26 mijë punonjës, aq sa ka tani industria e tekstilit në vend, kërcënohen me pushime nga puna nëse vijon trendi i uljes së punës. Kjo për faktin se gjithnjë e më shumë marka evropiane, në radhë të parë nga Gjermania, po largohen nga tregu ynë vendas dhe po investojnë në vende si Maroku dhe Egjipti ku ka fuqi punëtore më të lirë, paralajmëron Angel Dimitrov, i cili është pjesë e Organizatës së Punëdhënësve dhe ka kompaninë e tij të tekstilit. Edhe pronarët e kompanive drejtojnë gishtin nga shteti për krizën e tekstilit. Recesioni në Gjermani ka reduktuar porositë për fabrika në Shtip, dhe rezultati i eksodit është se nuk ka pothuajse asnjë punëtorë të rinj. Shoqata “Punëtor i zëshëm” sugjeron një debat mes palëve të interesit për të gjetur një zgjidhje.
Ai shpjegon se katër deri në pesë kompani më të mëdha nga Shtipi dhe disa më të vogla nga Lindja e Largët tashmë po përballen me mungesë serioze të punës, dhe ndonëse deri më tani asnjë kompani e tillë nuk është mbyllur si rezultat i anulimit të bashkëpunimit me markat evropiane, megjithatë punëtorët kanë frikë të mos qëndrojnë në rrugë.
“Kemi pasur një volum të reduktuar të operacioneve në punë që nga gushti. Ne ishim me pushime të detyruara për dy javë sepse një kompani gjermane anuloi bashkëpunimin, nuk e dinim se çfarë do të ndodhte. Tani kemi gjetur punë, është mirë, por deri kur, nuk e dimë, kemi frikë se mos jemi të papunë, sepse në mesin e punëtorëve po spekulohet se në muajt e ardhshëm do të ketë kompani që do të anulojnë sërish bashkëpunimin”, thotë një rrobaqepëse e punësuar në një kompani të tekstilit.
NUK KA PUNËTORË TË RI TË TEKSTILIT
Recesioni në Evropë, mbi të gjitha në Gjermani, sipas Dimitrov, është arsyeja pse partnerët afatgjatë të biznesit nga këto vende po e zhvendosin tregun e tyre në Lindjen e Mesme, ku thotë se kanë kosto më të ulëta, por edhe fuqi punëtore më të lirë. Një problem tjetër që ai thekson është se ka mungesë reale të fuqisë së re në industrinë e tekstilit në vend dhe nuk po ndërmerren aktivitete në këtë drejtim.
“Cilësia nuk është problem për ne, fuqia jonë punëtore po plaket, gjithnjë e më shumë njerëz do të dalin në pension, numri i punëtorëve do të ulet dhe markat e huaja e dinë këtë, ata shohin se vendi ynë nuk po bën asgjë për ta zgjidhur këtë proces në këtë moment. Pra, mendoj se nëse nuk është Egjipti apo Maroku, Bangladeshi, Pakistani, Vietnami dhe India njihen si destinacione shumë më të dëshirueshme për markat evropiane, sepse ne duhet të jemi realistë, ato marka duan të marrin mallra të lira në mënyrë që të mund të shesin në treg, kështu që dalëngadalë tashmë jemi bërë të shtrenjtë për qepjen e tekstileve për markat evropiane”, tha Dimitrov.
NUK KA ZGJIDHJE AFATGJATE
E ndërsa disa nga ata që janë të përfshirë në industrinë e tekstilit shohin një problem edhe në politikën monetare dhe kosto të larta, kështu që kompanitë po zhvendosen në Lindjen e Mesme. Kristina Ampeva nga shoqata civile për mbrojtjen e të drejtave të punës “Punëtor i zëshëm”, beson se problemi qëndron në vetë industrinë e tekstilit në kompanitë vendase.
Ampeva pohon se situata nuk është aq katastrofike për momentin dhe ende nuk ka pushime masive dhe mbyllje të kompanive, dhe konfeksionet vendase arrijnë të funksionojnë edhe me një ngarkesë më të vogël, ajo përsëri thekson se një periudhë afatgjatë mungon zgjidhja.
“Duhet të kishim nisur më herët një dialog social, për të parë kapacitetet që kemi si shtet, si rajon lindor, por punëdhënësit i shmangeshin bisedave, menduan vetëm se duhet të merrnin ndihmë shtetërore nga buxheti kombëtar dhe kaq. Nuk u pa si të riorientohemi, të kemi më shumë kompani që do të punojnë për markat e tyre, që industria e tekstilit të nënkuptojë jo vetëm qepje, por edhe ripërdorimin e mbetjeve të tekstilit, është padyshim më e lehtë të ankohesh publikisht, sesa të ulemi në tavolinë dhe të shohim se ku është gjendja jonë”, theksoi Ampeva.
Ndër të tjera të gjithë këta faktorë emigracioni, pensionimi i punëtorëve të moshuar pa zëvendësim adekuat me staf më të ri, largimi nga puna për shkak të mungesës së punës, çojnë në një statistikë famëkeqe në vend. Shifrat zyrtare të organizatës së punëdhënësve tregojnë se nga ish 65 mijë të punësuar në industrinë e tekstilit para vitit 2010, sot industria e tekstilit ka 26 mijë të punësuar, fati i të cilëve mbetet ende i paqartë. /koha/
