Shkalla në rritje e korrupsionit dhe pandëshkueshmëria e krimit tek zyrtarët e lartë janë disa nga problemet kryesore që ceken në Raportin e Klimës së Biznesit të këtij viti të sapo publikuar nga Departamenti Amerikan i Shtetit. Ndërsa klima e investimeve në Maqedoninë e Veriut është përgjithësisht tërheqëse dhe korniza ligjore është kryesisht në përputhje me standardet ndërkombëtare, korrupsioni është një sfidë e vazhdueshme, thuhet në Raport. Kompanitë e mëdha të huaja që operojnë në Zonat e Zhvillimit Industrial Teknologjik përgjithësisht raportojnë përvoja pozitive investimi dhe mbajnë marrëdhënie të mira me zyrtarët qeveritarë, megjithatë mjedisi i përgjithshëm rregullator i vendit mbetet kompleks. Shumë biznese që operojnë në Maqedoninë e Veriut, duke përfshirë disa biznese amerikane, e identifikuan korrupsionin si problem në tenderat qeveritarë, në përpjekjet për të siguruar licenca dhe në gjyqësor. Asnjë firmë vendase apo grupe jofitimprurëse nuk ofron shërbime verifikimi të partnerëve të mundshëm investues vendas. Kompanitë e huaja shpesh punësojnë avokatë vendas që kanë njohuri për sektorët industrialë vendas dhe akses në Regjistrin Qendror dhe shoqatat e biznesit, të cilët mund të ofrojnë informacion financiar dhe bazë për bizneset lokale dhe partnerët e mundshëm.
“Ndryshimet e shpeshta rregullatore dhe legjislative, të shoqëruara me interpretimin jokonsistent të rregullave, krijojnë një mjedis të paparashikueshëm biznesi të favorshëm për korrupsion. Qeveria përgjithësisht zbaton ligjet, por ka raporte të shumta se disa zyrtarë mbeten të përfshirë në aktivitete korruptive. Transparency International (TI) e renditi Maqedoninë e Veriut në vendin e 85-të nga 180 vende në Indeksin e Perceptimit të Korrupsionit në vitin 2022, një pikë më lart se një vit më parë, me një rezultat 40/100 në terma absolutë”, konstaton Raporti.
Ndërsa TI vëren se autoritetet e Maqedonisë së Veriut po bëjnë hapa në drejtimin e duhur duke hapur raste të reja të korrupsionit, kjo minohet nga mungesa e ndjekjes për zgjidhjen e atyre në vazhdim dhe mungesa e integritetit në procesin e përzgjedhjes së figurave kyçe në gjyqësor. TI thekson më tej mungesën e përpjekjeve të qeverisë për të luftuar korrupsionin dhe konfliktet e interesit në administratën publike, si dhe pavarësinë e pamjaftueshme të institucioneve përgjegjëse për hetimin e korrupsionit dhe krimit të organizuar.
Edhe pse Maqedonia e Veriut ka ligje që synojnë të kundërshtojnë ryshfetin, keqpërdorimin e pozitës zyrtare dhe konfliktin e interesit, zyrtarëve të qeverisë dhe të afërmve të tyre të afërt u kërkohet ligjërisht të zbulojnë të ardhurat dhe pasuritë e tyre, zbatimi i ligjeve kundër korrupsionit ka qenë shpesh i dobët, duke synuar në mënyrë selektive kritikët e qeverisë dhe shkelësit e nivelit të ulët.
Më tej, lidhur me fuqinë punëtore Raporti vëren se pavarësisht shkallës relativisht të lartë të papunësisë, investitorët e huaj raportojnë vështirësi në rekrutimin dhe mbajtjen e punëtorëve. Pozicionet që kërkojnë aftësi teknike dhe të specializuara mund të jenë veçanërisht të vështira për t’u plotësuar për shkak të mospërputhjes midis nevojave të industrisë, sistemit arsimor dhe aspiratave të të diplomuarve. Shumë profesionistë të trajnuar mirë me aftësi shumë të tregtueshme, si specialistë të IT-së, i japin aftësitë e tyre kompanive të huaja ose zgjedhin të punojnë jashtë vendit. Për të adresuar mungesat e punëtorëve të fabrikës, qeveria inkurajon shpërndarjen e investimeve prodhuese intensive të punës në pjesë të ndryshme të vendit dhe kompanitë shpesh transportojnë punëtorë nga zona të tjera. /Kohamk/
