Kodi Zgjedhor është miratuar. Organizatat civile që fituan mandate të pavarura për këshilltarë në komuna në zgjedhjet e fundit vendore janë kundër këtyre ligjeve të miratuara nga partitë më të mëdha në vend. Kjo vjen pasi u njoftua se asnjë listë e pavarur nuk do të marrë pjesë në zgjedhjet e ardhshme parlamentare pasi nuk arritën të mbledhin nënshkrime.
Ata thonë se është një qëllim i fshehtë i partive që t’i nxjerrin nga loja politike dhe t’i pengojnë të marrin pjesë në mënyrë të barabartë në procesin zgjedhor. Ata thonë se është në kundërshtim me rekomandimet e OSBE/ODIHR-it dhe sipas të gjitha standardeve ndërkombëtare. Kjo krahasuar edhe me vendet e BE-së ku mblidhen 200 deri në 500 nënshkrime dhe në disa shtete anëtare nuk kërkohen nënshkrime për kandidaturat e pavarura.
Aleksandar Novakovski thotë se jo vetëm që nuk kanë propozuar, por kur është duke u përgatitur propozimi për ndryshime sipas udhëzimeve të OSBE-së, as që është diskutuar për ngritjen e pragut për nënshkrime. “Ajo çështje dhe ai nen nuk u hap nga askush, as nuk ishte propozim për shqyrtim, as nuk ishte pjesë e rekomandimeve të OSBE-së”, thotë Novakovski, i cili është edhe ish-kryetar KSHZ-së.
Mendimi i tij personal është se nuk ka nevojë të rritet numri i nënshkrimeve të kërkuara, sidomos për kandidatët për zgjedhjet lokale, por thekson se deputetët ende kishin të drejtë legjitime të propozonin ndryshime dhe të kishin mendimin dhe analizën e tyre se pse një gjë është duke u bërë.
Organizatat qytetare kanë thënë se do të luftojnë me të gjitha mjetet në dispozicion. Ata i bëjnë thirrje BE-së dhe komunitetit ndërkombëtar që të angazhohen për tërheqjen e ndryshimeve, në mënyrë që të kemi kushte të barabarta për zgjedhjet e ardhshme lokale.
Elmedina Abdullahu nga Lëvizja qytetare “Më mirë për Tetovën”, për gazetën Koha ka deklaruar se ndryshimet e fundit ne kodin zgjedhor jo se nuk kane qenë të pritshme. Partitë politike të pushtetit dhe opozitës duken si armiq të zjarrte, por çdoherë gjejnë gjuhë të përbashkët kur duhet ta mbrojnë “terrenin” e tyre të ndikimit.
“Dalja e listave të pavarura qytetare u ka shkaktuar shumë telashe partive politike pasi funksionimi dhe qasja ndaj problematikave të përditshme mes këtyre dy opsioneve është diametralisht e kundërt. Koalicionet e ‘panatyrshme’ mes tyre për zgjedhjet e majit janë edhe një dëshmi shtese se interesi i tyre është vetëm klanor dhe në asnjë moment në favor të qytetarëve, që ishte element bazë për krijim të opsioneve të pavarura pa ndikim nga politika e mbrapshtë e partive”, tha ajo.
Për Nevena Georgievskën, këshilltare e pavarur në Komunën e Karposhit dhe pjesë e “Iniciativës O2” , kjo është një goditje e madhe për demokracinë.
“Paraqitja jonë ishte pikërisht nga dëshira për të treguar se është e mundur në një mënyrë tjetër, që qytetarët të cilët në mënyrë aktive luftuan për ndryshime në këtë shoqëri përmes shoqatave të ndryshme, mund ta bëjnë këtë duke u përfshirë drejtpërdrejt në vetë institucionet. Vetë lidershipi, krijimi i politikave dhe vendimmarrja afrohen me qytetarët, inkurajohet angazhimi dhe aktiviteti i tyre për të gjitha çështjet që janë në emër të qytetarit”, thotë ajo për media.
Sipas saj, frika është e qartë dhe këtë siç thotë ajo e kanë treguar zgjedhjet e fundit lokale. “Ne ishim pushteti i katërt për sa i përket votave të marra. Në ato komuna ku ka këshilltar nga listat e pavarura ka një ndryshim të madh në punën e vetë komunave, ku kemi më shumë diskutime, transparencë, punë më cilësore, fokusim te qëllimi dhe mos kryerja e politikave që do të mblidhnin vetëm pikë për zgjedhjet e ardhshme. apo pozita në parti, thekson Georgievska.
Ajo pretendon se zgjidhja është reduktimi i nënshkrimeve për kandidaturat.
“Pse të mos u lihet hapësirë njerëzve që kanë cilësi të caktuara të tregohen në garën zgjedhore, të ofrojnë një cilësi të caktuar. Zgjedhja i takon qytetarëve, pastaj votat duhet të numërohen, jo kur mblidhen nënshkrimet. Fakti që kandidatët e pavarur kanë procedura të mëdha administrative që nuk dihen mirë, është një pengesë e madhe, ata nuk kanë një makineri partiake të përpunuar pas tyre që do ta bëjë këtë për ta. Ata përdorin fondet e tyre, duke mos marrë asnjë nga paratë e shtetit që shkojnë për partitë për çdo votë të fituar. Dhe kur dikush tashmë ka vendosur të marrë atë rrugë, pse duhet të ketë pengesa shtesë”, shton Georgievska.
Nëse deri më tani për të hyrë në garën për zgjedhjen e deputetëve u duheshin të paktën 1000 nënshkrime të qytetarëve pavarësisht numrit të votuesve të regjistruar në njësinë zgjedhore ku ata garojnë, tashmë numri i nënshkrimeve që duhet të mbledhin listat e kandidatëve të pavarur do të të përcaktohet nga numri i përgjithshëm i votuesve të regjistruar në njësinë zgjedhore. Sa më i madh të jetë numri i votuesve të regjistruar në njësinë zgjedhore ku ata garojnë, aq më i madh do të jetë numri i nënshkrimeve të qytetarëve që listat e pavarura duhet të japin për të hyrë në garën për zgjedhjen e deputetëve.
Ka pasur tentativë për të kaluar ndryshime të ngjashme edhe para atyre të fundit vendore, por është bllokuar me amendamente në Kuvend. Në zgjedhje, kandidatët e pavarur fituan ulëse në 33 komuna, përfshirë qytetin e Shkupit, ku tani do të jetë e nevojshme të mblidhen mbi 4.500 nënshkrime.
