Nga momenti i dorëzimit të iniciativës për ndryshime kushtetuese në Parlament deri në miratimin e tyre, kalojnë së paku 4, 5 muaj, tha kryeparlamentari Xhaferi. Sapo Qeveria të nënshkruajë Propozimin – nismën për ndryshime kushtetuese të përpiluar nga Grupi Punues, ai duhet të dorëzohet në Parlament. Brenda 30 ditëve pas dorëzimit, nisma duhet të shqyrtohet në legjislativ. Më pas, në dhjetë ditët e ardhshme Komisioni për ndryshime kushtetuese do të diskutojë dhe më vonë do të diskutohet në seancë plenare, ku debati mund të zgjasë edhe maksimumi dhjetë ditë pune.
Vendimi për qasje në ndryshimin e Kushtetutës merret nga Parlamenti me shumicën e dy të tretave të votave nga numri i përgjithshëm i deputetëve, në këtë rast 80. Xhaferi shton se nëse nuk janë dy të tretat e votimit të parë për Nismën për ndryshimin e Kushtetutës, procedura do të ndalet. Por as rregullorja dhe as ligjet e tjera nuk kanë përcaktuar nëse duhet të kalojë kohë para se të paraqitet një nismë tjetër. Nëse nuk votohet në përbërjen aktuale parlamentare, atëherë Parlamenti i sapozgjedhur do të mund të votojë për iniciativën për ndryshimin e Preambulës së Kushtetutës. Sa i përket nëse ky do të ishte një skenar zgjedhor, ai thotë se nuk ka asnjë pengesë nëse janë 61 vota për shpërndarjen e Parlamentit.
Nëse miratohet Nisma për ndryshime kushtetuese, Parlamenti me konkluzion cakton afat në të cilin parashtruesi i propozimit për qasje në ndryshimin e Kushtetutës përgatit tekstin e draftit të amendamenteve të Kushtetutës. Nuk ka afat për këtë, por presidenti Xhaferi pret që të përfundojë për 10 deri në 15 ditë. Drafti i amendamenteve i kalon Parlamentit për diskutim publik, i cili pritet të përfundojë në maksimum 15 ditë.
Përfundimisht, sipas rregullores, koha e caktuar për seancën plenare, seancat dëgjimore të komisioneve dhe debatin publik mund të zvogëlohet, por vetëm nëse nuk ka mjaft njerëz të regjistruar për të folur. Në tekstin e propozimit për ndryshimin e Kushtetutës, propozuesi, çdo deputet, trup pune dhe Qeveria kur nuk është propozues, mund të paraqesin amendamente jo më vonë se tetë ditë para seancës së Parlamentit, në të cilën do të miratohen ndryshimet në Kushtetutë.
PROCEDURA MUND TË FILLOJË PARALELISHT ME DIALOGUN POLITIK
Kryeparlamentari thotë se nuk ka asnjë pengesë ligjore që procedura e ndryshimeve kushtetuese në Parlament të zhvillohet paralelisht me procesin e negociatave për të siguruar një konsensus politik për këtë çështje. “Proceduralisht nuk është një mision i pamundur. Procesi mund të fillojë dhe gjatë atyre afateve të ketë kohë për debat. Proceduralisht është e mundur. Personalisht mendoj se procesi duhet të fillojë dhe të përfundojë, konsensusi është i pashmangshëm në këtë procedurë dhe asnjë procedurë nuk mund të kalojë pa konsensus”, thotë Xhaferi.
Në një pozicion të ngjashëm tani është edhe kreu i shtetit, i cili beson se kjo do të identifikojë dy blloqet në Parlament. Presidenti Stevo Pendarovski dje konfirmoi se është i njohur me përmbajtjen e amendamenteve kushtetuese të cilat shtoi se janë formuar sipas marrëveshjes me BE-në dhe sipas konkluzioneve të Parlamentit. Ndryshe nga qëndrimi i mëparshëm, kreu i shtetit tani thotë se procedura në Parlament duhet të nisë edhe nëse nuk sigurohet shumica e kërkuar. “Një dilemë e madhe politike është nëse duhet të hyni në ndryshime kushtetuese nëse nuk keni siguruar më parë dy të tretat. Edhe mendimi im ka qenë në atë drejtim, por sot jam më i prirur të mendoj se duhet të futesh në Parlament, edhe duke supozuar se nuk ke një 80 më parë, duke u identifikuar qartë në atë mënyrë dhe me votën e parë që kërkon dy të tretat e dy blloqeve kryesore në vend: blloku pro-evropian dhe anti-evropian. Më lejoni t’ju kujtoj, nëse e kemi harruar, në vitin 2015, para se të hynim në procedurën e parë dhe në marrëveshjen e Prespës, grupi i atëhershëm qeveritar nuk kishte siguruar 80 persona në atë moment”, tha Pendarovski.
Më 26 maj, grupi punues miratoi Propozim-iniciativën për nevojën e ndryshimit të Kushtetutës me udhëzim për ndryshimin dhe plotësimin e Kushtetutës së Republikës së Maqedonisë së Veriut. Propozimi i është dorëzuar Qeverisë, e cila do të duhet ta përcjellë iniciativën në Parlament, ku do t’i kalojë të gjitha trupat punuese. “Ajo që është më e rëndësishme është se ne u pajtuam me atë që është propozim për aderim në ndryshimin e Kushtetutës së RMV me udhëzime të caktuara, amendamente dhe plotësime aty ku është e nevojshme. Ndryshimet janë në seksionin Preambulë duke shtuar disa kombe. Pas popullit boshnjak shtohen fjalët: populli bullgar, populli kroat, populli malazez, populli slloven, populli hebre, populli egjiptian”, tha pas takimit kryetarja e grupit punues, Margarita Caca Nikollovska.
MICKOSKI PRANOI FTESËN E KOVAÇEVSKIT PËR TAKIM
Përpjekja për të arritur një konsensus për ndryshime në Preambulën e Kushtetutës do të bëhet me gjasë në një takim lidershipi që ende nuk është caktuar. VMRO-DPMNE opozitare njoftoi se kryetari i partisë, Hristijan Mickoski, është i gatshëm të bisedojë me kryeministrin Kovaçevski kur janë në pyetje interesat kombëtare dhe shtetërore, por dëshiron të flasë edhe për atë që do të bëhet në periudhën pas dështimit të ndryshimeve kushtetuese. “Nëse ka dëshirë për bashkim kombëtar dhe për të dëgjuar zërin e shumicës, ne pranojmë një takim, i cili ndër të tjera duhet të shihet se çfarë do të bëhet në periudhën pas dështimit të atyre ndryshimeve kushtetuese dhe të ardhmen e qytetarët, e cila duhet të sigurohet”, theksojnë nga VMRO-DPMNE.
Njoftimi i VMRO-DPMNE-së vjen pasi kryeministri Dimitar Kovaçevski tha më herët se në dhjetë ditët e ardhshme do ta ftojë liderin e VMRO-DPMNE-së Hristijan Mickoski në një takim, ku do të diskutohet për marrjen e vendimeve për integrimin e Maqedonisë së Veriut dhe harmonizimin e pikëpamjet për marrëdhëniet me vendet fqinje.
Ndërkaq, ish-deputeti i VMRO-DPMNE-së, Ilija Dimovski konsideron se nëse nuk ndodhin ndryshimet kushtetuese, që sipas tij ka shumë gjasa, kjo qeveri e ka humbur legjitimitetin në raport me politikën që e përkrah. “Kjo është një periudhë shumë e ndërlikuar për Maqedoninë. Elita politike në vend nuk e vlerësoi mirë situatën dhe i mori të gjitha vendimet me opozitën e përjashtuar. Politikanët seriozë do të përpiqeshin të krijonin unitet në shoqëri. Rruga drejt NATO-s dhe BE-së është ende një objektiv strategjik, por kemi ardhur në një situatë ku kemi një qeveri të ashtuquajtur pro-evropiane, por mbështetja e qytetarëve për BE-në është shumë e ulët. Nëse amendamentet kushtetuese nuk pranohen, atëherë kjo qeveri humb legjitimitetin për sa i përket politikës që zbaton. Atëherë ndoshta do të shkojmë në zgjedhje”, tha Dimovski. /koha/
