Si tingëllonte Shekspiri?

    Sigurisht, meqenëse nuk kishte asnjë teknologji regjistrimi në kohën e Shekspirit, ne kurrë nuk mund ta dimë me të vërtetë se si tingëllonin bardi dhe bashkëkohësit e tij.

    Por duke përdorur parimet gjuhësore, ne mund të mendojmë. Shekspiri pothuajse me siguri nuk tingëllonte si John Gielgud, Laurence Olivier, apo ndonjë nga interpretuesit e tjerë të mëdhenj të veprës së tij. Në vend të kësaj, ai me shumë gjasë tingëllonte disi më shumë si një folës i anglishtes amerikane të Atlantikut të Mesëm, veçanërisht në zonat ku vendbanimi Irlandez ishte i shquar, sesa ai që fliste një anglisht i lidhur tani me luginën e tij të lindjes në lumin ”Thames” të Anglisë jugore.

    Atëherë, si mund të hyjnojmë se si mund të kenë tingëlluar lojtarët e Shekspirit në skenën e Teatrit Globe? Një e dhënë janë fjalët që ai rimoi, si në këto rreshta nga njëra prej soneteve të tij:

    If this be error and upon me proved
    I never writ, nor no man ever loved.

    Qartë “të provuar” dhe “të dashur” kanë për qëllim të rimohen. Sidoqoftë, mënyra se si të veprohet kështu, mbetet një burim debati. Përveç rimave të drejtpërdrejta, mund të ekstrapolohet nga evolucioni i dialekteve të sotme britanike, duke parë tekste origjinale bashkëkohore siç janë ”Jeta e Shkurtër ” e John Aubrey si dhe dramat e vetë Shekspirit.

    Ne e dimë gjithashtu se Shekspiri jetoi në kohën kur ajo që gjuhëtarët e quajnë ”Ndryshimi i Madh i Zanoreve”, një aspekt i kalimit nga anglishtja e mesme në anglishten moderne, ishte ende në proces, kështu që gjatësia e zanoreve në fjalët e tij ishte ndryshe nga tonat. Besohet gjithashtu se anglishtja e kohës ishte ”Rhotike” – domethënë se tingulli “r” ishte i shquar.

    Nga të gjitha ato drita, siç sugjerojnë këto fragmente nga ”Bordi i Bibliotekës Britanike”, anglishtja e Shekspirit mund të ketë tingëlluar diçka si një kryqëzim midis anglishtes së Thomas Hardy dhe asaj të James Joyce – jo shumë amerikan, domethënë, por i njohur ndryshe nga dialekti standard të Londrës sot. Hulumtimi i kryer nga Paul Meier, një specialist i dialektit dhe teatrit në Universitetin e Kansas, e lëviz zërin një hije më afër brigjeve amerikane, por shtresa që ne shoqërojmë me Irlandën është shumë e pranishme edhe në rindërtimin e tij.

    Kështu që ne mund të jemi të sigurt – në mënyrë të arsyeshme, por jo plotësisht të sigurt – që Hamleti tingëllonte diçka si kjo:

    To bay, oar naught to bay. 

    Lajmi Paraprak

    “Toka e lirive” kthen vështrimin nga Karl Marksi

    Lajmi i rradhës

    Cilat janë pasojat e përdorimit të tepërt të antibiotikëve?

    Lajme tjera

    Bashkohu

    Informohu në kohë