Gjuha e urrejtjes dhe dhuna mes maqedonasve dhe shqiptarëve, si dhe fyerjet dhe gjuha e urrejtjes ndaj bullgarëve, romëve dhe komunitetit LGBT, është theksuar në raportin e fundit të Raporti i Komisionit Evropian kundër Racizmit dhe Intolerancës (KERI). Organizata evropiane është veçanërisht e shqetësuar për dhunën e motivuar nga urrejtja që ndodh midis maqedonasve etnikë dhe shqiptarëve dhe rekomandon që autoritetet ta marrin seriozisht këtë problem dhe të përgjigjen në mënyrë adekuate, duke përfshirë kryerjen e hetimeve efektive për incidente të tilla dhe ndëshkimin e personave përgjegjës.
Gjuha e urrejtjes mes maqedonasve dhe shqiptarëve ndodh në ndërveprimet e përditshme ndërmjet anëtarëve të dy grupeve etnike. “Për shembull, në mesin e studentëve në transportin publik. Duket se shumica e incidenteve të tilla nuk raportohen tek autoritetet”, thuhet në raport dhe konkludohet: “Është pozitive që pavarësisht nga tensionet e vazhdueshme ndëretnike midis dy komuniteteve, kjo deri më tani nuk ka çuar në nivele të konsiderueshme të urrejtjes dhe intolerancës fetare ose gjuhës së urrejtjes anti-krishtere ose anti-myslimane.”
Sipas njohurive të KERI-së të marra nga OJQ-të, në vitet e fundit jo-zyrtarisht ka pasur rreth 800 incidente të motivuara nga urrejtja. Në rreth 70për qind të atyre rasteve, bëhej fjalë për incidente mes të rinjve nga komuniteti etnik maqedonas dhe shqiptar, të cilat kryesisht nuk ishin raportuar.
“KERI rekomandon që të bëhen përpjekje për t’i dhënë fund ‘ndarjes faktike të fëmijëve’ me origjinë etnike maqedonase dhe shqiptare në shkollat shumëgjuhëshe”. Autoritetet duhet të sigurojnë që të gjithë fëmijët të studiojnë në të njëjtat ndërtesa dhe sistemi i turneve të ndryshme të shmanget për të siguruar sa më shumë ndërveprim që të jetë e mundur”, thonë nga atje.
Në përgjithësi, Maqedonia e Veriut ka bërë përparim në luftën kundër racizmit dhe intolerancës, por ka ende probleme që shkaktojnë shqetësim, të cilat lidhen me diskriminimin e komunitetit LGBT dhe nevojën për përfshirje më të madhe të romëve në fushën e strehimit. shëndetësia, arsimi dhe punësimi, thuhet në konkluzionet e raportit të gjashtë të KERI-së për Maqedoninë e Veriut.
Një nga zhvillimet e rëndësishme të theksuara në raport, i cili mbulon periudhën nga viti 2016, është krijimi i Komisionit për Parandalimin dhe Mbrojtjen nga Diskriminimi (KPMD), një organ i ri për barazinë.
Raporti konfirmon hapat pozitivë në lidhje me mbrojtjen e personave LGBT, si dhe përfshirjen e orientimit seksual dhe identitetit gjinor si baza të mbrojtura në Ligjin për Parandalimin dhe Mbrojtjen nga Diskriminimi. Mbështetja financiare e Ministrisë së Punës dhe Politikës Sociale për linjën kombëtare të ndihmës LGBT dhe themelimi i Qendrës Kvir në Shkup janë gjithashtu të theksuara në raport.
Ndërsa raporti vë në dukje pozitivisht iniciativat në kuadër të strategjisë kombëtare për romët, ai megjithatë thekson se nevojitet një përfshirje më e madhe e romëve në sferën e strehimit, arsimit, punësimit dhe shëndetësisë, si dhe miratimi i një Strategjie të re për Përfshirja e Romëve (2022-2030). KERI mirëpret identifikimin dhe mbështetjen e dhënë për romët të cilët më parë nuk kishin dokumente identifikimi.
Pavarësisht progresit të bërë, raporti thekson disa çështje që shkaktojnë shqetësim. KERI në raport i referohet, ndër të tjera, disa sulmeve ndaj njerëzve që vetë identifikohen si bullgarë dhe ndaj qendrave kulturore bullgare, të cilat shkaktuan shqetësim, si dhe lëvizjes së autoriteteve drejt çregjistrimit/zhbërjes së disa shoqatave kulturore ekzistuese bullgare. Për më tepër, ofendime të shpeshta ndaj pjesëtarëve të bashkësisë etnike bullgare, të cilët shpesh cilësohen si “fashistë” dhe femrat si “prostituta të lira”.
KE konsideron se Komisioni për Parandalimin dhe Mbrojtjen nga Diskriminimi përballet me sfida në sigurimin e personelit adekuat dhe burimeve buxhetore. Ata, ashtu si Avokati i Popullit, luftojnë me problemet e shkaktuara nga nevoja për miratim nga Ministria e Financave për çdo transaksion financiar që duan të bëjnë nga buxhetet e tyre, duke kufizuar efikasitetin dhe duke rrezikuar potencialisht pavarësinë e tyre të përgjithshme.
“Mungon një studim gjithëpërfshirës mbi diskriminimin ndaj personave LGBT dhe nuk ka një plan veprimi apo kuadër ligjor LGBT për njohjen e marrëdhënieve mes të njëjtit seks apo adresimin e ndryshimeve të identitetit gjinor. Sistemi shkollor i vendit mbetet kryesisht i ndarë sipas linjave gjuhësore (maqedonase dhe shqipe), si rezultat i së cilës redukton ndërveprimet ndërmjet gjuhëve dhe grupeve të ndryshme etnike.
Megjithëse është bërë përparim në përfshirjen e romëve, margjinalizimi social, pabarazitë arsimore, papunësia e lartë dhe pabarazitë shëndetësore vazhdojnë të prekin shumë anëtarë të komunitetit rom. Dokumentet e identifikimit me numra të veçantë personal identifikimi (PIN) për romët nuk njihen nga sistemet e IT të shërbimeve publike, gjë që krijon sfida në aksesin në shërbimet bazë, thekson raporti.
KERI në fund bën rekomandime për të adresuar këto shqetësime dhe për të promovuar progres të mëtejshëm, në veçanti: dhënien e autonomisë financiare organeve të barazisë, rregullimin e njohjes së identitetit gjinor, intensifikimin e përpjekjeve për të luftuar dhe raportuar krimin e urrejtjes, trajtimin e segregacionit në arsim dhe vazhdimin e përpjekjeve për të përmirësuar përfshirja e romëve. /koha/
