Rezultatet e pakënaqshme të testit PISA dhe debatet shumëvjeçare për reformimin e provimit të Maturës shtetërore po rezultojnë me propozim të në Ligjin për arsimin e mesëm dhe propozim të ri në Ligjin për arsimin dhe aftësimin profesional, të cilin Qeveria e miratoi në seancën e djeshme. Sipas propozuesit – Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës (MASH), synimi është të mundësohet përmirësimi i sistemit të arsimit të mesëm, i cili do të ndikojë drejtpërdrejt në cilësinë e të gjithë sistemit arsimor në vend. Alarmi për domosdoshmërinë e reformave është ndezur shumë kohë më parë, dhe debatet rreth përcaktimit të cilësisë së njohurive të marra të studentëve janë zhvilluar më së shumti me temën “Matura shtetërore apo Provimi pranues?”. Edhe njëra edhe tjetra janë në propozimin e MASH-it. Qeveria njoftoi se një risi e veçantë po futet në kapitullin “Provimet në përfundim të arsimit të mesëm”, pra futja e Maturës profesionale dhe provimeve akademike pranuese. Me dy propozimet ligjore të vendosura nga Qeveria, ministri i Ministrisë së Arsimit dhe Shkencës, Jeton Shaqiri, thotë se pritet përmirësimi i sistemit të arsimit të mesëm.
“Ligji i ri për arsimin e mesëm do të mundësojë zhvillimin e kompetencave dhe aftësive kyçe tek të rinjtë, me fokus të veçantë në ato digjitale, të nevojshme për arsimim të mëtejshëm dhe punësim të suksesshëm. Për herë të parë prezantohet këshillimi për karrierë, këshilltari i karrierës dhe koordinatori për arsim praktik, si dhe rregullohet organizimi dhe pjesëmarrja e nxënësve në vendimmarrje. Me Ligjin e ri për arsim dhe trajnim profesional po e rregullojmë konceptin e arsimit dual, për përmirësimin dhe zgjerimin e tij. Ligjet janë përcjellë në Kuvend dhe pres një miratim të shpejtë, sepse ato u hartuan përmes një procesi gjithëpërfshirës në të cilin morën pjesë të gjitha palët e interesuara”, tha Shaqiri.
Sipas propozimit, pas përfundimit të vitit të fundit të arsimit të mesëm, nxënësit i nënshtrohen provimit të Maturës shtetërore ose shkollore. Pas përfundimit të vitit shkollor, në Programin Ndërkombëtar për Arsimin e Mesëm (programi IB), nxënësit marrin Maturën ndërkombëtare apo Maturën shtetërore dhe nxënësit në arsimin profesional katërvjeçar marrin Maturën profesionale. Ndërkaq, nxënësit në arsimin profesional me kohëzgjatje dyvjeçare ose trevjeçare, studentët i nënshtrohen provimit përfundimtar dhe nxënësit e arsimit të mesëm artistik në Maturën e artit. Koncepti për provimet në përfundim të arsimit të mesëm hartohet nga Qendra Shtetërore e Provimeve dhe me propozim të Këshillit Shtetëror të Maturalizimit-Akademik, përcaktohet nga ministri. Propozimi tregon se cilët studentë do t’i nënshtrohen provimit pranues për regjistrim në fakultet.
Ky provim do të jepet nga studentët që dëshirojnë të vazhdojnë shkollimin në institucionet e arsimit të lartë dhe të plotësojnë të paktën një nga kushtet: është regjistruar në vitin e katërt nga arsimi i mesëm profesional ose i mesëm, ka kryer arsimin e mesëm profesional katërvjeçar dhe ka kaluar maturën profesionale, ka përfunduar arsimin e mesëm dhe ka dhënë maturën e artit ose ka vendim për njohjen e diplomës për arsimin e mesëm të kryer jashtë vendit që është e barabartë me një arsim të mesëm profesional katërvjeçar ose të mesëm artistik në vend.
Deri më tani, ka pasur shumë indikacione se arsimi duhet të modernizohet dhe të përshtatet sipas trendeve të reja teknologjike, nevojave dhe kërkesave të tregut të punës. Në këtë kuadër, Qeveria ka përcaktuar tekstin e propozim-ligjit të ri për arsimin dhe aftësimin profesional.
Ligji për arsimin dhe aftësimin profesional, i cili zbatohet tani, është miratuar 18 vjet më parë. Sipas MASH-it , reforma në arsimin dhe formimin profesional është e lidhur ngushtë me ndryshimet në tregun e punës dhe nevojën për një model të arsimit dhe formimit profesional që synon krijimin e burimeve njerëzore për nevojat e tregut të punës.
Miratimi i Ligjit të ri për arsimin dhe aftësimin profesional ishte edhe në përputhje me Strategjinë e Arsimit 2018-2025, e cila përcakton si prioritet harmonizimin e arsimit dhe aftësimit profesional me nevojat e tregut të punës, përmirësimin e mjedisit mësimor dhe cilësisë së arsimit dhe aftësimit profesional, rritja e mbulimit në arsim dhe aftësim profesional dhe përmirësimi i kapaciteteve të burimeve njerëzore. /Koha/
