhe gjen aty kryeredaktorin që përpiqet të shfajësohet, është pa dyshim diçka shumë e pakëndshme, por ai nuk ka të bëjë fare me atë ngjarje. Teksti ka ardhur drejtpërdrejtë nga Ministra e Brendshme.
Inxhinieri niset atëherë në Ministri. Aty i thonë se padyshim ka ndodhur një gabim, por ata të Ministrisë së Brendshme janë dorëjashtë në këtë çështje. Raporti për inxhinierin ka ardhur nga shërbimi i fshehtë i Ambasadës çeke në Londër. Inxhinieri, gjithsesi, kërkon të behet një përgënjeshtrim. Ah, jo, i përgjigjen, një përgënjeshtrim as që diskutohet, po ti rri i qetë, asgjë nuk do të ndodhë.
Por, inxhinieri nuk mundte të ishte i qetë. Bile shumë shpejt vërejti se përgjohej, se e kishte telefonin të kontrolluar, se ndiqej në rrugë. Gjumi iu prish, e mbërthente makthi, deri sa një ditë, duke mos qenë në gjendje t’i bënte ballë një trysnie të tillë, u detyrua te ikte ilegalisht nga vendi …
Historia që sapo rrefëva është një nga ato qe pa asnjë mëdyshje mund ta quajmë kafkiane, shkruan Kundera dhe më tej shpjegon arsyen përse është e mundur që romanet e Kafkës në Pragë ngatërrohen aq shume me jetën dhe të njëjtët në Paris shihen si shprehje hermetike të botës thjeshtësisht subjektive të autorit …”
